Ετικέτα: ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

 

 

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

Στο σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα, ο Απόστολος Παύλος, προκειμένου να στηρίξει τους αποδέκτες της Επιστολής του στην Κόρινθο, καθώς και να τους διαβεβαιώσει πως είναι ένας γνήσιος Απόστολος του Ευαγγελίου, ανοίγει προς εκείνους αλλά και προς εμάς, ένα παράθυρο της αιωνιότητος.

«Ξέρω έναν άνθρωπο πιστό, γράφει, μιλώντας για τον εαυτό του, ο οποίος πριν από δεκατέσσερα χρόνια ανυψώθηκε μέχρι και τον τρίτο ουρανό – δεν ξέρω αν ήταν με το σώμα του η χωρίς το σώμα, αυτό ο Θεός το ξέρει. Ξέρω ότι αυτός ο άνθρωπος – ή ήταν με το σώμα ή χωρίς το σώμα δεν το ξέρω, ο Θεός το ξέρει –  μεταφέρθηκε ξαφνικά στον παράδεισο κι άκουσε λόγια που δεν μπορεί ούτε επιτρέπεται να τα πει άνθρωπος» (Β Κορ. 2 – 4).

Τις ίδιες εμπειρίες, αδελφοί μου, μάς καλεί ο ίδιος ο Χριστός να βιώσουμε σε κάθε Θεία Λειτουργία,. Εκείνος, είναι διαρκώς διαθέσιμος. Εμείς όμως, έχουμε να διανύσουμε έναν δρόμο προετοιμασίας, ένα αγώνα πίστεως και αγίας ζωής, προκειμένου να γίνουμε άξιοι και ικανοί για την συνάντηση μαζί Του.

Έναν αντίστοιχο δρόμο πρέπει να διανύσει πριν από κάθε Θεία Λειτουργία και ο ιερέας, προκειμένου να προετοιμάσει την τέλεση του υπέρτατου αυτού Μυστηρίου. Στην γλώσσα της Θείας Λειτουργίας, η προετοιμασία αυτή ονομάζεται «προσκομιδή». Πρόκειται για μια Ακολουθία η οποία τελείται στο Ιερό Βήμα, μπροστά στην κόγχη της Ιεράς Προθέσεως, αριστερά της Αγίας Τραπέζης. Στη θέση αυτή ο ιερέας προετοιμάζει το πρόσφορο και το κρασί που έχουν προσφέρει οι πιστοί, προκειμένου να αποτελέσουν την μικρή και ταπεινή υλική προσφορά μας, η οποία θα επιστρέψει προς εμάς, ως πολύτιμη θεϊκή αντιπροσφορά ζωής, ως Σώμα και Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Δύο είναι τα βασικά ιερά σκεύη που χρησιμοποιούνται, τόσο στην Ιερά Προσκομιδή όσο και στην Θεία Λειτουργία: το άγιο Ποτήριο και το άγιο Δισκάριο. Το άγιο Ποτήριο εικονίζει το ποτήριο εκείνο, με το οποίο ο Κύριός μας προσέφερε στους μαθητές Του το κρασί, ως το ίδιο Του το Αίμα, κατά την διάρκεια του Μυστικού Δείπνου. Το Ιερό Δισκάριο, αλλά και όλη η κόγχη της Ιεράς Προθέσεως, συμβολίζει την γη, την φάτνη της Βηθλεέμ, αλλά και το νεκρικό κρεβάτι του Εσταυρωμένου, όταν αποκαθηλώθηκε από τον Σταυρό.

Ενώπιον αυτών βρίσκεται πλέον ο ιερέας και ο διάκονος, ενδεδυμένοι με τα ιερά άμφια, αλλά και την καρδιά τους, με την χάρη της ιερωσύνης. Ήδη, μέσα στο Ιερό βρίσκονται τοποθετημένα με τάξη οι προσφορές των πιστών, δηλαδή τα πρόσφορα και οι φιάλες με το κρασί της Θείας Κοινωνίας, το νάμα. Αυτά αποτελούν την απαραίτητη συμμετοχή των πιστών στην τέλεση του Ιερού Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.

Από τις προσφορές αυτές, ο ιερέας επιλέγει το πρόσφορο και το κρασί που θα καθαγιαστούν. Το πρόσφορο συμβολίζει την Παναγία, την οποία πρόσφεραν οι γονείς της στο Ναό. Η τοποθέτηση του προσφόρου στην Αγία Πρόθεση συμβολίζει την είσοδο της Παναγίας στο σπήλαιο, όπου γέννησε τον Χριστό. Ο λειτουργός προσκομίζει στο χώρο της Αγίας Προθέσεως τον άρτο και τον οίνο. Για τον λόγο αυτό, η ακολουθία της Αγίας Προθέσεως ονομάζεται και «Ιερά Προσκομιδή».

Στο σημείο αυτό, ένα τρίτο σκεύος χρησιμοποιείται, η ιερά Λόγχη. Έχει τριγωνικό σχήμα και συμβολίζει την λόγχη με την οποία εκεντήθη ο Χριστός στον Σταυρό. Με αυτήν ο ιερέας κόβει το κεντρικό κομμάτι της σφραγίδος του προσφόρου και το τοποθετεί στο κέντρο του Αγίου Δισκαρίου. Αυτός είναι ο Αμνός, σε ανάμνηση του Σώματος του Κυρίου μας. Τότε, με την ιερά Λόγχη, ο ιερέας λογχίζει τον Αμνό, ενθυμούμενος τα γεγονότα του Γολγοθά: «Και τότε, εις των στρατιωτών λόγχη την πλευράν αυτού ένυξε και ευθέως εξήλθε αίμα και ύδωρ». Την στιγμή εκείνη ο λειτουργός εκχύει στο άγιο Ποτήριο το νάμα, δηλαδή το κρασί και ελάχιστη ποσότητα νερού.

Με την ιερά λόγχη ο ιερέας αποκόπτει τώρα από το πρόσφορο την μερίδα της Παναγίας, την οποία τοποθετεί αριστερά του Αμνού. Κατόπιν, αποκόπτει την μερίδα των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ και των Επουρανίων Ασωμάτων Δυνάμεων, την οποίαν τοποθετεί δεξιά του Αμνού. Στο ίδιο σημείο τοποθετεί και τις μερίδες των Αγίων κατά κατηγορία: Πρώτα, του αγίου ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου, κατόπιν, των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, κατόπιν των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας μας, με πρώτους τους τρεις Ιεράρχες, κατόπιν των αγίων μαρτύρων, κατόπιν των μεγάλων ασκητών, των αγίων Αναργύρων, των θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης και τέλος, του αγίου που συνέταξε το ιερό κείμενο της Θείας Λειτουργίας.

Με τον τρόπο αυτό φανερώνεται ο ισχυρός δεσμός της κοινωνίας των Αγίων. Όλων αυτών οι βίοι υπήρξαν διαφορετικοί, τα χαρίσματα διαφορετικά, η κλήση διαφορετική. Όλοι όμως βάδισαν τον κοινό δρόμο της απόλυτης αφοσιώσεως στον Χριστό, του αδιαλείπτου πνευματικού αγώνος και της εμπειρίας της θεώσεως. Στην συνέχεια, στο κάτω μέρος του Αμνού τοποθετείται η μερίδα του Επισκόπου.

Τέλος, με την ιερά Λόγχη, ο ιερέας αποκόπτει από το πρόσφορο μικρά ψιχία, διαβάζοντας τα ονόματα των ζώντων και κατόπιν τα ονόματα των κεκοιμημένων που του έχουν παραδώσει οι πιστοί. Αυτά τοποθετούνται δεξιά και αριστερά της μερίδος του Επισκόπου.

Στο Άγιο Δισκάριο υπάρχει πλέον ολόκληρη η Εκκλησία: Επίγεια και Ουράνια. Και στο μέσον όλων, ο Κύριος. Όλοι αποτελούν μέλη του Σώματος του Ιησού Χριστού. Αυτή είναι η μέλλουσα Βασιλεία. Ο άρτος τώρα, έγινε δώρο αφιερωμένο στον Θεό, και συμβολίζει το σώμα του Χριστού που εμφανίστηκε μια νύχτα στην Βηθλεέμ. Γι’ αυτό ο ιερέας αναπαριστά τα θαύματα που έγιναν στον νεογέννητο Κύριο στην φάτνη. Τοποθετεί πάνω στον άρτο τον λεγόμενο Αστερίσκο, ένα σταυροειδές ιερό σκεύος, ως ανάμνηση του αστέρος που στάθηκε πάνω από το σπήλαιο. Κατόπιν, σκεπάζει το άγιο Δισκάριο και το άγιο Ποτήριο με πολυτελή καλύμματα και θυμιάζει. Γιατί, αρχικά, ήταν συγκαλυμμένη η δύναμη του Χριστού, μέχρι τον καιρό που Αυτός άρχισε να θαυματουργεί.

Όλοι αυτοί οι συμβολισμοί έχουν ένα και μοναδικό σκοπό: να μας «μυήσουν» στο ασύλληπτο βάθος του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας που θα ακολουθήσει και να θεμελιώσουν στην ψυχή μας την ακλόνητη πίστη πως αυτή αποτελεί την μοναδική οδό ενώσεώς μας με τον Σωτήρα Χριστό.

Η ερμηνεία εκείνων που τελούνται κατά την Ιερά Πρόθεση, αλλά και κατόπιν, είναι απαραίτητη, δεν είναι όμως αρκετή για να αποκαλύψει στον καθένα μας όλες τις διαστάσεις του Μυστηρίου. Απαιτείται η θερμή πίστη και η απόλυτη βεβαιότητα της παρουσίας του Χριστού ανάμεσά μας, προκειμένου η ουσία του Μυστηρίου να συνταράξει την καρδιά μας και να αλλάξει την ζωή μας.

Την νοητική γνώση ας συμπληρώσει το βίωμα και η καρδιακή συμμετοχή στην Θεία Λειτουργία και ας είμαστε βέβαιοι πως θα βιώσουμε αντίστοιχες καταστάσεις με εκείνες που βίωσε ο Απόστολος Παύλος, όπως ακούσαμε σήμερα στο Αποστολικό ανάγνωσμα, καταστάσεις τις οποίες, όπως ανέφερε σε άλλη του επιστολή, «μάτια δεν είδαν και αυτιά δεν άκουσαν ποτέ» (Α  Κορ. 2, 9).

 

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Οι δύο περικοπές που ακούστηκαν σήμερα, τόσο η Αποστολική όσο και η Ευαγγελική, κρύβουν μέσα τους το μεγαλείο της προσωπικότητος εκείνων που πήραν την σκυτάλη από τον μεγάλο Διδάσκαλο Ιησού Χριστό και ξεχύθηκαν στα πέρατα της Οικουμένης για να αναγγείλουν το χαρμόσυνο μήνυμα του Ευαγγελίου Του.

Η Ευαγγελική περικοπή περιγράφει την ώρα που ο Ιησούς καλεί τον Πέτρο και τους άλλους μαθητές να Τον ακολουθήσουν. Για να τους πείσει, να τους παροτρύνει να ξαναρίξουν τα δίχτυα τους, μετά από μια νύχτα ψαρέματος χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Το δίχτυ πέφτει στην θάλασσα και η ψαριά είναι τόσο βαριά που χρειάστηκε να βοηθήσουν και τα άλλα πλοιάρια για να ανέβει το κατάφορτο δίχτυ.

Άφωνοι μένουν ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Μα δε ρωτούν πολλά. Μέσα σε μια στιγμή, η καρδιά τους πλημμυρίζει από τον πόθο να ακολουθήσουν Εκείνον, τον μεγάλο ψαρά των ψυχών. Τα εγκαταλείπουν όλα και Τον ακολουθούν.

Όσο για την Αποστολική περικοπή, ο Απόστολος Παύλος, στην δεύτερη Επιστολή του προς τους Κορινθίους, μας παρουσιάζει την μεγάλη ευθύνη που αισθάνεται ως Απόστολος.

