Είναι ένας άνθρωπος, που, αν δεν γνωρίζεις την διαδρομή του, δεν μπορείς να αντιληφθείς, ούτε τον κόπο ούτε τον σημαντικό του αγώνα στο χώρο του τοπικού τύπου της περιοχής μας. Πράος, προσηνής και ανοιχτόκαρδος έχει πάντα στη καρδιά του και στον καθημερινό δημόσιο λόγο ένα λαμπερό χαμόγελο και μια καλή κουβέντα για όλους, χωρίς όμως να σου δίνει ποτέ το δικαίωμα να πεις ότι είναι ανυποψίαστος. Κάθε άλλο.

Ξέρει την τοπική ιστορία των μέσων ενημέρωσης της περιοχής από το Α έως το Ω, αφού όλοι όσοι ασχολούνται σήμερα με την δημοσιογραφία στην περιοχή τον «βρήκαν» στη δουλειά, τον γνωρίζουν πολύ καλά και όλοι αναγνωρίζουν την προσπάθεια του να παραμένει εκδοτικά και δημοσιογραφικά ενεργός για παραπάνω από 35 χρόνια.

Δεν είναι όμως απλά και μόνο ένας εκδότης. Είναι ένας πρωτοπόρος των τοπικών μέσων ενημέρωσης, ο οποίος ίδρυσε τον πρώτο τηλεοπτικό σταθμό της περιοχής, που κεφαλαιοποίησε την εργασία του σε όλες της μορφές των μέσων ενημέρωσης… και που κυρίως ξέρει τη δουλειά της ενημέρωσης από την αρχή μέχρι το τέλος της, όσο κανένας άλλος, αφού η σχέση του μαζί της είναι εξαιρετικά βιωματική σε όλα της τα στάδια. 

Στη «συνέντευξη της Δευτέρας» “καλεσμένος” του Λευτέρη Τηλιγάδα, ο Θοδωρής Σβέρκας!

O ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΒΕΡΚΑΣ του Βασιλείου και της Παναγιώτας γεννήθηκε στη Ματαράγκα Μεσολογγίου, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια.

Έχει αποφοιτήσει από το Δημοτικό Σχολείο Ματαράγκας, το Ιδιωτικό Γυμνάσιο Βούλγαρη στη Ματαράγκα, το Ιδιωτικό Λύκειο Παπακαμένου στο Αγρίνιο, καθώς και από Ιδιωτική Σχολή Δημοσιογραφίας.

Υπήρξε συνεργάτης των Αθηναϊκών εφημερίδων: «Φιλελευθερος», «Νίκη», «Αθλητική Ηχώ», καθώς και της τοπικής εβδομαδιαίας εφημερίδα «Ελεύθερος», της αθλητικής εφημερίδας «Αγρίνιο Σπόρ», καθώς και των ραδιοφωνικών σταθμών: «Αγρίνιο 9,37 FM», και «Διαδημοτικό Ραδιόφωνο  103», «Ant1-Star», «Ράδιο Όραμα» και «Ράδιο Ακαρνανία».

Υπήρξε ο ιδρυτής και πρώτος ιδιοκτήτης, του τοπικού τηλεοπτικού σταθμού «Αχελώος T.V.» και του Ρ/Σ «Αχελώος FM».

Ίδρυσε την ημερήσια εφημερίδα «Ημερησία», συνεργάστηκε ως συνεταίρος στην ημερήσια εφημερίδα «Συμπολιτεία» στο Μεσολόγγι, στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος»,

Έχει διατελέσει εκδότης της εφημερίδας «Αθλητικό Πανόραμα» και «Ευρυτανικός Παλμός».

Είναι εκδότης-διευθυντής και δημοσιογράφος της εφημερίδας «Παλμός της Αιτωλοακαρνανίας», η οποία εκδίδεται σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις από το 1997 έως και σήμερα.

Είναι μέλος της ΕΙΕΤ, την οποία υπηρέτησε και ως μέλος του Δ.Σ. από τη θέση του Ειδικού Γραμματέα.

Είναι Γεν. Γραμματέας του Ναυτικού Ομίλου Τριχωνίδας και μέλος του Συλλόγου των Αιτωλοακαρνάνων Δημοσιογράφων.

---

Θοδωρής Σβέρκας: «Ένας πρωτοπόρος της τοπικής Δημοσιογραφίας»

 

Λ.Τ.(Λευτέρης Τηλιγάδας): Θοδωρή, είσαι ο παλαιότερος, ίσως, αυτή τη στιγμή δημοσιογράφος «εν ενεργεία» στην πόλη του Αγρινίου. Πότε ξεκίνησες τη δημοσιογραφική σου διαδρομή και πως;

Θ.Σ.(Θοδωρής Σβέρκας): Η δημοσιογραφική μου διαδρομή, Λευτέρη, έχει ξεκινήσει εδώ και 35 χρόνια όταν σε νεαρή ηλικία ανέβηκα τα σκαλιά του «Eλεύθερου» και είδα απέναντί μου έναν άνθρωπο, τον Γιώργο  Αναστασόπουλο, ο οποίος με καλοδέχτηκε ρωτώντας με: «Τι μπορεί να κάνεις»;  «Ελεύθερο ρεπορτάζ» του απάντησα. Από κείνη τη στιγμή και μετά όλοι οι δρόμοι ήταν ανοιχτοί για μένα, γιατί αυτός ο άνθρωπος είχε κάτι διαφορετικό, είχε μία ευλογία, η οποία ακολουθούσε καθέναν που έμπαινε στο γραφείο του. Σιγά-σιγά γνωριστήκαμε  και μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω και να συνεργαστώ με αρκετούς από τους συνεργάτες του. Εκεί βρήκα τον Μάκη τον Γουβέλη, τον Κώστα τον Αλεξανδρή, τον Τάκη και τη Μαίρη Κολοβάκη κι άλλους ακόμα,  οι οποίοι ανέβαιναν, για να αφήσουν κάποια δικά τους κείμενα, για να τα δει ο κυρ Γιώργος.

Λ.Τ.: Τι θυμάσαι από την συνεργασία σου με τον Γιώργο Αναστασόπουλο;

Θ.Σ.: Σε αυτή σου την ερώτηση θέλω να σταθώ, φίλε Λευτέρη και να μιλήσω πρώτα για το βιογραφικό αυτού του ανθρώπου και μετά να πω, για το «γιατί» και για το «πως» εγώ πέρασα στο κατώφλι του, καθώς και για το πως αυτός ο άνθρωπος με βοήθησε, να είμαι αυτός που είμαι σήμερα και να προσφέρω στην πόλη μου, στους γύρω μου αλλά και γενικότερα στο κοινωνικό σύνολο.