«Συνεργάτες του Θεού είμαστε, γράφει στους συντρόφους και μαθητές του. Ας μην πάει χαμένη η χάρη που δεχτήκαμε. Να συνεχίσουμε το έργο που μας ανέθεσε ο Θεός με την μεγάλη υπομονή μας στις θλίψεις, τις δυσχέρειες, τις στενοχώριες, τις κακοποιήσεις, τις φυλακίσεις, τις εναντίον μας εξεγέρσεις, τις ταλαιπωρίες, τις αγρύπνιες, την πείνα. Να απευθυνόμαστε στους ανθρώπους με την εντιμότητα, την γνώση της αλήθειας, την ανεκτικότητα, την καλοσύνη, την φώτιση του Αγίου Πνεύματος, την ανυπόκριτη αγάπη» (11:4-6).

Αυτό το ήθος και αυτή η συμπεριφορά είναι, αγαπητοί μου αδελφοί, η απάντηση της Εκκλησίας σε έναν κόσμο εγωισμού, βίας και απληστίας. Και σε κάθε τοπική ορθόδοξη Εκκλησία, αυτός που παρέλαβε και εκφράζει τα χαρίσματα αυτά, είναι ο ορθόδοξος Επίσκοπος.

Πριν ο Χριστός αναληφθεί στον ουρανό, έθεσε τους Αποστόλους ως ακρογωνιαίους λίθους της Εκκλησίας, όπως αναφέρει ο μεγάλος ιστορικός της Εκκλησίας Ευσέβιος Καισαρείας (3,4,10), ορίζοντάς τους ουσιαστικά, πρώτους Επισκόπους της Εκκλησίας. Από Αυτούς ξεκινά η αδιάσπαστη σειρά όλων των Ορθόδοξων Επισκόπων μέχρι σήμερα, όπως αναφέρει ο Άγιος Ειρηναίος Λυώνος (Κατά αιρέσεων, Γ’ 3,1). Αυτό ονομάζεται «Αποστολική διαδοχή». Έτσι, ο Επίσκοπος της Τοπικής μας Εκκλησίας έχει αποστολική διαδοχή, ανήκει δηλαδή, στην νοητή αλυσίδα που ξεκινά από τον Χριστό και εκφράζει τον λόγο της δικής Του αληθείας.  Όχι όμως μόνον αυτό: Ο Επίσκοπος είναι και ο εκφραστής και εγγυητής της ορθότητος της πίστεως, όπως διατυπώθηκε στις Οικουμενικές Συνόδους. Κατά συνέπεια, ο Τοπικός Επίσκοπος είναι ο μόνος αρμόδιος να μεριμνήσει, ώστε, ο,τιδήποτε κηρύττεται η διδάσκεται στην Τοπική Εκκλησία να είναι απολύτως σύμφωνο με το Ευαγγέλιο του Χριστού και την διδασκαλία των Οικουμενικών Συνόδων.

Στην μεγάλη αυτή ευθύνη της διδασκαλίας και του κηρύγματος προστίθεται και μία ακόμα σημαντικότερη: Η τέλεση των Ιερών Μυστηρίων, δηλαδή η τέλεση των ορατών εκείνων Ακολουθιών, μέσω των οποίων προσφέρεται στους πιστούς η πανσθενουργός Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Μέχρι τον έκτο (6ο) αιώνα, όλα τα Μυστήρια τα τελούσε αποκλειστικά ο Επίσκοπος. Καθώς όμως ο αριθμός των πιστών αυξανόταν, η δυνατότητα της τελέσεως των Μυστηρίων και του κηρύγματος παραχωρήθηκε στους Πρεσβυτέρους. Αυτό όμως δεν ακυρώνει την αποκλειστική ευθύνη του Επισκόπου. Στην πραγματικότητα, ο κάθε Πρεσβύτερος που κηρύττει ή τελεί τα Μυστήρια αποτελεί την φωνή και την εικόνα του Τοπικού Επισκόπου στην κάθε Ενορία.

Εάν θα επιθυμούσαμε να μετατρέψουμε σε εικόνα τον ρόλο του Επισκόπου, θα τον τοποθετούσαμε στο κέντρο και γύρω του, σε έναν πρώτο παράλληλο κύκλο, θα τοποθετούσαμε όλους τους Ιερείς και σε έναν τρίτο κύκλο όλους τους πιστούς. Κάθε Θεία Λειτουργία που τελείται σε μια Τοπική Εκκλησία αποτελεί απεικόνιση της μίας Θείας Λειτουργίας που τελείται μέσα στα όριά της, με μοναδικό λειτουργό τον Επίσκοπο. Αλλά και εκείνος δεν ασκεί ένα δικό του αξίωμα και δεν αποτελεί, ως άνθρωπος, το κέντρο της Τοπικής Εκκλησίας, αλλά υπάρχει ως απεικόνιση του ίδιου του Χριστού, ο Οποίος βρίσκεται ανάμεσα μας στο «εδώ» και στο «τώρα», όπως δίδαξε και ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος. Και καθώς ο κάθε Επίσκοπος συνδέεται με τους άλλους Επισκόπους, ως Μέλος της Ιεράς Συνόδου, σε κάθε Θεία Λειτουργία είναι σαν να συμμετέχουμε όλοι μας ως Μέλη της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας.

Στο πρόσωπο του Επισκόπου δεν βλέπουμε έναν αξιωματούχο ή έναν διοικητικό προϊστάμενο, αλλά έναν πατέρα, ο οποίος δέχτηκε την δωρεά της πατρικής αγάπης από τον ίδιο τον Χριστό και την σκορπίζει προς όλους μας. Ο τοπικός Επίσκοπος κάνει ορατή την παρουσία του Χριστού ανάμεσά μας και έχει ως κέντρο της δικής του ζωής τα λόγια Εκείνου που του δώρισαν την ιερωσύνη: «Εγώ είμαι ο καλός ποιμένας· ο καλός ποιμένας θυσιάζει την ζωή του για χάρη των προβάτων» (Ιω.10:11).

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, πως το έργο του Επισκόπου μεταβάλλεται συχνά σε σταυρό αγάπης και αυταπάρνησης, ο οποίος γίνεται ακόμη βαρύτερος εξ αιτίας της μεγάλης ευθύνης για τη διατήρηση της ενότητας της Τοπικής Εκκλησίας. Για τον λόγο αυτό, όλοι μας, πέρα από την ευθύνη του Επισκόπου, πρέπει να έχουμε και επίγνωση της δικής μας ευθύνης για την ενότητα και την πνευματική πρόοδο της Τοπικής μας Εκκλησίας. Ιδιαίτερα, η συμμετοχή στη Θεία Λειτουργία, με συνειδητή πίστη αλλά και με βαθιά γνώση όσων τελούνται, αποτελεί καύχημα αλλά και ενίσχυση της διακονίας του Επισκόπου, η οποία εκπληρώνει συγχρόνως την επιθυμία του Κυρίου μας να πορευθούμε ενωμένοι προς την ουράνια βασιλεία Του, ως δικοί Του αδελφοί και συλλειτουργοί.

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Λίγο πριν το Άγιον Πάθος Του, ο Κύριός μας έστρεψε τα μάτια Του προς τον ουρανό και απηύθυνε προς τον Επουράνιο Πατέρα όλων μας την συγκλονιστικότερη προσευχή ολόκληρης της Καινής Διαθήκης. Πρόκειται για την περίφημη Αρχιερατική Προσευχή, την οποία κατέγραψε μόνον ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Κύριο θέμα της είναι η σχέση των ανθρώπων με τον Θεό, αλλά και η ενότητα μεταξύ εκείνων που θα πιστέψουν στο όνομά Του. Μεταξύ πολλών άλλων, ο Κύριος λέει και το εξής συγκλονιστικό:

«Δεν προσεύχομαι μόνο γι’ αυτούς (εννοεί του μαθητές Του) αλλά και για ‘κείνους που με το κήρυγμα αυτών θα πιστεύσουν σ’ εμένα, ώστε να είναι όλοι ένα, όπως εσύ, Πατέρα, είσαι ενωμένος μ’ εμένα κι εγώ μ’ εσένα. Να είναι και αυτοί ενωμένοι μ’ εμάς και έτσι ο κόσμος να πιστέψει ότι μ’ έστειλες εσύ». Τα λόγια αυτά έχουν ανυπολόγιστη πνευματική αξία. Ο Κύριός μας διδάσκει πως η ενότητα της Εκκλησίας αποτελεί καθρέφτισμα της ενότητας της Αγίας Τριάδος. Άρα, η διάσπαση και η διχόνοια μέσα στην Εκκλησία αλλοιώνουν την αποκάλυψη του υπέρτατου τριαδολογικού δόγματός της.

Οπωσδήποτε γνώριζε ο Χριστός πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος στην πορεία της Εκκλησίας θα είναι οι διαιρέσεις και οι φατριασμοί. Οπωσδήποτε γνώριζε πως η πηγή του διχασμού, που δεν είναι άλλη από τον ανθρώπινο εγωισμό, δεν μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη να αντικατασταθεί από την απόλυτη αγάπη. Οπωσδήποτε γνώριζε πως ο πειρασμός της προσωπικής προβολής και του ναρκισσισμού θα είναι διαρκώς παρών μέσα στη ζωή της Εκκλησίας. Όλα αυτά αποδείχθηκαν αληθινά και μάλιστα από πολύ νωρίς.

Ο απόστολος Παύλος δεν γνώρισε τον Χριστό. Με θεία φώτιση όμως, αλλά και με την αδελφική σχέση που δημιουργήθηκε με τους μαθητές και αποστόλους, απέκτησε πλήρη συνείδηση της σημασίας της ενότητας αλλά και του τεράστιου κινδύνου του σχίσματος μέσα στην Εκκλησία.

Βρισκόμαστε στο 59 μ. Χ. Στην Έφεσο, στην οποία διέμενε για 3 περίπου χρόνια ο Παύλος, φτάνουν οι ειδήσεις από την Εκκλησία της Κορίνθου· ειδήσεις που τον στεναχωρούν και τον ανησυχούν, διότι αυτά που συμβαίνουν απειλούν την ενότητα της Εκκλησίας και θέτουν σε κίνδυνο τη σωτηρία των πιστών.

Απευθύνει λοιπόν προς τους Κορινθίους την πρώτη επιστολή του και γράφει: «Και τώρα, αδερφοί, σας ζητώ, στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, να είστε όλοι σύμφωνοι μεταξύ σας και να μην υπάρχουν ανάμεσά σας διαιρέσεις, αλλά να είστε ενωμένοι, με μία σκέψη και με ένα φρόνημα. Αυτό το γράφω, αδερφοί μου, γιατί με πληροφόρησαν για σας άνθρωποι της Χλόης ότι έρχεστε σε προστριβές μεταξύ σας. Θέλω να πω ότι ο καθένας σας λέει κάτι διαφορετικό» (Α  Κορ. 1:10-11).

Δυστυχώς, δεν επρόκειτο μόνον για διαφορετικές απόψεις, αλλά για κάτι ακόμη χειρότερο: Ο καθένας θεωρούσε πως, αυτός που τον βάπτισε ήταν ανώτερος από τους άλλους, με αποτέλεσμα, ο καθένας να διεκδικεί υψηλότερη θέση, περισσότερο κύρος και επιπλέον προνόμια μέσα στην Εκκλησία. Ακούστε την αγωνία του μεγάλου αποστόλου: «Ο ένας λέει: Εγώ είμαι του Παύλου, ο άλλος: Εγώ είμαι του Απολλώ, ένας άλλος: Εγώ είμαι του Κηφά και κάποιος άλλος: Εγώ είμαι του Χριστού. Διαμοιράστηκε, λοιπόν, ο Χριστός; Μήπως είναι ο Παύλος που πέθανε πάνω στο σταυρό για να σας σώσει; Ή μήπως στο όνομα του Παύλου έχετε βαφτιστεί;» (Α  Κορ. 1:12-13).

Τί γνώριζε ο Παύλος; Αυτό που αναφέρει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στο ευαγγέλιό του: πως με την συμπεριφορά των Κορινθίων κινδυνεύει, όχι μόνον ο Χριστιανικός τρόπος ζωής, όπως τον δίδαξε ο Χριστός, αλλά και το μεγαλύτερο όπλο της χριστιανικής μαρτυρίας και της ιεραποστολής που είναι η αγάπη και η ενότητα μεταξύ των μελών της Εκκλησίας. Στην διάσπαση, λοιπόν, των Χριστιανών της Κορίνθου, ο Παύλος βλέπει να κινδυνεύει η ίδια η κοσμοσωτήρια αποστολή του.

Άρα, η ευθύνη όσων διασπούν το σώμα της Εκκλησίας είναι τεράστια. Το ίδιο τεράστια όμως, είναι και η ευθύνη όσων παραμένουν απαθείς μπροστά σε παρόμοια φαινόμενα. Κανένα πρόσωπο, όσο σοφό, όσο άγιο και αν είναι, δεν μπορεί να διεκδικήσει θέση υπεράνω του γλυκύτατου προσώπου του Ιησού Χριστού. Αυτός και μόνον Αυτός είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα μέλη της Εκκλησίας. Αυτός και μόνον Αυτός είναι η πηγή όλων των χαρισμάτων. Αυτόν και μόνον Αυτόν προδίδει, όποιος ενσπείρει μέσα στην Εκκλησία τη διχόνοια.

Έρχεται, όμως και το σημερινό Ευαγγέλιο να τεκμηριώσει με τον καλύτερο τρόπο τις νουθεσίες του αποστόλου Παύλου προς τους Κορινθίους. Τί ακούσαμε σήμερα; Ακούσαμε για το θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων και των δύο ψαριών, με το οποίο χόρτασαν τα πλήθη.

Τί θέλησε να δείξει ο Κύριος με το θαύμα αυτό; Πως μόνον Αυτός είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων, όχι μόνον για ψωμί, αλλά και για νόημα ζωής. Όχι μόνον για υλικά αγαθά, αλλά και πολύτιμα πνευματικά δώρα. Όχι μόνο για επιβίωση, αλλά και για ζωή χωρίς φθορά και θάνατο.

Όπως λέει το Ευαγγέλιο, αφού ο Κύριος πολλαπλασίασε τους άρτους και τα ψάρια, ανέθεσε στους μαθητές Του να τα μοιράσουν στον κόσμο. Φαντάζεστε άραγε, έναν από τους μαθητές να λέει στο πλήθος πως αυτά που σας προσφέρω είναι δικά μου; Θα έμοιαζε σαν περιφρόνηση και προδοσία του αληθινού δωροδότη Χριστού. Από αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο προσπαθεί και ο απόστολος Παύλος να προστατέψει τους Κορινθίους αλλά και όλους εμάς.

Όλοι, μέσα στην Εκκλησία, είτε κληρικοί, είτε λαϊκοί, όποια διακονία και αν επιτελούμε, το θέλημα του Κύριου επιτελούμε και δικά Του δώρα διαχειριζόμαστε. Όσο θυμόμαστε αυτό, η ενότητα της Εκκλησίας είναι εξασφαλισμένη. Και μια ενωμένη Εκκλησία είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κάθε ενέργεια, η οποία αποσκοπεί στο να δημιουργήσει ρήγματα στο οικοδόμημα της Εκκλησίας και να προσελκύσει οπαδούς.

Όσο η Εκκλησία πορεύεται σε αυτόν τον κόσμο, δεν θα λείψουν ποτέ κάθε είδους πειρασμοί, με πιο επικίνδυνο τον πειρασμό της διάσπασης και του σχίσματος. Γι’ αυτό και δεν πρέπει ούτε στιγμή να πάψει ο αγώνας όλων μας εναντίον των παθών και ιδιαιτέρως του πάθους του εγωισμού, ο οποίος, ορισμένες φορές, κρύβεται ακόμη και πίσω από μανδύες ευσεβείας, γοητευτικού λόγου και, δήθεν, γνήσιας παραδοσιακότητας. Όσο, όμως, η Εκκλησία παραμένει συσπειρωμένη γύρω από τον Επίσκοπο και όσο ενισχύεται μεταξύ των μελών της ο πνευματικός αγώνας και η συμμετοχή στα άγια μυστήρια, οι θανατηφόροι αυτοί πειρασμοί θα προσκρούουν σε ισχυρότατο τείχος, του οποίου η προμετωπίδα θα αναγράφει ένα και μόνο όνομα: Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ!

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Γνωρίζουμε πως ο Απόστολος Παύλος, σύμφωνα με την δική του μαρτυρία, αξιώθηκε ουρανίων εμπειριών και έφτασε μέχρι τρίτου ουρανού (Β  Κορ. 12:2). Δεν υπήρξε όμως πότε αιθεροβάμων, δηλαδή κάποιος, ο οποίος, όπως θα λέγαμε σήμερα, «πετούσε στα σύννεφα». Η υψηλή του θεολογία και η πνευματική του εμπειρία συνδυάζονταν πάντοτε με το πρακτικό του πνεύμα. Γνώριζε την καθημερινότητα της Εκκλησίας, τους πειρασμούς και τους κινδύνους της, γι’ αυτό και οι συμβουλές στις Επιστολές του είναι απλές, ξεκάθαρες και πρακτικές. Εύκολα μπορούμε να το παρατηρήσουμε αυτό και στην σημερινή περικοπή, στην οποία επισημαίνει στον αγαπημένο του μαθητή και συνεχιστή του έργου του στην Κρήτη Τίτο, τρεις κινδύνους, τρεις πειρασμούς που καιροφυλακτούν μέσα στην Εκκλησία σε κάθε εποχή.

Κατ’ αρχάς, του λέει: «Αυτά τα λόγια της διδασκαλίας που σου παρέδωσα είναι αληθινά και θέλω να τα βεβαιώνεις με την προσωπική σου μαρτυρία, ώστε όσοι έχουν πιστέψει στον Θεό να φροντίζουν να πρωτοστατούν σε καλά έργα» (3:8).

Αυτός είναι ο πρώτος στίχος της σημερινής περικοπής. Πριν από αυτόν, έχει προηγηθεί μια συνοπτική αλλά υπέροχη διδασκαλία που μιλάει για την αγάπη του Χριστού στους ανθρώπους και για όλα εκείνα που έπραξε και έπαθε για να μας σώσει. Δεν τον καλεί λοιπόν να γίνει απλώς ένας ιεροκήρυκας της αγάπης του Θεού αλλά, με τον τρόπο της ζωής του και την αγάπη του, να προσφέρει στον κόσμο ζωντανή μαρτυρία της θείας αγάπης και ευσπλαχνίας που διαρκώς δεχόμαστε όλοι.

Η διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου, λοιπόν, είναι λιτή και σαφής: η πίστη μας ολοκληρώνεται με τα έργα της αγάπης. Ο Χριστιανισμός δεν αποτελεί ατομική υπόθεση, η οποία αφορά μόνο την κάθετη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Αφορά και την οριζόντια ζωή κοινωνίας με τους αδελφούς μας. Μια πίστη χωρίς έργα είναι στείρα και άκαρπη. Τα έργα της αγάπης αποδεικνύουν ότι είμαστε ταυτισμένοι με την αγάπη του Θεού προς τον κόσμο και επιθυμούμε να γίνουμε δικοί Του συνεργάτες στην παρηγοριά, την υποστήριξη και την σωτηρία των συνανθρώπων μας.

Ο δεύτερος κίνδυνος, ο δεύτερος πειρασμός που επισημαίνει ο Απόστολος Παύλος στον Τίτο είναι όλες αυτές οι μάταιες συζητήσεις και οι διαφωνίες στις οποίες δαπανόμαστε μέσα στην Εκκλησία για εντελώς δευτερεύοντα θέματα της εκκλησιαστικής μας ζωής. Τί του λέει; «Από το άλλο μέρος, να αποφεύγεις τις ανόητες αναζητήσεις σε γενεαλογικούς καταλόγους, τις φιλονικίες και τις διαμάχες γύρω από τις διατάξεις του ιουδαϊκού νόμου, γιατί όλα αυτά είναι ανώφελα και μάταια» (3:9).

Όπως βλέπετε αδελφοί μου, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ιστορίας της Εκκλησίας μας, η ματαιολογία, όλες δηλαδή αυτές οι ανούσιες συζητήσεις που συχνά οδηγούν σε παρεξηγήσεις, σε ψύχρανση σχέσεων μεταξύ αδελφών, ακόμη και σε συγκρούσεις, δεν έλειψαν από την καθημερινότητα. Και αυτό συμβαίνει όταν η πίστη, αντί να αποτελεί υπόθεση της καρδιάς, αντί να καλλιεργείται μέσω της προσευχής και της λατρευτικής ζωής, αντί να συμπληρώνεται και να εκφράζεται με έργα αγάπης, περιορίζεται σε συζητήσεις για την ακριβή τήρηση τυπικών διατάξεων, για τη διατήρηση, δήθεν, παραδόσεων που πολλές φορές ελέγχονται ως προς την αυθεντικότητά τους, για την συμπεριφορά αδελφών μας, που, δήθεν, δεν είναι παραδοσιακοί και, δήθεν, νοθεύουν την ορθόδοξη παράδοσή μας. Αυτή είναι η αργολογία, από την οποία ζητάμε από τον Θεό να μας απαλλάξει, όταν προσευχόμαστε την Μεγάλη Σαρακοστή, ακολουθώντας τον άγιο Εφραίμ τον Σύρο: «Κύριε και δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας περιεργείας φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως».

Υπάρχει όμως και ένας τρίτος κίνδυνος και μάλιστα διπλός. Αυτός έχει να κάνει με τις αιρέσεις που αποτελούν νόθευση και παραχάραξη της αληθινής πίστης αλλά και της ορθής πνευματικής ζωής. Οι αιρετικοί είναι εκείνοι που περιφρονούν τη συνοδική και αγιοπνευματική διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Αναγορεύουν τους εαυτούς τους σε αυθεντίες υπεράνω πάσης κριτικής και, ηθελημένα ή αθέλητα, εξυπηρετούν το έργο του πονηρού, ενσπείροντας τα ζιζάνια της φιλαρχίας και της διχόνοιας. Ποιά στάση πρέπει να κρατούμε απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους;

Απαντά ο απόστολος Παύλος: «Τον άνθρωπο που ακολουθεί πλανερές διδασκαλίες συμβούλεψέ τον μια δύο φορές, κι αν δεν ακούσει άφησέ τον, με την βεβαιότητα πως αυτός έχει πια διαστραφεί και αμαρτάνει, καταδικάζοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του» (3: 10-11).

Δεν είναι λοιπόν μόνο ο κίνδυνος να νοθευτεί από τους αιρετικούς η ορθή διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Είναι και ο κίνδυνος να αποπροσανατολιστεί το πλήρωμα της Εκκλησίας σε ατέρμονες και ανώφελες θεολογικές συζητήσεις, οι οποίες δεν οδηγούν πουθενά. Και αυτό, διότι η ρίζα της αιρέσεως δεν βρίσκεται στον νου αλλά στην καρδιά του αιρετικού, η οποία έχει κυριευθεί από το πάθος του εγωισμού. Γι’ αυτό και ο Απόστολος Παύλος συμβουλεύει να διακόπτουμε σύντομα τέτοιες συζητήσεις και να στρεφόμαστε ξανά προς το κέντρο της πνευματικής ζωής που είναι η δίψα για τον Χριστό, η εναρμόνιση της ζωής με την διδασκαλία του Ευαγγελίου Του και η μυστηριακή ζωή, η οποία χαρίζει στον άνθρωπο τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος.

Πώς οραματίζεται ο απόστολος Παύλος την Εκκλησία, σύμφωνα και με αυτά που αναφέρει σήμερα στον απόστολο Τίτο; Την οραματίζεται ως μια αγαπημένη οικογένεια, προσηλωμένη στην πίστη και αφοσιωμένη στα έργα της αγάπης. Μια τέτοια Εκκλησία, λυχνάρι φωτός και αλήθειας για τον κόσμο, πρέπει να οραματιστούμε και εμείς. Αυτό άλλωστε μας ζητά και ο ίδιος ο Κύριος στη σημερινή ευαγγελική περικοπή: «Εσείς είστε το φως για τον κόσμο που πρέπει να λάμψει στους ανθρώπους, ώστε να δοξολογήσουν τον ουράνιο Πατέρα σας βλέποντας τα καλά σας έργα» (Μτθ. 5: 14,16).