Ο Γιώργος Αναστασόπουλος γεννήθηκε στην Αγία Παρασκευή (Ζελίχοβο Τριχωνίδας) και απεφοίτησε από το εξατάξιο Γυμνάσιο Αγρινίου του έτους 1942. Πήρε μέρος στην Εθνική αντίσταση το 1941-1944 στη  διάρκεια της οποίας φοίτησε στο παιδαγωγικό φροντιστήριο της ΠΕΑΕΑ με έδρα το Καρπενήσι και καθηγητές τους μεγάλους παιδαγωγούς Κώστα Σωτηρίου, Μιχάλη Παπαμαύρο και άλλους. Την περίοδο της Κατοχής από τις κακουχίες προσεβλήθη από βαρύ πνευμονικό νόσημα, το οποίο αντιμετώπισε θετικά.

Στο χρονικό διάστημα 1945 – 1946 εργάστηκε ως συντάκτης της καθημερινής εφημερίδας του Αγρινίου «Φωνή του λαού» και παράλληλα ήταν εκδότης της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Αγροτικό Βήμα». Και οι δύο αυτές εφημερίδες έκλεισαν με ειδικούς νόμους των τότε κυβερνήσεων.

Το 1957 διηύθυνε την εφημερίδα «ο Δρόμος του Λαού», εβδομαδιαία με εκδότη το δημοκρατικό κόμμα Εργαζόμενου Λαού (του Γιώργου Καρτάλη). Το 1961 και ύστερα από την άρση των αντιδημοκρατικών διατάξεων του άρθρου 29 του Γ’ ψηφίσματος εξέδωσε την ημερήσια εφημερίδα «Πρωινά Νέα», η οποία άντεξε μόνο δύο μήνες λόγω διώξεων από την τότε εξουσία (μετέπειτα συνέχισε την έκδοση της ως εβδομαδιαία για ένα χρόνο περίπου) Το 1962 εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα η  «Ώρα», μέχρι το 1972 που κατασχέθηκε το αρχείο της από το Φρουραρχείο και διεκόπη η έκδοση της. Το 1973 μετά την άρση το αντιδημοκρατικών διατάξεων του Γ’ ψηφίσματος εξέδωσε την εφημερίδα «Οικονομική Διεύθυνση Ελλάδας». Κατά το χρονικό διάστημα 1961-1964  εξέδιδε κατά καιρούς το περιοδικό «Επαρχιακά οικονομικά προβλήματα».

Από το 1974 έως και την ημέρα που έφυγε από τη ζωή εξέδιδε την Εβδομαδιαία εφημερίδα «Ελεύθερος Στερεάς Ελλάδας» με έδρα το Αγρίνιο.  Αυτό τον άνθρωπο γνώρισα: τον Γιώργο Αναστασόπουλο. Έναν άνθρωπο που δεν μίλαγε ποτέ για τον εαυτό του,  αλλά πάντα ήταν δίπλα στους συνεργάτες του. Οι αγώνες του για την δημοκρατία, την τοπική ιστορία και τον τοπικό τύπο ήταν γι αυτόν ένα στοίχημα ζωής. Προσπάθησα, όπως και όλοι οι άλλοι συνεργάτες του, να του είμαστε πάντα κοντά και όσο μπορούσαμε να βοηθάμε στην έκδοση του «Ελεύθερου», αυτής της δημοκρατικής εφημερίδας, που ήταν κόσμημα για όλους τους πατριώτες μας Αιτωλοακαρνάνες και όχι μόνο. Η μεγαλύτερη τιμή για μένα ήταν όταν μου δόθηκε η δυνατότητα να γράψω για πρώτη φορά το πρώτο θέμα στον «Ελεύθερο» κι αφορούσε στις  ανασκαφές στην Αρχαία Στράτο που έφεραν πολλά αντικείμενα στην επιφάνεια. Η χαρά που ένοιωσα ήταν απερίγραπτη.

Λ.Τ.: Τι ήταν εκείνο που σε οδήγησε στην έκδοση της πρώτης σου εφημερίδας και πως θα περιέγραφες δημοσιογραφικά εκείνη την εποχή του τύπου στην πόλη;

Θ.Σ.: Πέρασε καιρός που εργαζόμουν στον «Ελεύθερο». Εκεί, όπως σου είπα, γνωρίστηκα με αρκετό κόσμο στην πόλη και η μεγάλη μου αγάπη ο Παναιτωλικός, αλλά και γενικότερα το τοπικό ποδόσφαιρο με έστειλαν εκεί που ήθελα και αγαπούσα περισσότερο,  στον αθλητικό χώρο, στην αθλητική δημοσιογραφία. Ήρθα σε επαφή με την τότε εκδότρια του «Αθλητικού Πανοράματος» τη Μαίρη Κολοβάκη, η οποία είχε με τον άντρα της αυτήν την εφημερίδα. Την αγόρασα κι έγινα εκδότης της. Για ένα διάστημα, στις πρώτες εκδόσεις, συνεργάστηκα  και με τον Κώστα Προβίδα, που τον είχα γνωρίσει στη σχολή δημοσιογραφίας. Η σχολή στην οποία αναφέρομαι είχε ιδρυθεί στην πόλη του Αγρινίου από έναν άνθρωπο που ποτέ δεν θα ξεχάσω: τον Νίκο το Σιάμο, ο οποίος μαζί με άλλους καθηγητές που έρχονταν από την Πάτρα κι από τα Γιάννενα ήταν κοντά μας και μας έδωσαν πάρα πολλές κατευθύνσεις. Η λειτουργία της κράτησε δύο χρόνια. Εκεί γνώρισα επίσης και τον Κώστα τον Τσαγκρινό, ένα παιδί, ο οποίος αργότερα με βοήθησε πάρα πολύ με τον τοπικό τύπο και ήταν πρωτεργάτης της «Ηλιαχτίδας», όπως και ο Γιάννης ο Μπακέλας, οι οποίοι έγραφαν για το τοπικό πρωτάθλημα και για τον Παναιτωλικό. Γνώρισα τότε και τον Κώστα τον Βλαχόπουλο, ο οποίος διατηρούσε την εφημερίδα «Το Αγρίνιο» μαζί με τη μητέρα του τη Βασιλική Βλαχοπούλου και τον αδερφό του τον Ηλία (μακαρίτης τώρα αλλά πάντα τον θυμάμαι), οι οποίοι είχαν και τυπογραφείο και μου έβγαζαν την εφημερίδα . Κάθε Σαββατοκύριακο ήταν τα βράδια δύσκολα για μας, αλλά το πρωί της Δευτέρας η εφημερίδα ήταν κρεμασμένη σε όλα τα περίπτερα του Αγρινίου, του Μεσολογγίου, της Ναυπάκτου, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, όπου υπήρχαν Αγρινιώτες φίλαθλοι στους οποίους πήγαινε με το ταχυδρομείο. Ήταν μία τετράχρωμη εφημερίδα. Μία εφημερίδα που εκείνη την εποχή είχε αλλάξει πολλά πράγματα στο χώρο. Είχε φτάσει να πουλάει στο περίπτερο 300 φύλλα (μεγάλος αριθμός για μία τοπική αθλητική εφημερίδα). Αυτό ήταν για μένα το πρώτο βήμα, για να γίνω ανταποκριτής στην «Αθλητική Ηχώ των Αθηνών»,  να στέλνω ανταποκρίσεις σε διάφορες άλλες Αθηναϊκές εφημερίδες και διάφορες εφημερίδες των Πατρών. Το δίκτυο το οποίο είχα σε αυτή την εφημερίδα ήταν τεράστιο και γι’ αυτό ήταν πλούσια σε ύλη. Δεν υπήρχε χωριό και πόλη του Νομού, για το οποίο να μην αναφέρονταν η αθλητική τους δραστηριότητα και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να είμαι κοντά στην επικαιρότητα.  Αυτός ήταν ο πρώτος σταθμός μου.

 

Λ.Τ.: 1987: Ελεύθερη ραδιοφωνία και τηλεόραση για πρώτη φορά στη χώρα και στο Αγρίνιο. Ποια η συμμετοχή σου σ’ αυτή; Και ποια τα πρώτα ραδιόφωνα εκείνης της εποχής;

Θ.Σ.: Το 1987 είχε έρθει, όπως και εσύ είπες για πρώτη φορά στη χώρα μας αλλά και στο Αγρίνιο, η ελεύθερη ραδιοφωνία και τηλεόραση. Η συμμετοχή μου ήταν μικρή, αλλά, πιστεύω, ουσιαστική, γιατί αγάπησα τόσο πολύ αυτό το νέο ξεκίνημα, όπως και πολλοί άλλοι, οι οποίοι ήταν συνοδοιπόροι μου σε αυτή την προσπάθεια. Θα ήθελα να ξεκινήσω με το πρώτο ραδιόφωνο.

Ένα βράδυ ξεκίνησα και πήγα και βρήκα τους ιδιοκτήτες του πρώτου ραδιοφωνικού σταθμού της πόλης, του 9.37, τον Παναγιώτη, δηλαδή, και τον Θανάση Καλτσά. Με καλωσόρισαν με ένα τεράστιο χαμόγελο. Με ήξεραν από τον «Ελεύθερο», από τους συνεργάτες τους, καθώς και από τη δουλειά που έκανα με την αθλητική μου εφημερίδα, την οποία στήριζαν σαν συνδρομητές. Εκεί γνώρισα πάλι καλούς συνεργάτες και μετέπειτα φίλους, όπως τον Τάκη τον Τσεκούρα, τον Κώστα τον Αλεξανδρή κ.α. Η πρώτη μου ραδιοφωνική εκπομπή είχε τον τίτλο «Τα Πορτρέτα». Ήταν μία εκπομπή, η οποία αναφέρονταν σε πολιτικά πρόσωπα, καθώς και σε καλλιτέχνες που έρχονταν στην πόλη μας, όπως ο Λευτέρης Μυτιληναίος, η Πόλυ Πάνου, ο Μιχάλης Βιολάρης, η Πίτσα Παπαδοπούλου, η Ρίτα Σακελλαρίου και άλλοι, από τους οποίους έπαιρνα συνεντεύξεις  για το Ραδιόφωνο και τις δημοσίευα συγχρόνως και στον «Ελεύθερο».

Ήταν μία πάρα πολύ καλή συνεργασία με τους αδελφούς Καλτσά. Μετά από αυτούς γνώρισα πάρα πολλούς.

Όταν έκλεισαν κάποια στιγμή τα τοπικά ραδιόφωνα με εισαγγελική τότε παρέμβαση ξεκινήσαν στην πόλη οι αγώνες για την επαναλειτουργία τους. Σ΄αυτούς τους αγώνες γνώρισα τον Νίκο τον Ζαχείλα, τον Γιώργο τον Καρακώστα , τους αδελφούς ΑΒΩΡ,  τον Αυγέρη, τον Τάκη Σκουμάτζο, το Σωτήρη Μπαμπάνη  , τον Θανάση το Φρόση και πολλούς άλλους.

Ο Γιώργος ο Καρακώστας  μαζί με τον συνέταιρό του τότε Τσιρώνη, μου πρότειναν να κάνω την πρωινή ζώνη στον Αnt1 Star. Πήγα και έκανα την πρωινή ζώνη με τίτλο «Το σεργιάνι στον κόσμο». Ήταν μία εκπομπή που έβγαζε πάντα άτομα της τοπικής κοινωνίας δημάρχους, προέδρους σωματείων και κοινοτάρχες και ότι άλλο ήταν εκείνη την εποχή στην επικαιρότητα.

Μετά ήρθε η εποχή του τοπικού Δημοτικού Ραδιοφώνου. Ένα ραδιόφωνο που οι εγκαταστάσεις του, δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από μεγάλα αθηναϊκά ραδιόφωνα που στεγαζόταν στην οδό Μανδηλαρά. Εκεί έκανα πάλι την πρωινή ζώνη με τίτλο,«Το σεργιάνι μου στον κόσμο». Εκεί γνώρισα πάρα πολλούς φίλους, όπως: Το Δημήτρη Μπακή, το Δήμο τον Γιάγκα , τη Νάντια τη Σαμαρά, τη Δήμητρα Λαοπόδη, τη Μίνα την Καραμήτρου, τον Τάκη τον Προβίδα, τον Ζαχαρία Καλόφωνο, τον  Μιχάλη Σιναπόγλου και άλλους με τους οποίους πορευτήκαμε μαζί.