Όσο διψάμε την παρουσία του Χριστού, όσο μιμούμαστε την αγάπη Του και όσο ενωνόμαστε μαζί Του μέσω των Μυστηρίων της Εκκλησίας μας, η ζωή μας, ολοένα και περισσότερο, θα μεταβάλλεται σε φάρο και πυξίδα για όλο τον κόσμο. Αυτόν τον δρόμο ακολούθησαν οι Άγιοι. Αυτόν τον δρόμο ακολούθησαν και οι Πατέρες της Τέταρτης (Δ’) Οικουμενικής Συνόδου, στους οποίους είναι αφιερωμένη η σημερινή Κυριακή. Τα δόγματά τους δεν αποτελούν θεωρητικές διδασκαλίες άλλα καταγράφουν την εμπειρία τους και την αγιότητα τους. Η αφοσίωσή τους στον Χριστό, τους μετέβαλε σε φωτοδότες θείου και ακτίστου Φωτός. Ας ατενίσουμε αυτό το Φως, ας αγαπήσουμε αυτό το Φως, ας ενωθούμε με αυτό το Φως και ας γίνουμε για τον κόσμο, αυτό που οραματίστηκε ο Απόστολος Παύλος για την Εκκλησία: Ζωντανή μαρτυρία ελπίδας, αλήθειας και ζωής προς όλη την Οικουμένη.

 

 

 

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Με τρόπο αρμονικό και υπέροχο, η σημερινή Κυριακή συνδυάζεται, τόσο με το Ευαγγελικό, όσο και με το Αποστολικό ανάγνωσμα. Τί εξαιρετικό έχει όμως η Κυριακή αυτή; Σήμερα, τιμούμε την μνήμη των αγίων Πατέρων που συγκρότησαν την Α’ Οικουμενική Σύνοδο, το 325 μ.Χ. στην Νίκαια της Βιθυνίας. Χίλια επτακόσια (1.700) χρόνια μας χωρίζουν απ’ αυτό το γεγονός. Κι όμως! Το μεγάλο αυτό χρονικό διάστημα δεν στάθηκε ικανό να ελαττώσει ούτε στο ελάχιστο την μεγάλη σημασία της Συνόδου αυτής για την ορθόδοξη πίστη μας. Πρόκειται για την Οικουμενική Σύνοδο, η οποία διακήρυξε ότι το πρόσωπο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, δηλαδή ο ίδιος ο Θεός.

Ποιός είναι εκείνος που αμφισβήτησε την μεγάλη αυτή αλήθεια; Ο Άρειος, ένας μορφωμένος θεολόγος και πρωτοπρεσβύτερος των αρχών του 4ου αιώνα, ο οποίος δίχασε και ταλαιπώρησε την πρώτη Εκκλησία, μέχρις ότου οι άγιοι Πατέρες της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, με προεξάρχοντα τον Μέγα Αθανάσιο, αντέκρουσαν την καταστροφική διδασκαλία του και διατύπωσαν με τρόπο σαφή την ορθόδοξη διδασκαλία, όπως, σε κάθε Θεία Λειτουργία, απαγγέλουμε στο Σύμβολο της Πίστεως.

Είναι φοβερά τα δεινά, από τα οποία, αιώνες τώρα, ταλαιπωρείται η Εκκλησία μας, προερχόμενα, είτε από τους εχθρούς της πίστεως, είτε από τους αιρετικούς. Φοβερά, αλλά όχι απροσδόκητα. Ο ίδιος ο Κύριος, τόσο στο κατά Ματθαίον, όσο και στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο προειδοποιεί τους μαθητές Του: «Σας στέλνω σαν πρόβατα ανάμεσα σε λύκους» (Μτθ. 10:16, Λουκ. 10:3).

Ναι! Επί αιώνες, «λύκοι» περιφέρονται γύρω από την μάνδρα του Κυρίου, γύρω από την Εκκλησία του Χριστού. Διαρκώς επιβεβαιώνεται η προειδοποίησή Του. Διαρκώς, όμως, επιβεβαιώνεται και η προστασία Του. Όπως είπε στους Μαθητές Του: «Σας δίνω εξουσία να πατάτε πάνω σε φίδια και σκορπιούς και να κυριαρχείτε πάνω σ’ όλη την δύναμη του εχθρού· τίποτε δε θα σας βλάψει». (Λουκ. 10:19).

Για την προστασία αυτή μιλά και η σημερινή Ευαγγελική περικοπή. Βρισκόμαστε λίγες ώρες πριν ο Κύριός μας παραδοθεί στους σταυρωτές Του. Είναι η ώρα που υψώνει τα μάτια στον ουρανό και απευθύνει προς τον Θεό Πατέρα την συγκλονιστική Αρχιερατική προσευχή, όπως καταγράφεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη. «Αυτούς που μου έδωσες, λέει, τους φύλαξα και κανένας απ’ αυτούς δε χάθηκε. Σε παρακαλώ, τώρα που εγκαταλείπω αυτόν τον κόσμο, όχι να τους πάρεις από τον κόσμο, αλλά να τους προστατέψεις από τον Πονηρό» (Ιω. 17:12,15) .

Είναι δυνατόν, άραγε, να μην εισακούσει ο Ουράνιος Πατέρας την προσευχή του Μονογενούς Υιού Του; Την εισάκουσε και την απέδειξε επί αιώνες φρικτών διωγμών, διαρκών επιθέσεων και δαιμονικών αιρέσεων.

Ό,τι συνέβη επί αιώνες, συμβαίνει και σήμερα: «Λύκοι», κάθε είδους και μορφής, κομπάζουν πως κατανίκησαν την Εκκλησία του Χριστού. Κι όμως! Διώκτες και αιρετικοί έρχονται και παρέρχονται, η Εκκλησία του Χριστού, όμως, παραμένει ασάλευτη και ακατανίκητη, κηρύσσοντας ακατάπαυστα το αυθεντικό μήνυμα της σωτηρίας.

Την εικόνα των λύκων χρησιμοποιεί και ο Απόστολος Παύλος στην σημερινή Αποστολική περικοπή, η οποία περιλαμβάνεται στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων. Ο μεγάλος Απόστολος, τερματίζοντας την τρίτη περιοδεία του, περιέπλεε τα παράλια της Μικράς Ασίας, ανυπομονώντας να βρεθεί στα Ιεροσόλυμα για την εορτή της Πεντηκοστής. Φτάνοντας στην Μίλητο, στέλνει ανθρώπους στην Έφεσο και προσκαλεί τους πρεσβυτέρους της να έρθουν για να Τον συναντήσουν. Εκεί, τους απευθύνει μια θαυμάσια ομιλία, γεμάτη από προειδοποιήσεις αλλά και παρηγοριά, από την οποία σήμερα ακούσαμε ένα απόσπασμα:

«Ξέρω, τους λέει, ότι μετά την αναχώρησή μου θα εισβάλουν σ’ εσάς λύκοι άγριοι, που δε θα λυπηθούν το ποίμνιο. Ακόμα και από ανάμεσά σας θα βγουν πρόσωπα που θα διδάσκουν πλάνες για να παρασύρουν τους πιστούς με το μέρος τους. Γι’ αυτό να αγρυπνείτε, και να θυμάστε ότι τρία χρόνια συνέχεια δεν έπαψα νύχτα και μέρα να νουθετώ με δάκρυα τον καθένα σας. Αδερφοί, σας εμπιστεύομαι στον Θεό και στο κήρυγμα που σας αποκάλυψε η χάρη Του. Αυτός μπορεί να σας κάνει ώριμους στην πίστη και να σας δώσει την επουράνια ζωή μαζί με όλους όσοι είναι δικοί Του» (Πρ. 20:29-32).

Δεν διαψεύστηκε η εμπιστοσύνη του Αποστόλου Παύλου στον Θεό. Γνώριζε πως, αν και ο Χριστός δεν βρισκόταν πια στην Γη, η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος, που για πρώτη φορά έκανε την εμφάνισή της κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, θα αποτελούσε για πάντα πηγή προστασίας και φωτισμού. Σήμερα, παρουσιάζεται ενώπιόν μας η απτή απόδειξη αυτού του φωτισμού: Η Α’  Οικουμενική Σύνοδος, της οποίας τους 318 Πατέρες τιμούμε σήμερα, αποτελεί τον πρώτο κρίκο της ολοφώτεινής αλυσίδας των επτά (7) Οικουμενικών Συνόδων, των οποίων η διδασκαλία θωράκισε την ορθόδοξη πίστη μας και θα αποτελεί για πάντα ανάχωμα και προστασία εναντίον κάθε αιρέσεως.

Πρώτος λοιπόν τρόπος προστασίας απέναντι στους πειρασμούς που απειλούν την Εκκλησία μας είναι η σταθερότητα στην ορθόδοξη πίστη μας. Ο Απόστολος Παύλος, όμως, δεν αρκείται μόνον στην θεωρία. Υποδεικνύει και τον δρόμο της πρακτικής, ο οποίος καλλιεργεί την ψυχή, ώστε να δεχτεί τον φωτισμό της Θείας Χάριτος. Και ο δρόμος αυτός δεν είναι άλλος από εκείνον της προσφοράς και της αγάπης:  «Να εργάζεστε σκληρά, λέει, για να μπορείτε να βοηθάτε αυτούς που έχουν ανάγκη. Να θυμάστε τα λόγια του Κυρίου μας Ιησού, που είπε: “καλύτερο είναι να δίνεις παρά να παίρνεις”» (στ. 36).

Περνάμε δύσκολους καιρούς. Η Ορθόδοξη πίστη μας αμφισβητείται και χλευάζεται από τους ισχυρούς του κόσμου τούτου. Ο ορθόδοξος τρόπος ζωής ατονεί και σχετικοποιείται, συχνά και από εμάς τους ίδιους. Δεν είναι η πρώτη φορά που το καράβι της Εκκλησίας μας συναντά την τρικυμία. Δεν είναι όμως και η πρώτη φορά που η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος εμφανίζεται και πάλι ως ενίσχυση, ενδυνάμωση και προστασία της Εκκλησίας, αλλά και όλων μας. Ο Θεός σπέρνει διαρκώς την Χάρη Του. Από εμάς, όμως, εξαρτάται η αποδοχή και η καρποφορία της. Όσο υπερβαίνουμε τον εγωισμό μας, όσο αποτελούμε, ως Εκκλησία, το καταφύγιο των πληγωμένων, των απελπισμένων και των συντετριμμένων συνανθρώπων μας, τόσο θα ενισχύουμε τους δεσμούς μας με τον Θεό της αγάπης, τόσο θα γινόμαστε μιμητές της απέραντης φιλανθρωπίας Του.

Ο Απόστολος Παύλος μας καλεί να μιμηθούμε την αυταπάρνηση, την αγωνιστικότητα και την βαθιά του πίστη. Το μήνυμα της προσηλώσεως στην αυθεντική διδασκαλία της Εκκλησίας και της αγαπητικής προσφοράς, το οποίο παρέδωσε σήμερα στους πρεσβυτέρους της Εφέσου, ας αποτελεί και την δική μας πυξίδα προς την ελπίδα και την Αναστάσιμη χαρά.

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Ένας θείος ζήλος ιεραποστολής, ένα «πανηγύρι» πίστεως συνδέει σήμερα την ευαγγελική με την αποστολική περικοπή. Και στις δύο περιπτώσεις το κήρυγμα του νέου κόσμου που έφερε στον κόσμο ο Χριστός και οι Απόστολοι, σπάνε τα κοινωνικά και θρησκευτικά στερεότυπα και ανοίγονται προς την Οικουμένη.

Η Κυριακή αυτή είναι αφιερωμένη στη Σαμαρείτιδα γυναίκα. Οι δύο αυτές ιδιότητές της ήταν αρκετές για να την ωθήσουν στο περιθώριο. Και οι αποδείξεις σε αυτό βρίσκονται στους στίχους της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής, η οποία ανήκει στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο. Στο στίχο 9, η ίδια η Σαμαρείτιδα απορεί, πως ο Κύριος, ως Ιουδαίος, απευθύνεται προς αυτήν, που είναι αλλοεθνής. Η ίδια του θυμίζει το μίσος ανάμεσα σε Ιουδαίους και Σαμαρείτες. Και στον στίχο 27, είναι οι μαθητές οι οποίοι, καθώς πλησιάζουν στο πηγάδι, δίπλα στο οποίο έχει καθίσει ο Διδάσκαλός τους, απορούν πως καταδέχεται να συνομιλεί με μία γυναίκα.

Υπάρχει όμως και μια τρίτη δυσκολία, πέρα από την καταγωγή και το φύλο της: Η γυναίκα αυτή είναι αμαρτωλή και ο Κύριος το γνωρίζει. «Πέντε άνδρες, της λέει, είχες μέχρι τώρα και αυτός που έχεις, άντρα σου δεν είναι» (στ. 18).

Και εκείνη, οπωσδήποτε περιφρονημένη από τους συμπατριώτες της για την αμαρτωλή ζωή της, αντί να προσβληθεί, αντί να απολογηθεί, αντί να οργιστεί από την κριτική ενός αλλοεθνούς, θαυμάζει και δοξολογεί, λέγοντας στον συνομιλητή της πως Τον θεωρεί Προφήτη. Με την αγαθή της καρδιά διατυπώνει ερωτήματα βαθιά και κυρίως την ελπίδα πως κάποτε θα έρθει εκείνος, ο Μεσσίας, που θα δώσει απαντήσεις σε όλα. Και τότε, προς αυτήν την γυναίκα, την περιφρονημένη από Ιουδαίους και Σαμαρείτες, έρχεται η αποκάλυψη την οποία είχαν αξιωθεί μόνον οι μαθητές του Κυρίου μας: «Ο Μεσσίας που περιμένεις είμαι εγώ». (στ.26)

Ακούμε την εξιστόρηση αυτή σήμερα, αδελφοί μου, και αισθανόμαστε το φως του προσώπου του Χριστού μας να συντρίβει κάθε προκατάληψη, κάθε κοινωνικό, φυλετικό και ηθικό στερεότυπο και να αναζητά μόνο ένα πράγμα, μόνο μια θύρα ανοιχτή, προκειμένου να φτάσει στο βάθος της ψυχής του κάθε ανθρώπου. Η θύρα αυτή είναι η καθαρότητα της καρδιάς και η ολοκληρωτική πίστη. Τα δύο αυτά, η Σαμαρείτιδα, σήμερα, τα καταθέτει στα πόδια Του.

Ένα πρόσωπο με τα ίδια χαρακτηριστικά πρωταγωνιστεί σήμερα και στην Αποστολική περικοπή. Πρόκειται για τον Απόστολο Βαρνάβα. Άνθρωπο ορμητικό και δυναμικό, όπως αργότερα αποδείχτηκε από την έντονη διαφωνία που είχε με τον Απόστολο Παύλο, με τον οποίον συνεργάστηκε στενά στην πρώτη αποστολική του περιοδεία. Όπως όλα δείχνουν, υπήρξε ένας από τους εβδομήντα μαθητές που έστειλε ο Κύριος σε διάφορες περιοχές της Ιουδαίας για να προετοιμάσουν τον ερχομό Του. Αργότερα, μαθαίνουμε πως ήταν από τους πρώτους που έδωσε την περιουσία του στο κοινό ταμείο της πρώτης Εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα (Πρ. 4:37). Υπήρξε άνθρωπος καλοσύνης και συμπόνιας, όπως φανερώνει και το όνομα που του έδωσαν οι αδελφοί του Χριστιανοί: «Βαρνάβας», που σημαίνει «υιός παρηγοριάς» (Πρ. 4:36). Τί υπέροχο όνομα! Τί σπουδαίος τίτλος τιμής, που θα έπρεπε να αφορά τον καθέναν από μας!

Σε ανθρώπους σαν την Σαμαρείτιδα και τον Απόστολο Βαρνάβα εμπιστεύτηκε ο Κύριος την διάδοση του λόγου Του. Ανθρώπους αγνούς, φλογερούς και ετοίμους να παρακάμψουν στερεότυπα και προκαταλήψεις. Ανθρώπους τόσο διαφορετικούς, που όμως απέδειξαν πως, στην Εκκλησία ο καθένας βρίσκει την θέση του και αναλαμβάνει την αποστολή του. Όταν η Χάρις του Αγίου Πνεύματος βρει ανταπόκριση σε τέτοιες καρδιές, τα αποτελέσματα είναι πάντα θαυμαστά. Αυτό συνέβη και στην Αντιόχεια. Παρά την προκατάληψη που είχαν ακόμη και ορισμένοι μαθητές του Χριστού, όπως ο Πέτρος, πως, μόνον προς τους γνήσιους Εβραίους πρέπει να απευθύνεται το κήρυγμα του Χριστού, Εβραίοι που μιλούσαν Ελληνικά, οι λεγόμενοι Ελληνιστές, συγκλονίστηκαν από το χριστιανικό κήρυγμα και έγιναν οι ίδιοι με την σειρά τους ιεραπόστολοι. Η παρουσία του Αποστόλου Βαρνάβα, ο οποίος ξεπέρασε τα θρησκευτικά στερεότυπα, που δυσκόλεψαν τα πρώτα βήματα της Εκκλησίας μας, πολλαπλασίασε την δύναμη του κηρύγματος. Και ήταν εκεί, μακριά από το θρησκευτικό κέντρο της εποχής, στην Αντιόχεια της Συρίας και όχι στα Ιεροσόλυμα, όπου για πρώτη φορά ακούστηκε το όνομα «Χριστιανός» Πρ. 11:26).

Και οι δύο σημερινές περικοπές, τόσο η Ευαγγελική όσο και η Αποστολική, είναι πλημμυρισμένες από χαρά, ελπίδα, αισιοδοξία και Αναστάσιμο Φως. Η Σαμαρείτιδα μένει εκστατική από τις αποκαλύψεις που δέχεται εκ μέρους του Χριστού, εκεί, στο πηγάδι του Ιακώβ, στην περιοχή της Σαμάρειας. Για τον κόσμο, είναι μια περιθωριοποιημένη. Η Χάρις του Θεού όμως την μετατρέπει σε σκεύος εκλογής. Για τον καινούργιο κόσμο του Θεού, το παρελθόν και η καταγωγή της δεν έχουν πλέον καμία σημασία. Τώρα πια είναι μια νέα πολίτης της Βασιλείας που έχει δεχτεί την εμπιστοσύνη του Θεού και γίνεται το μέσον της σωτηρίας για πλήθος ανθρώπων.

Φως, χαρά, ελπίδα και χάρη Πνεύματος Αγίου φέρνει και ο Απόστολος Βαρνάβας στην Αντιόχεια. Μένει και εκείνος εκστατικός από την δύναμη του λόγου του Θεού. Με τα ίδια του τα μάτια βλέπει την νέα πραγματικότητα: Καμιά σημασία δεν έχει το φύλο, καμιά σημασία δεν έχει η καταγωγή, καμιά σημασία δεν έχει η γλώσσα. Ένας καινούργιος κόσμος γεννιέται, μέσα στον οποίο όλοι οι άνθρωποι, με την κοινή πίστη και την κοινή ελπίδα, γίνονται αδέλφια.

Το ίδιο μήνυμα ας γεμίσει και τις δικές μας καρδιές. Ως μέλη της Εκκλησίας, είμαστε ήδη πολίτες αυτού του καινούργιου κόσμου που δεν γνωρίζει φθορά και θάνατο. Αυτό που δεχτήκαμε με το βάπτισμα μας, ας αναλάβουμε να το διακηρύξουμε, με τον λόγο και τις πράξεις μας, στο σύγχρονο κόσμο. Τότε, υπήρξε η Σαμαρείτιδα, που με τον αγνό ζήλο της έγινε η αιτία, άνθρωποι αλλοεθνείς να γνωρίσουν την αλήθεια που περιφρόνησε ο περιούσιος λαός των Ιουδαίων. Τότε, υπήρξε ο Βαρνάβας, που με την καλοσύνη και τον ενθουσιασμό του, έγινε η αιτία, άνθρωποι όλων των Εθνών, να γίνουν πολίτες ενός καινούργιου κόσμου. Σήμερα, εμείς, αναλαμβάνουμε την ίδια αποστολή: Να γίνουμε κήρυκες και μάρτυρες μιας νέας κοινωνίας, ενός νέου κόσμου που είναι ήδη παρών. Αυτός ο νέος κόσμος είναι η Εκκλησία, μέσα στην οποία, τα ιδιαίτερα χαρίσματα του καθενός, με την Χάρη του Παναγίου Πνεύματος, μεταμορφώνονται και ακτινοβολούν την δική Του παρουσία και την δική Του Αναστάσιμη νίκη.

Ας μας αξιώνει ο Κύριος να αντηχούμε μέχρι τέλους της ζωής μας, την δική Του φωνή σε έναν κόσμο που την έχει τόσο ανάγκη!

 

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

 

Μια εβδομάδα έχει περάσει από την λαμπρή νύχτα της Αναστάσεως και ακόμη η ψυχή μας δεν έχει χορτάσει το φως των αναστάσιμων λαμπάδων και την απερίγραπτη χαρά του πρώτου «Χριστός Ανέστη». Και αν, πριν επτά ημέρες, υπήρξαμε μάρτυρες του πιο χαρμόσυνου και του πιο υπέρλογου γεγονότος της ανθρώπινης ιστορίας, σήμερα, τόσο η ευαγγελική όσο και η αποστολική περικοπή, μας διαβεβαιώνουν πως η Ανάσταση του Κυρίου μας δεν υπήρξε ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά η έναρξη μιας νέας ζωής και ενός καινούργιου κόσμου.

Δεν αμφιβάλλουμε πως ο Χριστός, ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού, περπάτησε ανάμεσά μας ως άνθρωπος, δίδαξε και θαυματούργησε, μαρτύρησε και πέθανε στον Σταυρό, ενταφιάστηκε και ανέστη εκ νεκρών. Τι άφησε όμως πίσω Του; Τι έμεινε σε εκείνους που Τον πίστεψαν και Τον ακολούθησαν; Τι απέμεινε σε εμάς, δυό χιλιάδες χρόνια μετά; Τι θα κληρονομήσουν οι άνθρωποι των επόμενων γενεών «μέχρι της συντελείας του αιώνος»; (Μτθ. 28, 20)

Το σημερινό Ευαγγέλιο μας δίνει την απάντηση: Ο Χριστός παραμένει κοντά μας! Ο θάνατος δεν κατάφερε να Τον χωρίσει από τους αγαπημένους Του μαθητές! Αυτός, που είδαν αιμόφυρτο και καρφωμένο στον Σταυρό, στέκεται σήμερα ολοζώντανος ανάμεσά τους. Τρώει με αυτούς, συνομιλεί μαζί τους και απλώνει τα τρυπημένα χέρια Του, ώστε να τα ψηλαφίσουν και να μην αμφιβάλλουν πως, αυτό το σώμα που πριν λίγες ημέρες ενταφίασαν, στέκεται ξανά ολοζώντανο ενώπιόν τους. Ο φόβος γίνεται χαρά, την απογοήτευση διαδέχεται η ελπίδα και η οδυνηρή απουσία που επέφερε ο θάνατος δίνει την θέση της σε μια χαρμόσυνη παρουσία χωρίς τέλος.