Διευθυντές του Ρ/Σ ήταν ο Θωμάς Χαρδαλιάς και ο Γιώργος Τζωρτζόπουλος, δύο άνθρωποι που ήταν ανοιχτοί σε κάθε νέα προσπάθεια, η οποία θα ανέβαζε την ακροαματικότητα του σταθμού αλλά και τα οικονομικά οφέλη που θα ερχόταν σ’ αυτόν. Αυτός ο Ρ/Σ ήταν το πρώτο ραδιόφωνο της χώρας που μετέδιδε απευθείας το Ράλι Ακρόπολις, και πήρε αποκλειστική συνέντευξη από τον νικητή του Ράλι , τον Σαϊντ.  Εκείνη την εποχή του διαδημοτικού ραδιοφώνου, λοιπόν, μου ήρθε και η ιδέα να φτιάξω την τοπική Τηλεόραση.

Λ.Τ.: Σήμερα, πολλοί είναι εκείνοι, Θοδωρή, στην πόλη, που αγνοούν ότι τόλμησες (γιατί ήθελε πολύ τόλμη και θάρρος να μπει κανείς μπροστά και να ξεκινήσει ένας τηλεοπτικός σταθμός στην περιοχή) την πρωτοπορία στην ίδρυση της πρώτης τοπικής τηλεόρασης: τον «Αχελώος TV». Τι θυμάσαι από κείνα τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του.

Θ.Σ.: Στο Δημοτικό ραδιόφωνο, όπως σας είπα, γνώρισα πολλά άτομα. Ένα από αυτά ήταν και ο Δεματάς, φίλος του Νίκου του Ζαχείλα. Μία μέρα ήρθε και συζητήσαμε κάποια πράγματα. Είχε προηγηθεί από εμένα  κάποιο ταξίδι στη Θεσσαλία και είχα δει από κοντά το TRT, το οποίο ήταν το πρώτο τοπικό κανάλι. Εκεί είδα πως εκπέμπει ένα κανάλι, σε περιφερειακό επίπεδο. Αυτή η ιδέα μου είχε μπει για τα καλά στο μυαλό. Τη συζήτησα με τον Νίκο Ζαχείλα και δώσαμε τα χέρια να προχωρήσουμε.

Ο Νίκος ήταν ιδιοκτήτης τότε του ραδιοφωνικού σταθμού Ράδιο Όραμα. Εγώ σχεδιάζοντας τον τηλεοπτικό σταθμό, ενημέρωσα  τους συνεργάτες μου στο ραδιόφωνο  ότι θα φύγω τέλη Αυγούστου για να φτιάξω τηλεόραση. Όλοι είχαν μια παράξενη αντίδραση για το παράτολμο αυτό σχέδιο μου. Γέλασαν και οι πέτρες, θα έλεγε κάποιος. Δεν πίστεψαν ότι θα το φτιάξω και ούτε ότι θα πετύχει. Παρόλα αυτά εγώ έφυγα  από το ραδιόφωνο πιο πριν από το τέλος Αυγούστου, έφυγα  γύρω στις 10 Αυγούστου.

Από τις 10 μέχρι τις 29 Αυγούστου προσπαθούσα να έρθω σε επαφή με ανθρώπους, που να γνωρίζουν πράγματα γύρω από την τηλεόραση.

Στο δρόμο μου ήρθε ο Νώντας ο Μπακογιάννης, ο οποίος μου είπε ακριβώς ποια πράγματα θα έπρεπε να βρούμε.  Βρήκαμε και ένα παιδί φίλο του Νίκου του Ζαχείλα από την Αθήνα το Δημήτρη, ο οποίος θα μας έφτιαχνε τις Αμίκες, με τις οποίες θα εκπέμπαμε. Ανέβηκα στην Αθήνα και πήγα στον Ντάβαρη και πήρα τους λοβούς. Υπήρχε το πρόβλημα πώς θα μεταδοθεί από πομπό σε πομπό το σήμα . Τότε σκέφτηκα τις φρυκτωρίες, τον τρόπο δηλαδή, με τον οποίο είχε φτάσει το νέο της πτώσης της Τροίας, από την Τροία στις Μυκήνες μέσα στο ίδιο βράδυ. Έτσι αν έβλεπε ο ένας λοβός τον άλλον, το σήμα θα μεταδίδονταν.

Φτιάξαμε  τον πρώτο σταθμό, στην Αγία Παρασκευή. Εδώ στο ξεκίνημα του σταθμού πρέπει να πω ότι με βοήθησε πάρα πολύ ο Δημήτρης Σκουμάντζος, ένα παιδί που ανέβασε όλη την κεραία, με τη βοήθεια και άλλων φίλων πάνω στην ταράτσα στην Αγία Παρασκευή.

Στις 29 Αυγούστου 1990 το Αγρίνιο είχε δικό του τηλεοπτικό σταθμό. Εκείνο όμως που με προβλημάτισε πολύ ήταν το όνομα του σταθμού. Ήθελα κάτι που να ενώνει την Αιτωλία και την Ακαρνανία.  Αμέσως μου ήρθε στο μυαλό η λέξη ΑΧΕΛΩΟΣ, που «έπαιζε» πάρα πολύ τότε με την εκτροπή και έτσι  έφτιαξα το σύνθημα: «Ο Αχελώος θα εκτραπεί στην Θεσσαλία, αλλά με το σήμα του»,  εννοώντας την μετάδοση του προγράμματος του σταθμού στη Θεσσαλία και όχι το φυσικό πέρασμά του ποταμού σ’ αυτή.

Αυτό το σύνθημα το θυμήθηκαν φίλοι δημοσιογράφοι από τη Θεσσαλία, όταν το 2004 βρέθηκα στην Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης καλεσμένος τότε στο επίσημο γεύμα από τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή και μου έκανε μεγάλη εντύπωση ο τρόπος που το ανέφεραν, καθώς και το γεγονός ότι γνώριζαν, τους αγώνες που έδωσα, για να γίνει ο Σύλλογος Επαρχιακών Τηλεοπτικών Σταθμών.

Μετά ήρθαν στο σταθμό ο Γιάννης και ο Κώστας Λετσας, μαζί με την Βάσω Τσαρούχη , οι οποίοι είχαν την ευθύνη για το πρόγραμμα. Με αυτούς ξεκινήσαμε και ο σταθμός δούλευε κανονικά . Τεχνικά πάντα μας βοηθούσε στις δύσκολες στιγμές  ο Νώντας Μπακογιάννης, ο αείμνηστος Γιώργος  Φαφλιώρας και ο Τάκης Παρδάλης. Ήρθαν στιγμές δύσκολες αλλά υπήρξαν και στιγμές χαράς μέσα από την τηλεόραση, γιατί εκεί είχα τη δυνατότητα να γνωρίσω πολλά πολιτικά πρόσωπα, πολλούς ανθρώπους, αλλά πάνω από όλα η πόλη να έχει τη δική της φωνή. Η διαφορά ήταν ότι τότε με πολλά λεφτά και με τεράστιο μπάτζετ ξεκίνησε  στο Μεσολόγγι το TDE το κανάλι της Δυτικής Ελλάδος, αλλά κάποια στιγμή σταμάτησε.