Την παρουσία αυτή επιβεβαιώνει και η σημερινή αποστολική περικοπή, από το βιβλίο των «Πράξεων των Αποστόλων», το υπέροχο εκείνο βιβλίο που καταγράφει τα πρώτα βήματα της Εκκλησίας μας μέσα στον κόσμο, όταν πλέον ο Κύριος, μετά την Ανάληψή Του, δεν ήταν πλέον ορατός. Τι χρειάζονταν όμως τα μάτια, όταν οι καρδιές των μαθητών ήταν γεμάτες από το Αναστάσιμο Φως και όλη τους η ύπαρξη αντανακλούσε την δύναμη της αγάπης του Αναστημένου Διδασκάλου τους;

Έχει προηγηθεί, βεβαίως, η Πεντηκοστή. Ένα επουράνιο θάρρος έχει κατακλύσει τις ψυχές των Αποστόλων και μια θεϊκή δύναμη τους έχει μεταβάλει σε δοχεία θαυματουργικής Χάριτος. Ακούσαμε σήμερα τα συγκλονιστικά γεγονότα, όπως περιγράφονται στον δέκατο πέμπτο και στον δέκατο έκτο στίχο του πέμπτου κεφαλαίου του βιβλίου των «Πράξεων»: «Ακόμη και στις πλατείες έφερναν τους ασθενείς και τους ξάπλωναν σε κρεβάτια και σε φορεία, για να πέσει πάνω σε κάποιον απ’ αυτούς έστω και η σκια του Πέτρου όταν αυτός ερχόταν. Κι από τις πόλεις που ήταν γύρω στην Ιερουσαλήμ συνέρρεε το πλήθος, φέρνοντας αρρώστους κι άλλους που τους βασάνιζαν πνεύματα πονηρά· κι όλοι αυτοί γιατρεύονταν» (στ. 15-16).

Έχουν μεγάλη σημασία αυτά τα θαύματα, αδελφοί μου, διότι πραγματοποιούνται, όχι πλέον από τον Θεάνθρωπο αλλά από απλούς ψαράδες που έχουν μεταβληθεί σε κήρυκες ενός αναγεννημένου κόσμου. Σε εκείνες, όμως, τις πρώτες ημέρες της ιδρύσεως της Εκκλησίας μας, πέρα από τον τελικό θρίαμβο της ζωής, προαναγγέλλεται και κάτι οδυνηρό που θα ακολουθήσει: Μια διαρκής μάχη ανάμεσα στις δυνάμεις της ζωής και στις δυνάμεις του θανάτου. Ναι! Ο Θάνατος θα συνεχίσει να καταδυναστεύει τον άνθρωπο. Δεν αποτελεί όμως μονόδρομο. Ένας νέος, παράλληλος δρόμος είναι πλέον ανοιχτός. Ένας δρόμος που οδηγεί, όχι σε ένα μνήμα αλλά στην ζωή, η οποία είναι πλέον διαθέσιμη σε όποιον θελήσει να ενωθεί με τον Αναστημένο Αρχηγό της.

Και κάτι ακόμη, όμως, προαναγγέλλεται: Μια ακόμη μάχη! Η μάχη της Εκκλησίας εναντίον των οργάνων του σκότους και των εχθρών της ζωής. Εκείνων, οι οποίοι παραμένουν αμετανόητοι, ακόμη και όταν τα θαύματα συμβαίνουν μπροστά στα μάτια τους, όπως περιγράφει, λίγο παρακάτω, η περικοπή:  «Βλέποντας αυτά τα θαύματα, ο αρχιερέας και όλοι όσοι ήταν μαζί του, δηλαδή αυτοί που ανήκαν στο κόμμα των Σαδδουκαίων, γεμάτοι φθόνο έπιασαν τους αποστόλους και τους έβαλαν στη φυλακή» (στ. 17).

Παράξενο, παράλογο αλλά και αληθινό αυτό που συμβαίνει από τότε μέχρι και σήμερα: Ο εγωισμός και η αμαρτία να διαστρέφουν τόσο καταστροφικά την ανθρώπινη ψυχή, ώστε η ευεργεσία και η θεϊκή αγάπη, αντί να γεμίσουν τον άνθρωπο με χαρά και ευγνωμοσύνη, να τον μεταβάλλουν σε ύπαρξη οργής και δαιμονικού μίσους! Δεν είναι, άραγε, αυτό ακριβώς που μας περιέγραψε, πριν επτά ημέρες, η αναστάσιμη περικοπή από το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο:  «Ο Λόγος του Θεού ήταν η ζωή και η ζωή αυτή υπήρξε το φως του κόσμου. Το φως αυτό έλαμψε μέσα στο σκοτάδι του κόσμου, μα το σκοτάδι δεν το δέχτηκε.» (Ιω. 4,5).

Αυτό είναι η Εκκλησία: Ένα ολοφώτεινο καράβι που συνεχίζει να πλέει μέσα στην κατασκότεινη λαίλαπα της ανθρώπινης ιστορίας. Πεπρωμένο της είναι οι διωγμοί, πεπρωμένο της, όμως, είναι και η τελική νίκη. Πως είναι δυνατόν να μην έχει ακόμη καταποντιστεί από τα τεράστια κύματα που διαρκώς ορθώνονται απέναντί της; Η απάντηση βρίσκεται κρυμμένη στο τελευταίο μέρος της σημερινής αποστολικής περικοπής: «Αλλά, την νύχτα, ένας άγγελος Κυρίου άνοιξε τις πόρτες της φυλακής, έβγαλε έξω τους φυλακισμένους αποστόλους και τους είπε.   Πηγαίνετε στο ναό και κηρύξτε στο λαό το μήνυμα γι’ αυτή την καινούρια ζωή  » (στ.20).

Στα θεμέλια της Εκκλησίας μας δεν βρίσκονται ανθρώπινες δυνάμεις, αλλά ένα διαρκές θαύμα. Επί δύο χιλιάδες χρόνια, παρά τα ανθρώπινα λάθη και τις αδυναμίες μας, παραμένει αλώβητη και συνεχίζει, όχι μόνο να κηρύττει αλλά και να επιβεβαιώνει με διαρκή θαύματα πως οι δυνάμεις της ζωής που έσπειρε στον κόσμο η Ανάσταση του Κυρίου μας είναι ισχυρότερες από τις σκοτεινές δυνάμεις της φθοράς και του θανάτου. Το έλεος και η χάρις του Θεού παραμένουν αμείωτα και συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να αναδεικνύουν θεωμένους αγίους, ικανούς να θεραπεύουν σώματα και να ανασταίνουν ψυχές. Στα πρόσωπα αυτών αποκαλύπτεται η διαρκής παρουσία του Χριστού στον κόσμο.

Μπορεί να μην ανήκουμε στους τυχερούς που αντίκρισαν με τα μάτια τους τον Αναστημένο Σωτήρα. Μπορεί να μην ακούσαμε τον γλυκύτατο λόγο Του. Μπορεί να μην ψηλαφίσαμε τα κατατρυπημένα χέρια Του και την πληγωμένη πλευρά Του. Μπορούμε όμως να μιμηθούμε την πίστη των αγίων μας και να γίνουμε εκείνοι οι μακάριοι, «οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες», όπως είπε ο ίδιος ο Χριστός. Μαζί με Εκείνον ας συνεχίσουμε το ταξίδι της ζωής μας. Κι όταν τα κύματα και ο σάλος μοιάζουν πανίσχυρα, ας θυμόμαστε τον Απόστολο Θωμά και ας αναφωνούμε μαζί του: «Ο Κύριος μου και ο Θεός μου!».

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Βρισκόμαστε στην τρίτη Κυριακή των Νηστειών, δηλαδή στο μέσον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αρχίζει ήδη να αχνοφαίνεται η κορύφωση της ευλογημένης αυτής περιόδου, όταν και θα ακολουθήσουμε τον Κύριό μας στον Γολγοθά, θα μοιραστούμε μαζί Του τον πόνο των Παθών και της φοβερής του Σταυρώσεως και θα γίνουμε μάρτυρες της θριαμβευτικής Του Αναστάσεως.

Παρ’ όλα αυτά, ο πνευματικός αγώνας μας συνεχίζεται. Η εγκράτεια, η νηστεία, η περισυλλογή και η κατάνυξη, μέσω των ιερών ακολουθιών, συνεχίζουν να δείχνουν τον δρόμο της μετανοίας και της απελευθερώσεως από τα πάθη που βαραίνουν την ψυχή και την εγκλωβίζουν στα μάταια και φθαρτά του κόσμου τούτου.

Είναι ανθρώπινο να αισθανόμαστε, κάποιες στιγμές, τις δυνάμεις μας εξασθενημένες. Είναι αναμενόμενο να βλέπουμε, κάποιες στιγμές, τον πνευματικό μας ζήλο να κάμπτεται. Ο υπόλοιπος δρόμος φαίνεται ακόμη μακρύς και μέσα μας εμφανίζονται λογισμοί αμφιβολίας για το εάν θα καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε το στάδιο των αρετών, στο οποίο με τόση διάθεση ξεκινήσαμε. Όπως ακριβώς, λοιπόν, σε ένα μακρύ ταξίδι, ένα πανδοχείο προσφέρει στους ταξιδιώτες παρηγοριά και ανανεώνει τις δυνάμεις τους, έτσι και σήμερα, ενώπιόν μας, υψώνεται ο Σταυρός του Κυρίου μας για να ανανεώσει μέσα μας την προσδοκία των επερχόμενων Παθών και να αναζωογονήσει την ελπίδα της Αναστάσεως. Ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός, σήμερα, Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, έρχεται να μας υπενθυμίσει πως προετοιμαζόμαστε προκειμένου να συναντήσουμε, όχι έναν παντοδύναμο ηγεμόνα, ο οποίος από μακριά παρακολουθεί αδιάφορος τις οδύνες μας, αλλά έναν Θεό που εγκαταλείπει το μεγαλείο της θεότητός Του και σπεύδει να γίνει όμοιος με το αγαπημένο Του πλάσμα. Έναν Θεό έτοιμο να υποστεί ο Ίδιος την δική μας φθορά και τον θάνατο, προκειμένου να μας χαρίσει την δική Του αιώνια ζωή.

Η σημερινή αποστολική περικοπή προέρχεται και πάλι από την προς Εβραίους Επιστολή του Αποστόλου Παύλου και περιλαμβάνει τον κεντρικό πυρήνα της διδασκαλίας του. Ποιός είναι αυτός; Είναι πως ο Νόμος της Παλαιάς Διαθήκης κράτησε, βέβαια, ζωντανή την παρουσία του Θεού στον εκλεκτό λαό του Ισραήλ και διατήρησε άσβεστο τον πόθο της ελεύσεως του Μεσσία. Δεν μπόρεσε όμως να γεφυρώσει την άβυσσο που χωρίζει τον πεσμένο, αμαρτωλό και ταλαιπωρημένο άνθρωπο από τον απρόσιτο, παντοδύναμο και πανάγιο Θεό. Όλοι οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης, με κορυφαίο τον προφήτη Μωυσή, στήριξαν την πίστη του λαού προς τον Θεό. Παρέμειναν όμως, όπως όλοι οι Αρχιερείς και λειτουργοί του Εβραϊκού Νόμου, απλοί άνθρωποι, ικανοί μόνο να προσφέρουν θυσίες εκ μέρους όλου του λαού και να εύχονται προς τον Θεό για την σωτηρία των ανθρώπων, αλλά και την δική τους, αφού και οι ίδιοι ήταν άνθρωποι αμαρτωλοί. Η θυσία όμως του Ιησού Χριστού γεφύρωσε την άβυσσο και όχι απλώς έφερε κοντά στους ανθρώπους τον ίδιο τον Θεό, αλλά Τον κατέστησε φίλο, συνοδοιπόρο, μέτοχο του ανθρώπινου πόνου και σπλαχνικό συμπαραστάτη στην ανθρώπινη τραγωδία του καθενός από εμάς.

Ως άλλος Μέγας Αρχιερέας, ο Κύριός μας προσέφερε και Αυτός θυσία για την σωτηρία μας. Όχι όμως θυσία ζώου, αλλά θυσία του ίδιου του Εαυτού Του. Πριν, με το αίμα του ζώου, ο Μέγας Αρχιερέας ράντιζε συμβολικά τον λαό. Σήμερα, εμείς, με το Αίμα που χύθηκε πάνω στον Σταυρό, βρίσκουμε τον δρόμο προς το μνημείο της Αναστάσεως και γευόμαστε, σε κάθε Θεία Λειτουργία, φάρμακο αθανασίας.