Πρέπει να πω ότι η τηλεόραση μέχρι που πέρασε  στα χέρια των αδελφών Μπόκα είχε τη δική της σφραγίδα. Χαίρομαι και σήμερα που υπάρχει το κανάλι και ζούνε κάποιες οικογένειες. Το πρώτο πράγμα που ζήτησα από τον νέο ιδιοκτήτη τότε, τον Γιώργο τον Μπόκα,τον αείμνηστο Γιώργο, και τον αδερφό του Κώστα, ήταν ένας όρος στο συμβόλαιο πώλησης. Τους ζητούσα να κρατήσουν τους τρεις συνεργάτες μου σαν εργαζομένους,  Αυτό έγινε και πράγματι με χαροποίησε ιδιαίτερα. Ήμουν πολύ χαρούμενος για τον Γιάννη τον αδερφό του τον Κώστα και τη Βάσω. Επίσης εκεί δημιούργησα και το ραδιόφωνο: Τον Αχελώο FM, ένα ραδιόφωνο το οποίο εκπέμπει μέχρι σήμερα και για αυτό είμαι ακόμα και τώρα χαρούμενος.

Λ.Τ.: Είναι η περίοδος της συνεργασίας σου ως εκδότης με δύο ακόμα πρόσωπα της τοπικής δημοσιογραφίας: τον Νίκο Ζαχείλα και τον Δημήτρη Αργιαδίτη. Και οι τρεις μαζί δημιουργήσατε εφημερίδες οι οποίες αποτέλεσαν εκδοτικές και εμπορικές επιτυχίες. Τι θυμάσαι από αυτή την περίοδο της εκδοτικής σου διαδρομής;

Θ.Σ.: Συγχρόνως με τον «Αχελώο TV» μου ήρθε η ιδέα, εκτός από το ραδιόφωνο, τον «Αχελώο FM», να κάνω και εφημερίδα.

Εκείνη την εποχή γνωρίστηκα και με τον Δημήτρη τον Αργιαδίτη.  Ο Νίκος Ζαχείλας έπρεπε να φύγει τότε για φαντάρος.  Ο Δημήτρης ερχόταν τότε συχνά στο σταθμό και σε μία άδεια που είχε ο Νίκος, τους πρότεινα να φτιάξουμε μία εφημερίδα.

Εκεί γνωρίσαμε το τι σημαίνει να φτιάξεις μία μεγάλη και σύγχρονη εφημερίδα. Μία εφημερίδα που στήθηκε με πάρα πολλές δυσκολίες γιατί θα έβγαινε σε τυπογραφεία των Αθηνών. Προχωρήσαμε λοιπόν στην έκδοση της εφημερίδας «Ο Φιλελεύθερος», η οποία μετά την «Ελευθερία» της Λάρισας, ίσως να ήταν η δεύτερη σε πωλήσεις εφημερίδα της επαρχίας.  Είχε επτά χιλιάδες φύλλα πωλήσεις σε συνδρομητές, εκτός από κείνες που δίναμε σε περίπτερα και σε διάφορα στέκια. Υπάρχουν τα χαρτιά αυτά σαν αποδείξεις μέσα από το ταχυδρομείο.   Σύνολο «Ο Φιλελεύθερος» έβγαζε περίπου 10.000 φύλλα κάθε εβδομάδα.  Ο Δημήτρης ο Αργιαδίτης κάθε Σαββατοκύριακο ανέβαινε στην Αθήνα, έφτιαχνε την εφημερίδα και Δευτέρα αυτή πουλιόταν και διανέμονταν μέσω του ταχυδρομείου.

Όταν πουλήσαμε τον«ΑΧΕΛΩΟ ΤV» στους αδελφούς Μπόκα, φτιάξαμε ίσως, μία από τις καλύτερες ημερήσιες εφημερίδες εκείνης της  εποχής: την «ΗΜΕΡΗΣΙΑ». Η εφημερίδα αυτή είχε ιδιόκτητα γραφεία, η σύνταξη και η στοιχειοθεσία γινόταν σε σύγχρονα μηχανήματα και είχαμε και δικά μας σύγχρονα τυπογραφεία. Σε κάθοδό του στο Αγρίνιο ο Στέφανος Μάνος, υπουργός ανάπτυξης τότε, ήρθε στις εγκαταστάσεις μας και δεν πίστευε ότι υπάρχουν τέτοια σύγχρονα μηχανήματα σε επαρχιακή εφημερίδα. Η γιούνι μπρέιν, μια από τις μεγαλύτερες αμερικάνικες επιχειρήσεις στον κλάδο της πληροφορικής μας είχε από τους πρώτους και καλύτερους πελάτες της.

Εκτός από τον Νίκο Ζαχείλα και τον Δημήτρη τον Αργιαδίτη συνοδοιπόρος ήταν και ο Σωτήρης Γαντζούδης.

Η εφημερίδα αυτή πήγαινε πάρα – πάρα πολύ καλά, είχε αρκετές πωλήσεις και θα μπορούσε να υπάρχει μέχρι σήμερα, όπως και ο «Φιλελεύθερος». Συγχρόνως, με τον συνεργάτη μας και γιατρό Νίκο Μουρκούση, είχαμε φτιάξει και την εφημερίδα «Συμπολιτεία» στο Μεσολόγγι. Αυτή η εφημερίδα ήταν μηνιαία. Την κάναμε ημερήσια  και συνεργαστήκαμε μαζί με τη Δήμητρα Στέλιου και τον Γιώργο Μπαγιώργο. Όταν αποχώρησα από την «ΗΜΕΡΗΣΙΑ» η ιδιοκτησία της «Συμπολιτείας» πέρασε στον Μουρκούση και στο Σωτήρη τον Γαντζούδη.

Στο διάστημα αυτό γνώρισα τη σύντροφό μου, Λίτσα Μυρισιώτη, με την οποία, όταν αποχώρησα από την ΗΜΕΡΗΣΙΑ, φτιάξαμε τον «ΠΑΛΜΟ  Αιτωλοακαρνανίας», στην οποία είμαι μέχρι σήμερα εκδότης.

O ΠΑΛΜΟΣ έχει δικά του γραφεία και τυπογραφείο. Συγχρόνως είχα γνωριστεί με τον αγαπητό μου μέχρι σήμερα φίλο Σωκράτη Τσόμπο και μαζί κάναμε ρεπορτάζ για το τηλεοπτικό κανάλι των Πατρών το TeleTime.

Στη διαδρομή μας φτιάξαμε και τον «Ευρυτανικό Παλμό», τον οποίο ξεκίνησα σαν εκδότης,  στην αρχή εγώ και μετά  η σύζυγός μου. Στη συνέχεια πέρασε στα χέρια του συνεργάτη μας, του πατρός Ευάγγελου Φεγγούλη και της κόρης του Βάσως.

Αυτή ήταν η διαδρομή μου στα τοπικά μέσα, που ίδρυσα ή συνεργάστηκα μαζί τους.

 

Λ.Τ.: Θα μπορούσες με δυο λόγια να σηματοδοτήσεις τη διαδρομή των παλιότερων και νεώτερων εκδοτών από  σένα;

Θ.Σ.: Αυτή η ερώτηση, Λευτέρη, δεν είναι για δύο λόγια, είναι ζωή ολόκληρη. Γιατί, όπως γνώρισα τον Γιώργο Αναστασόπουλο, που με στήριξε και με υποστήριξε, υπήρξαν άνθρωποι όπως, ο Γρηγόρης ο Σταυρόπουλος, ο Ανδρέας ο Κανής και ο Αιμίλιος Κουτσονίκας, που με δέχτηκαν σαν ίσο προς ίσο. Σίγουρα πήρα αρκετά πράγματα από αυτούς. Δεν μπορώ να πω ότι δεν είχε ο καθένας από αυτούς τα καλά του και τα κακά του, πάντα όμως έβγαινα κερδισμένος από τις συζητήσεις μας, όπως και με τους πιο νέους που γνώρισα. Πραγματικά ήταν όλοι τους διαμάντια και ο καθένας έχει τη δική του διαδρομή.

Ο Δημήτρης Μπακής είναι ένας άνθρωπος ευθύς. Ένας άνθρωπος που τον αγαπώ, γιατί λέει «τα σύκα, σύκα και τη σκάρφη, σκάρφη». Πολλές φορές αυτή την ευθύτητα της γνώμης του την έχει πληρώσει πολλαπλώς.

Για τον φίλο μου, τον Παντελή Φλωρόπουλο, τι να πω; Τον γνωρίζω από την εποχή του «Αραμπά», όταν ήρθε στην πρωινή μου εκπομπή και μίλησε για «το παιδί του», όπως έλεγε την εφημερίδα, που άλλαξε πράγματι πολλά πράγματα στην δημοσιογραφία της πόλης και γενικότερα στον επαρχιακό τύπο. Τώρα συνεχίζει ο γιος του, ο Κωνσταντίνος, μαζί με τη μητέρα του τη Βάσω.  Η εφημερίδα που εκδίδουν,«η Αναγγελία», είναι μία από τις καλύτερες επαρχιακές εφημερίδες.

Θα ήθελα όμως να μιλήσω και για μερικούς συναδέλφους που έφυγαν από κοντά μας. Για το Σωτήρη τον Μπαμπάνη, που έβγαζε την «Αποκάλυψη», τον Βλαχόπουλο το Γιώργο εκδότη της εφημερίδας «Αγρίνιο», τον Άρη τον Αλαχούζο με τη «Δράση» και τον Χρήστο Κωνσταντίνου  από το Μεσολόγγι έναν άνθρωπο που εξέδιδε την εφημερίδα «Μεσολογγίτικα Χρονικά». Όλοι αυτοί άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στην τοπική δημοσιογραφία.

Άφησα τέλος τον Νίκο τον Κανή, έναν άνθρωπο που πήρε την εφημερίδα του από τον πατέρα του και δεν σταμάτησε καθόλου η γραμμή που είχε χαράξει ο αείμνηστος Ανδρέας Κανής.  Ο Νίκος είναι ένας άνθρωπος που και αυτός και η οικογένειά του, ήταν κοντά μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Όσο για τις ημερήσιες εφημερίδες που υπάρχουν σήμερα στην πόλη, τι να πω; Οι άνθρωποι που τις έχουν τραβούν το δικό τους Γολγοθά. Γιατί αν για μένα είναι μία φορά ο δρόμος δύσκολος, γι’ αυτούς είναι πέντε. Και εννοώ τις πέντε εκδόσεις της εβδομάδας. Μιλάω για την Νάντια Σαμαρά και τον άντρα της τον Αλέκο Ξευγένη, οι οποίοι δίνουν το δικό τους αγώνα , τον αγώνα της καθημερινότητας τους και δίνουν δουλειά σε αρκετούς νέους δημοσιογράφους.

Όσον αφορά τώρα στην άλλη ημερήσια εφημερίδα τα «Νέα της Αιτωλοακαρνανίας», που εκδίδει η Αλίκη Οικονόμου μαζί με τη μητέρα της τη Στεϊσυ, έχω να πω, ότι τους θεωρώ φίλους και τους οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ, γιατί πάντοτε όποτε κι αν είχα κάποια δυσκολία προσπαθούσαν με το δικό τους τρόπο να με συνδράμουν και να με βοηθήσουν. Εύχομαι και σε αυτούς ο δρόμος τους, αν και δύσκολος, να είναι πάντα καλότυχος, καρπερός και πάντα για το καλό της τοπικής δημοσιογραφίας.

Προσπάθεια έχει κάνει και η Βασιλική Βλαχοπούλου με την ιστορική εφημερίδα το «Αγρίνιο», όπως και η Λίτσα η Μπαμπάνη, η οποία είχε και το ραδιοφωνικό σταθμό «92,8» και με την οποία έτυχε να  συνεργαστώ, όπως και με τον Τάκη Σκουμάτζο με το «Ράδιο Ακαρνανία», τον Πάνο Αυγέρη με το «Ράδιο Αγρίνιο», αλλά και με άλλα αξιόλογα άτομα, οι οποίοι πρόσφεραν στην τοπική  δημοσιογραφία.

Εκτός από τους κατ’ επάγγελμα δημοσιογράφους και εκδότες, οι οποίοι «έβγαζαν» ημερήσιες και εβδομαδιαίες εφημερίδες, που γνώρισα στο διάβα μου, υπήρξαν και υπάρχουν άνθρωποι με αγάπη για τον τόπο αλλά και την δημοσιογραφία, οι οποίοι εξέδιδαν μηνιαία και τριμηνιαία έντυπα, όπως για παράδειγμα ο δάσκαλος, Βασίλης Κόκοτος, που εξέδιδε το «Κοινό των Αιτωλών», ο δάσκαλος, Σωκράτης Ζαραβίνας, που έβγαζε τη «Συνάντηση» καθώς και οι σύλλογοι που εξέδιδαν εφημερίδες πολιτιστικών και κοινωνικών θεμάτων, αλλά και αθλητικές εφημερίδες, όπως ο Γιώργος Παπαϊωάννου, μαζί με το Σπύρο Ταφιάδη.