Για τους Εβραίους, ο Μέγας Αρχιερέας αποτελούσε το μέγιστο ιερατικό αξίωμα που τον καθιστούσε τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη. Ο Εσταυρωμένος Χριστός, όμως, δεν απετέλεσε ποτέ έναν μεγαλοσχήμονα θρησκευτικό αξιωματούχο και έναν απόμακρο θρησκευτικό ηγέτη. Ο Κύριός μας δεν τηρεί τις αποστάσεις, ούτε αποστρέφεται τους ταπεινούς, όπως οι ένδοξοι αυτού του κόσμου. Δεν ήρθε για να δοξαστεί, δεν κατέβηκε στην Γη για να συγκεντρώσει θαυμαστές, δεν αναζήτησε την υποστήριξη των ηγεμόνων. Αντίθετα! Ως περιφρονημένος γεννήθηκε, ως καταδιωγμένος δίδαξε και ως ο έσχατος κακούργος σταυρώθηκε. Αυτή η θεϊκή ταπεινοφροσύνη, αυτή η εκούσια θεϊκή αφάνεια αποτελεί την μεγάλη παρηγοριά, το ακλόνητο θεμέλιο της πίστεως και την κραταιά ελπίδα των απλών και ταπεινών τη καρδία. Αυτή την μεγάλη αλήθεια διακηρύσσει σήμερα και ο Απόστολος Παύλος, λέγοντας:

«Δεν έχουμε Αρχιερέα, ο οποίος, λόγω άγνοιας εκείνων που συμβαίνουν σε μας, δεν μπορεί να καταλάβει τον πόνο και τις αδυναμίες μας. Αντίθετα, έχουμε Αρχιερέα, ο οποίος έχει υποφέρει και έχει δοκιμαστεί σε όλα, όσα ταλαιπωρούν την φύση μας, χωρίς βέβαια να υποπέσει σε καμία αμαρτία» (στ. 4, 15).

Αυτήν την Θεία φιλευσπλαχνία, γνώρισε o Απόστολος των Εθνών μέσα από την προσωπική του συνάντηση με τον Εσταυρωμένο στον δρόμο προς την Δαμασκό. Αυτήν μας προβάλλει σήμερα και μας καλεί, χωρίς δισταγμό, να προσέλθουμε με θάρρος στον επουράνιο θρόνο της Χάριτος. Πόσο παρηγορητικά γράφει: «Ας πλησιάζουμε λοιπόν με θάρρος τον θρόνο της Χάριτος, για να βρίσκουμε έλεος και ενίσχυση σε κάθε μας δυσκολία» (στ. 16).

Αλλά και αυτό δεν Του είναι αρκετό. Δεν επιθυμεί απλώς να μας ελεήσει. Επιθυμεί να ενωθεί μαζί μας. Επιθυμεί να γίνουμε μέρος του σώματός Του. Επιθυμεί να κάνει τις πληγές μας πληγές Του, τον θάνατό μας θάνατό του, ώστε η Ανάστασή Του να γίνει δική μας Ανάσταση. Ο Χριστός μας δοξάστηκε από τον Θεό Πατέρα, ο Οποίος Τον ανακήρυξε Υιό Του και ως Θεάνθρωπο, από την πρώτη ημέρα που έλαβε την ανθρώπινη φύση Του. Αυτό αναφέρει ο ψαλμωδός Δαβίδ: «Είσαι Υιός μου, εγώ σήμερα σε γέννησα» (στ. 5,5).

Και βέβαια, αυτή η φράση δεν αφορά στην Θεϊκή φύση του Χριστού, την οποία έχει προ καταβολής των αιώνων. Αφορά όμως στην ανθρώπινη φύση Του και συνεπώς σε όλους εμάς. Όσο πιστεύουμε σε Εκείνον και όσο ενωνόμαστε μαζί Του μέσω του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, γινόμαστε τέκνα Θεού, απαλλαγμένοι από κάθε ρύπο αμαρτίας και από κάθε στίγμα θανάτου.

Ο Σταυρός που σήμερα υψώνεται ενώπιόν μας ως προάγγελος της φρικτής θυσίας του Γολγοθά, αποτελεί υπόμνηση της διαρκούς παρουσίας του Χριστού στην ζωή μας και της μεγάλης Του αγάπης, την οποία δεν μπορεί να εμποδίσει κανένα λάθος και καμιά αδυναμία μας. Όπως αναφέρουν και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, οι αμαρτίες μας αποτελούν σταγόνες στο πέλαγος της φιλανθρωπίας Του. Ας συνεχίσουμε, λοιπόν, τον αγώνα μας ώστε να φανούμε αντάξιοι αυτής της υπερκόσμιας αγάπης και με καθαρή καρδιά, απαλλαγμένοι από τα πάθη και τις αμαρτωλές συνήθειές μας, να ατενίσουμε το Φως της ζωής που σε λίγες ημέρες θα κατακλύσει τον κόσμο.

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Διανύσαμε ήδη την πρώτη εβδομάδα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Σήμερα βρισκόμαστε στην πρώτη Κυριακή της ευλογημένης αυτής περιόδου. Μία Κυριακή, κατά την οποία τιμάται με κάθε λαμπρότητα η Ορθόδοξη πίστη μας. Τί ακριβώς τιμούμε; Τιμούμε την ανόθευτη και γνήσια διδασκαλία του Χριστού μας, όπως ακριβώς την παρέδωσε στους Αποστόλους Του και εκείνοι, με την σειρά τους, μέσω των διαδόχων τους, σε όλη την Οικουμένη. Τιμούμε τους αγίους Πατέρες μας, οι οποίοι διαμόρφωσαν τα ορθόδοξα δόγματα και κατατρόπωσαν τις αιρέσεις, εμπνεόμενοι από την Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Τιμούμε τους Αγίους και τους Μάρτυρες, οι οποίοι αγάπησαν τον Χριστό περισσότερο και από την ίδια την ζωή τους. Πάνω από όλα όμως, τιμούμε τον ορθόδοξο τρόπο ζωής, όπως τον διατήρησε η αγία Εκκλησία μας και μας τον προσφέρει διαρκώς μέσω της διδασκαλίας και των Ιερών Μυστηρίων της.

Η σημερινή ημέρα αποτελεί εορτή θριάμβου της Εκκλησίας, σε ανάμνηση της Αναστηλώσεως των ιερών Εικόνων και της νίκης της Ορθοδοξίας κατά των Εικονομάχων, πριν δώδεκα (12) περίπου αιώνες, το 787 μ.Χ., όταν συνεκλήθη η Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδος. Γιατί, όμως, αυτό το γεγονός θεωρήθηκε τόσο σημαντικό ώστε να ταυτιστεί με την εορτή της Ορθοδοξίας μας συνολικά;

Πρώτον, διότι διακηρύχθηκε ο σωστός τρόπος λατρείας των ιερών Εικόνων και η οριστική αποκοπή από κάθε είδους ειδωλολατρία. Ήταν τότε που, μέσω της διδασκαλίας του μεγάλου Πατρός Ιωάννου του Δαμασκηνού, η Εκκλησία μάς εδίδαξε πως, προσκυνώντας μια εικόνα, δεν λατρεύουμε ένα αντικείμενο, αλλά το πρόσωπο, το οποίο απεικονίζεται.

Το δεύτερο και σημαντικότερο όμως είναι πως, από την στιγμή που απεικονίζουμε το πρόσωπο του Κυρίου μας, ομολογούμε την μεγαλύτερη αλήθεια της πίστεώς μας. Ποιά είναι αυτή; Πως ο Θεός έζησε ανάμεσά μας. Απεικονίζουμε τον Χριστό, όπως οι μαθητές Του Τον είδαν, Τον άκουσαν και Τον ψηλάφισαν. Με την δική τους μαρτυρία γνωρίζουμε πως ο Θεός έγινε άνθρωπος, αληθινός και πλήρης, με σκοπό, όλοι εμείς να γίνουμε, κατά χάριν, Θεοί.

Η αλήθεια αυτή αποτελεί τον πυρήνα της πίστεώς μας. Όλα τα δόγματα της Εκκλησίας, όλη η διδασκαλία των Πατέρων, όλοι οι αγώνες των Αγίων και των Μαρτύρων έχουν ως θεμέλιο αυτήν την αλήθεια. Ημέρα πίστεως, λοιπόν, είναι η σημερινή. Πίστεως βαθιάς, ακράδαντης και βεβαίας. Πρόκειται για την πίστη εκείνη, στην οποία ο Απόστολος Παύλος αφιέρωσε ολόκληρη την ύπαρξή του και την δίδαξε με ζήλο και αυταπάρνηση στην ανθρωπότητα.

Προς τους συμπατριώτες του Εβραίους, οι οποίοι ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό, απευθύνεται ο Απόστολος Παύλος στην σημερινή αποστολική περικοπή. Γνωρίζει καλά τον διπλό αγώνα τους. Γνωρίζει πως μέσα τους παλεύει η εβραϊκή ανατροφή τους με την διδασκαλία του Μεσσία Χριστού. Γνωρίζει επίσης πως η επιλογή τους να ενταχθούν στην Εκκλησία του Εσταυρωμένου και Αναστημένου Κυρίου είναι η αιτία χλευασμού και διώξεων εκ μέρους των συμπατριωτών τους που τους θεωρούν πλέον «αποστάτες».

Πώς θα βρουν την δύναμη να ξεκινήσουν την νέα τους ζωή; Πώς θα βρουν την δύναμη να υπομείνουν τις ταλαιπωρίες; Ο Απόστολος των Εθνών αισθάνεται την ανάγκη να μιλήσει στον καθένα τους ξεχωριστά και να τον διαβεβαιώσει πως μόνον η ακλόνητη πίστη στην αγάπη και στην δύναμη του Χριστού είναι σε θέση να γεμίσει τον άνθρωπο με δύναμη και αντοχή. Μόνον η απόλυτη πεποίθηση πως ο Θεός, μέσω των δυσκολιών, διαπαιδαγωγεί τα παιδιά Του για να τα καταστήσει άξια να ενωθούν μαζί Του, γεμίζει την ψυχή με υπομονή και καρτερία.

Γνωρίζει ο Απόστολος Παύλος τους συμπατριώτες του. Γνωρίζει όμως και εμάς. Γνωρίζει τον κίνδυνο που διατρέχουμε να εγκλωβιστούμε στις φθαρτές και μάταιες ηδονές αυτές της ζωής. Γνωρίζει πως τα θέλγητρα του κόσμου μας αποπροσανατολίζουν και πως υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να αποστρέψουμε το βλέμμα μας και την καρδιά μας από Εκείνον, ο Οποίος τόσο πολύ μας αγάπησε, ώστε καταδέχτηκε να γίνει άνθρωπος και να υποστεί θάνατο οδυνηρό και ατιμωτικό, προκειμένου να μας διανοίξει οδόν σωτηρίας.

Είναι, όντως, δύσκολη η αποκοπή από τις βιοτικές μέριμνες και τις κοσμικές χαρές. Δεν μπορεί να γίνει χωρίς άσκηση. Αυτό όμως που φαίνεται ταλαιπωρία, αποτελεί δρόμο ελευθερίας. Αυτό που φαίνεται δύσκολο, αποτελεί παιδαγωγία ενώσεως με τον Χριστό και μίμηση του δικού Του Πάθους. Μόνον μέσα σε αυτή την προοπτική μπορούμε να καταλάβουμε την πνευματική άσκηση στην οποία μας καλεί η Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Και μόνο η ακράδαντη πίστη και η ακλόνητη ελπίδα για συνάντηση με τον Χριστό είναι σε θέση να μας ενδυναμώσει κατά την διάρκεια της νηστείας και της εγκράτειας αυτών των ημερών.

Ο Χριστός είναι η Εκκλησία Του και η Εκκλησία μας είναι ο ίδιος ο Χριστός. Κάθε προσπάθεια, κάθε άσκηση, κάθε αγώνας ενδυναμώνονται και βρίσκουν το νόημα και τον προορισμό τους μόνον μέσα στην Εκκλησία. Για τον λόγο αυτό, οι Άγιοι Πατέρες μας φρόντισαν να συνοδεύσουν τις πνευματικές μας προσπάθειες αυτών των ημερών με μία πλούσια λατρευτική ζωή· με τις λειτουργίες των Προηγιασμένων Δώρων, αλλά και με υπέροχες κατανυκτικές Ακολουθίες. Όλων αυτών ένας είναι ο σκοπός: Να απαλλαγούμε από το βάρος της αμαρτίας, των παθών μας και να βαδίσουμε μαζί με τους αδελφούς μας, σαν ένα σώμα και μια ψυχή, τον δρόμο προς την αγιότητα.

Σήμερα, ο Απόστολος Παύλος θυμίζει στους συμπατριώτες του και σ’ εμάς τον αγαπημένο του Εσταυρωμένο. Επιθυμεί, με αυτόν τον τρόπο, να φιλοτιμήσει, και εκείνους και εμάς, ώστε να γίνουμε ακόλουθοί Του και να αναλάβουμε με διάθεση και ζήλο τον αγώνα της προσωπικής μας αγιότητος. Η θυσία του Θεανθρώπου Χριστού δεν αποτελεί μόνον ιστορικό γεγονός αλλά και πυξίδα της δικής μας ζωής. Η απαλλαγή από τις καταστροφικές συνήθειες του παλαιού ανθρώπου δεν αποτελούν ούτε απλή, ούτε εύκολη διαδικασία. Γνωρίζουμε πως κάθε προσπάθειά μας για εσωτερική αναγέννηση πολιορκείται διαρκώς από αμφιβολίες της ψυχής και από αδυναμίες του σώματος. Όλα αυτά όμως θα φανούν ασήμαντα, εάν πιστέψουμε με όλη την δύναμη της ψυχής μας πως ο ίδιος ο Κύριος μας περιμένει και διαρκώς μας ενισχύει, ώστε να μας χαρίσει την απόλαυση της δικής Του αγιότητος και της δικής Του μακαριότητος.

Για τον λόγο αυτό, ας φτάσει ως τα βάθη της καρδιάς μας, ο γεμάτος αγάπη και ελπίδα σημερινός λόγος του αποστόλου Παύλου: «Ας έχουμε προσηλωμένο με πίστη το βλέμμα μας στον Χριστό, τον αρχηγό και ιδρυτή της πίστεώς μας, ο Οποίος, με την χάρη Του μας οδηγεί στον δρόμο της τελειότητος».

 

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

 

Κυριακή με Κυριακή, βήμα με βήμα, προετοιμαζόμαστε για τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Και όπως ο αθλητής, πριν εισέλθει στον στίβο, προπονείται αυξάνοντας σταδιακά την ένταση της σωματικής του ασκήσεως, έτσι και ο αθλητής της πίστεως προετοιμάζεται, αυξάνοντας σταδιακά την ένταση της πνευματικής του ασκήσεως, εν όψει της εισόδου του στον στίβο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Είναι αλήθεια πως η νηστεία αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής που πλησιάζει. Για τους περισσότερους, «νηστεία» σημαίνει απλώς στέρηση κάποιων ειδών διατροφής. Υπάρχουν, όμως, κάποια ερωτήματα σχετικά με την νηστεία, στα οποία οι απαντήσεις είναι σε θέση να μας προσφέρουν ευρύτερες προοπτικές στον πνευματικό μας αγώνα· ερωτήσεις όπως:

Ποιό είναι, άραγε, το αληθινό νόημα της νηστείας;

Για ποιόν γίνεται η νηστεία, για τον Θεό ή για μας;

Αποτελεί, άραγε, η νηστεία μόνο προσωπική μας υπόθεση ή μήπως αφορά και τον αδελφό μας;

Το σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα μας προσφέρει τις απαντήσεις, αρκεί να μάθουμε τον λόγο για τον οποίον γράφτηκε.

Θέμα, λοιπόν, της σημερινής περικοπής είναι τα ειδωλόθυτα και περιλαμβάνεται στην πρώτη επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τους Κορινθίους. Τί είναι όμως τα ειδωλόθυτα;

Πρόκειται για τα κρέατα που προέρχονταν από τις θυσίες, τις οποίες προσέφεραν οι ειδωλολάτρες στα είδωλα. Από τα προσφερόμενα σφάγια, μόνο τα πόδια και τα εντόσθια καίγονταν, ενώ τα υπόλοιπα μέρη των ζώων τα έτρωγαν στα δείπνα ή τα πουλούσαν στην αγορά. Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως αυτά τα ψημένα κρέατα είχαν, για τους ειδωλολάτρες, ιερότητα και, ουσιαστικά, τους «συνέδεαν» νοητά, όπως πίστευαν, με την θεότητα του συγκεκριμένου ειδώλου, στο οποίο είχε προσφερθεί η θυσία. Οι Χριστιανοί, λοιπόν, μη μπορώντας να διακόψουν τις οικογενειακές και κοινωνικές τους σχέσεις με τους ειδωλολάτρες, είτε μετέχοντας σε αυτές τις συνεστιάσεις είτε αγοράζοντας αυτά τα κρέατα από την αγορά, έρχονταν σε σύγκρουση συνειδήσεως. Αναρωτιόνταν, μήπως, τρώγοντάς τα, μολύνουν το σώμα τους από κάτι που χρησιμοποιήθηκε σε μια ειδωλολατρική τελετή.

Σε αυτό το λεπτό θέμα που αφορούσε την θέση των Χριστιανών στην κοινωνία της αρχαίας Κορίνθου, ο Απόστολος Παύλος, με την σοφία του, συνδύασε την αλήθεια με την διάκριση, όπως φαίνεται στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα.

Κατ’ αρχάς, για μια ακόμη φορά, αγωνίζεται να απαλλάξει τους Χριστιανούς από τη θρησκευτική νοοτροπία των Εβραίων. Ας θυμηθούμε την παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, που ακούσαμε κατά την πρώτη Κυριακή του Τριωδίου. Τότε που ο αλαζόνας Φαρισαίος στέκεται στο κέντρο του ναού και επικαλείται τα κατορθώματά του. Ανάμεσα σε αυτά, διαλαλεί και την νηστεία που πραγματοποιεί δύο φορές την εβδομάδα. Τί έχει άραγε στο μυαλό του; Θεωρεί πως οι αρετές και συγκεκριμένα η νηστεία, τον εξυψώνουν στα μάτια του Θεού και του εξασφαλίζουν τη Θεία εύνοια. Ακριβώς τη νοοτροπία αυτή αγωνίστηκε με όλες του τις δυνάμεις ο Απόστολος Παύλος να ξεριζώσει από την ψυχή, πρώτα των συμπατριωτών του Εβραίων και κατόπιν, όλων των υπολοίπων. Γράφει: «Αδελφοί μου, ούτε εάν φάμε από τα ειδωλόθυτα θεωρώντας ανύπαρκτη την ιερότητα τους προοδεύουμε στην αρετή, ούτε αν δεν φάμε, μήπως δήθεν μολυνθούμε, υστερούμε».

Και βέβαια, για μας, σήμερα, τα ειδωλόθυτα αποτελούν μια μακρινή πληροφορία. Αυτό όμως που μας αφορά είναι πως η νηστεία δεν πρέπει να θεωρείται ως ένα ατομικό κατόρθωμα που δικαιούται ανταμοιβή. Μια τέτοια αντιμετώπιση ενέχει τον κίνδυνο να μας οδηγήσει στον αυτοέπαινο και στην υπερηφάνεια.

Πολύ περισσότερο όμως, η σοφία του Αποστόλου Παύλου μας καλεί να μην ξεχνάμε πως οι πνευματικοί μας αγώνες, μαζί και η νηστεία, δεν γίνονται για να «εξευμενίσουμε» τον Θεό. Ο Θεός δεν περιμένει τις πράξεις μας για να «ρυθμίσει» την αγάπη του προς εμάς. Είμαστε τα παιδιά Του και ως παιδιά Του δεχόμαστε την άπειρη αγάπη Του. Η νηστεία είναι απαραίτητη για την δική μας ωφέλεια, καθώς αποτελεί άσκηση αυταπαρνήσεως και ετοιμασία της ψυχής να δεχτεί την παρουσία του Χριστού, ο Οποίος, στο όνομα της αγάπης, προσέφερε τον ίδιο Του τον εαυτό. Από την νηστεία ξεκινά μια πορεία στα δικά Του βήματα, πορεία αγάπης, πρώτα προς Εκείνον και κατόπιν προς τους αδελφούς μας.

Υπάρχει όμως και μια δεύτερη πτυχή στη σημερινή διδασκαλία του Παύλου. «Καμία σημασία δεν έχει, γράφει προς τους Κορινθίους, αν φάω ή όχι τα ειδωλόθυτα. Δεν έχουν καμία ιερότητα, όπως δεν έχουν καμία ιερότητα οι θυσίες στους ψεύτικους θεούς. Εάν όμως ο αδελφός μου είναι ακόμα ασθενής στην πίστη και, βλέποντάς με να τρώω, σκανδαλιστεί, νομίζοντας πως μολύνομαι από κάτι ειδωλολατρικό, τότε, από αγάπη προς εκείνον, προτιμώ να μην τα αγγίξω ποτέ».

Βλέπετε λοιπόν, αγαπητοί μου, πως η νηστεία συνδέεται και με την αγάπη; Στην Εκκλησία είμαστε ένα σώμα, κάτι που σημαίνει πως, ό,τι πούμε και ό,τι κάνουμε, επηρεάζει τους αδελφούς μας. Οι πνευματικοί μας αγώνες, μαζί και η νηστεία, έχουν σκοπό να ανοίξουν την καρδιά μας για να χωρέσει την παρουσία του αδελφού μας με τις αδυναμίες του και τα ελαττώματά του. Στερούμενοι την τροφή, απαλλασσόμαστε από την διαρκή αναζήτηση των σαρκικών επιθυμιών και διευκολύνουμε την καρδιά μας να οδηγηθεί, μέσω της αυτογνωσίας και της συντριβής, στην μετάνοια. Αυτός είναι ο τελικός σκοπός της νηστείας.

Όπως καταλαβαίνετε, υπάρχουν δύο είδη νηστείας. Πρώτα, η φαρισαϊκή νηστεία της έπαρσης. Μοιάζει με αρετή, στην πραγματικότητα, όμως, φουσκώνει τον εγωισμό και εξουθενώνει τον αδελφό μας.

Υπάρχει, όμως, και η αληθινή νηστεία της αγάπης. Είναι αφανής και δεν προβάλλεται. Στην πραγματικότητα, όμως, λειτουργεί στην καρδιά μας ευεργετικά, μειώνει την φιληδονία μας, αυξάνει την επιθυμία μας για Χριστό και μας κάνει επιεικείς απέναντι στους συνανθρώπους μας.

Χωρίς τον πόθο να συναντήσουμε τον Χριστό της άκρας ταπεινώσεως και της απέραντης αγάπης, χωρίς την επιθυμία να αυξήσουμε την αγάπη μας και να γίνουμε ικανοί να συναισθανόμαστε τις ιδιαιτερότητες του πλησίον, κάθε πνευματικός αγώνας, ακόμα και η εξαντλητικότερη νηστεία, όχι μόνο δεν μας ωφελεί σε τίποτε αλλά μας επιβαρύνει με ακόμη μεγαλύτερα πάθη.

Σήμερα, ο Απόστολος Παύλος μας καλεί να έχουμε ως μοναδική πυξίδα την αγάπη και όχι την έπαρση, την επιείκεια και όχι την κατάκριση, την ελευθερία και όχι τον καταναγκασμό. Εάν μείνουμε σταθεροί στον δρόμο της ταπεινώσεως που Εκείνος βίωσε πρώτος, είναι βέβαιο πως, σε λίγες εβδομάδες, η δική Του αγάπη και ο δικός μας πνευματικός αγώνας θα μας οδηγήσουν στο Φως της Αναστάσεώς Του.