Επίσης μία σημαντική αθλητική εφημερίδα ήταν εκείνη που εξέδιδε  ο Λάζαρος Αραχωβίτης, στον οποίο εργάστηκα σαν αθλητικογράφος. Ο Λιαράκος, επίσης και ο Νίκος Βλαχόπουλος, που εξέδιδαν κι αυτοί αθλητικές εφημερίδες. Ένας άνθρωπος που γνώρισα στον αθλητικό χώρο ήταν ο Θόδωρος Θεοδωρόπουλος, μουσικός στο επάγγελμα,  που μαζί με τους αδελφούς Ξανθόπουλου ήταν ανταποκριτές στο «Φως».

Άξιος συνεχιστής της Παναιτωλικής του Γρηγόρη Σταυρόπουλου ήταν ο Βασίλης Μπενέκος και η γυναίκα του Μάρια, οι οποίοι στάθηκαν απέναντι στις δυσκολίες που έχει μια ημερήσια εφημερίδα με αξιοπρέπεια και καλό λόγο πολιτικό και κοινωνικό. Από τον Βασίλη Μπενέκο αγόρασα το πρώτο μου τυπογραφικό μηχάνημα και τη διπλωτική μου μηχανή.

Λ.Τ.: Ποια ονόματα από την τοπική πολιτική ανθρωπογεωγραφία είναι εκείνα τα οποία θεωρείς ότι έχουν προσφέρει στην πόλη και την περιοχή;

Να μου επιτρέψεις εδώ, να μην αναφερθώ σε ανθρώπους που υπάρχουν ακόμα στην πολιτική σκηνή και που ζουν δίπλα μας, γιατί έχουν ακόμα πολλά να προσφέρουν στον τόπο με το δικό του τρόπο ο καθένας. Θέλω να μου επιτρέψεις να αναφερθώ σε ανθρώπους που γνώρισα στο διάβα  μου και δεν είναι σήμερα κοντά μας,  όπως ο Ανδρέας Καραγκούνης,  ο Γιώργος Παπαδημητρίου,  ο Γιώργος Σταμάτης, ο Γεράσιμος Λαϊνάς, οποίος ήταν ο πρώτος που μίλησε για την ένωση Αγρίνιο – Πλατυγιάλι στην εκπομπή μου, στο δημοτικό ραδιόφωνο.

Μια από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις του ΠΑΛΜΟΥ, ήταν στο Χίλτον για τα 15 χρόνια της εφημερίδας μας, όταν είχαμε την ευκαιρία να τιμήσουμε κάποιες σημαντικές προσωπικότητες , από όλα τα φάσματα. Aπό το χώρο της πολιτικής επιλέξαμε ένα πολιτικό πρόσωπο τον Α. Πεπονή, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο, με τον Νόμο Πεπονή, στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας και τον οποίο ξεχωρίσαμε, διότι ήταν αυτός που φυγάδευσε  στο εξωτερικό,  την εποχή που οι Γερμανοί κατέλαβαν τον Ρ/Σ Αθηνών, το σήμα του «Τσοπανάκου» και ο παππούς του ήταν Τυπογράφος μαζί με τον Μεσθενεύ στο τυπογραφείο του Ι. Μάγιερ. Στην ίδια εκδήλωση παραβρέθηκε και παρέλαβε την τιμητική πλακέτα η σύζυγός του. Επίσης για την συγκεκριμένη εκδήλωση ήρθε από το Μεσολόγγι και ο Νίκος Κορδόσης, ο οποίος τιμήθηκε και αυτός από τον ΠΑΛΜΟ για την προσφορά του στο Πολιτισμό.

Επίσης, μπορώ να ξεχωρίσω  ανθρώπους, που ηγήθηκαν πολιτικών κομμάτων και έπαιξαν ξεχωριστό ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου μας, αλλά και αγάπησαν ξεχωριστά ο καθένας με το δικό του τρόπο τον τοπικό τύπο τους αείμνηστους, Κωστή Στεφανόπουλο, Λεωνίδα Κύρκο, Χαρίλαο Φλωράκη, Κωνσταντίνο  Μητσοτάκη και Ανδρέα Παπανδρέου που είχαν τη δική τους ξεχωριστή σκέψη για τον τοπικό τύπο και γι’ αυτό πάντα θα τους θυμάμαι.

Σε ό,τι αφορά τώρα στην τοπική πολιτική σκηνή θα ήθελα να αναφέρω τον Τάκη Αραπογιάννη, δήμαρχο Θέρμου, ο οποίος συνέβαλε τα πάντα, για τις γιορτές που γίνονται στη μνήμη του πάτερ Κοσμά του Αιτωλού, αλλά και για να αλλάξει ο ορεινός όγκος του δήμου του.

Τον Τάκη Παλκογιάννη ένα ξεχωριστό ευγενή, ο οποίος πρόσφερε τα πάντα για το Μεσολόγγι, τον Σπύρο Αχείμαστο, του οποίου όλη του η ζωή  ήταν η Πάλαιρος και είχε για στόχο, ο δήμος Βόνιτσας – Ακτίου να αλλάξει και να γίνει ένας τόπος, όπου οι τουρίστες, καθώς και οι ντόπιοι θα έβρισκαν το δικό τους μέρος και ένα κατάλυμα για να ζήσουν μια ποιοτική και όμορφη ζωή.

Άφησα για το τέλος το Στέλιο Τσιτσιμελή, τον οποίο ποτέ δεν θα ξεχάσω. Κάθε 11η Ιουνίου που είναι η ημερομηνία θανάτου του,  καταθέτω ένα λουλούδι στο δημαρχείο στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου, στη θέση που βρίσκεται το πορτραίτο του.

Θυμάμαι, όταν δειλά – δειλά του ζήτησα να γραφτεί συνδρομητής ο Δήμος Αγρινίου στο «Αθλητικό Πανόραμα», εκείνος όχι μόνο δεν μου το αρνήθηκε, αλλά μου πρότεινε  και όλες οι υπόλοιπες εφημερίδες να εγγραφούν και να  λαμβάνουν  συνδρομή από το δήμο Αγρινίου. Πρέπει να ευχαριστήσω, για άλλη μία φορά όλους τους συμβούλους των παρατάξεων του τότε δημοτικού συμβουλίου, που ψήφισαν υπέρ αυτής της πρότασης. Ήταν μία ενέργεια, που άνοιγε δρόμους για όλες τις  τοπικές εφημερίδες σε όλους τους νομούς της χώρας μας, να γίνουν συνδρομητές οι δήμοι τους.

Δεν μπορείς να φανταστείς, Λευτέρη, πως ένιωσα εκείνη τη στιγμή. Με αυτή την απόφαση άνοιγε ο δρόμος για ένα καλύτερο αύριο για τις τοπικές εφημερίδες, όχι μόνο στο Δήμο Αγρινίου αλλά και στους άλλους δήμους της χώρας. Πάντα το έλεγαν με καμάρι ο Ανδρέας Κανής, ο Γιώργος Αναστασόπουλος, ο Γρήγορης Σταυρόπουλος και ο Αιμίλιος Κουτσονίκας, τους οποίους υπεραγαπούσα, γιατί ήταν πάντα πλάι μου σε κάθε μου διεκδίκηση προς όφελος των τοπικών εφημερίδων.  Εδώ πρέπει να αναφέρω και την κυρία Βασιλική Βλαχοπούλου, η οποία με στήριξε πάρα πολύ στις εκδόσεις των εφημερίδων, αφού το τυπογραφείο της είχε γίνει  το δεύτερο σπίτι μου μέχρι να αποκτήσω τα δικά μου τυπογραφικά μηχανήματα.

Λ.Τ.: Τι είναι εκείνο που θα ήθελες να πεις στο τέλος αυτής της συνέντευξης, Θοδωρή, που να καταγράφει με συντομία τον δικό σου κόπο στο πεδίο της τοπικής δημοσιογραφίας, αλλά και να μείνει ως παρακαταθήκη σε αυτούς που θα μπουν σε αυτή την προσπάθεια τα επόμενα χρόνια;

Θ.Σ.: Θα ήθελα, να πω, σε όσους θέλουν, να μπούνε σε αυτή την προσπάθεια που λέγεται τοπική δημοσιογραφία, στα επόμενα χρόνια και από όποιο μετερίζι (έντυπο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, ιστοσελίδες) επιθυμούν, να μην φοβηθούν, Λευτέρη, τους «Κύκλωπες» και τους «Λαιστρυγόνες» , αλλά να ακούσουν την καρδιά τους. Από τη μια μεριά να βάλουν τη δύναμη της θέλησης, γι’αυτό που θέλουν να κάνουν κι από την άλλη τα χιλιάδες εμπόδια που θα βρουν στο δρόμο τους και να τα ξεπεράσουν

Να ξέρουν ότι ένας δημοσιογράφος, ένας εκδότης είναι πάντα μόνος του σε αυτό που κάνει. Στις νίκες έχει πάντα πολλούς βοηθούς, αλλά στην αποτυχία είναι πάντα μόνος του.

Τέλος, εκτός από τους συναδέλφους της δικής μου γενιάς, θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ,  για την όποια συνεργασία και να ευχηθώ καλή δύναμη στους αγώνες που δίνουν κάποιοι νέοι συνάδελφοι,  τους οποίους συνάντησα στο πέρασμά μου και υπηρετούν με μεράκι και αφοσίωση το χώρο της δημοσιογραφίας. Αυτοί είναι: η Ρούλα Φλώρου, ο Πάνος Τσακανίκας, ο Γιάννης Συμψηρής, η Δήμητρα Νταγιάντα, ο Δημήτρης Παπαδάκης, ο Παντελής Κούτσικος, η Νανά Θεοδωροπούλου και όλα τα νέα παιδιά, που δίνουν το δικό τους δημοσιογραφικό αγώνα, χωρίς να θέλω να ξεχάσω κάποιον.

Ξεχωριστά , τέλος, χαιρετίζω τον Πρόεδρο των Αιτωλοακαρνάνων Δημοσιογράφων Πάνο Σόμπολο, ο οποίος αγαπάει, όπως λίγοι τον τοπικό τύπο και τον ευλογημένο τόπο μας που λέγεται Αιτωλοακαρνανία.

Θα ήθελα επίσης, να κάνω μια τελευταία αναφορά σε τέσσερις για μένα σημαντικούς ανθρώπους, που δεν ζούνε πια , αλλά που από την πλευρά τους ανέδειξαν σημαντικά το λόγο και την τοπική κοινωνία μέσα από τη δράση και τα περιοδικά τους:  Την Ακακία Κορδόση, τον Γιάννη Καραμητσόπουλο, το Νίκο Σιάμο και τον Βασίλη Ιωακείμ.

 

Πηγή: agriniotimes.gr

 

Στις προθήκες των βιβλιοπωλείων βρίσκεται ήδη το νέο βιβλίο της Μεσολογγίτισσας συγγραφέως Γιώτας Γουβέλη, με τίτλο «Για ένα τανγκό στη Σμύρνη» από τις εκδόσεις ¨Διόπτρα¨ το οποίο διαδραματίζεται την περίοδο 1917 με 1922, στο χωριό Λόγγος (Καλύβια), στο Μεσολόγγι και την Αθήνα, ενώ στην εξέλιξη της μυθοπλασίας, οι ήρωές του θα φθάσουν, σε ταραγμένους καιρούς, μέχρι την Μικρά Ασία.

 

Διαβάστε τη ενδιαφέρουσα συνέντευξη της συγγραφέως, στον Γιώργο Πανταζόπουλο:

Κυρία Γουβέλη στο νέο σας βιβλίο, αρχικά η ιστορία σε ό,τι αφορά τα πρώτα γεγονότα, διαδραματίζεται στον Λόγγο, ένα μικρό χωριό κοντά στο Αγρίνιο. Θα υποστηρίζαμε ίσως ότι εμμέσως αναφέρεστε στα Καλύβια; Πως επιλέξατε αυτή την περιοχή, για να ξετυλίξετε το ¨κουβάρι¨ της μυθοπλασίας;

Ακριβώς, στα Καλύβια αναφέρομαι. Για τις ανάγκες της πλοκής, χρειαζόμουν  ένα χωριό κοντά στη γενέτειρά μου, το Μεσολόγγι. Εκεί θα κατέφευγε η ηρωίδα μου, η Λευκιώ, μετά τους πρώτους διωγμούς στη Μικρασία, το 1914. Καταλαβαίνετε πως έπρεπε να έχω ασφαλείς πληροφορίες για τον τόπο, τους ανθρώπους του και τις συνθήκες ζωής της εποχής εκείνης. Όλα αυτά, καθώς και πλούσια λαογραφικά στοιχεία τα βρήκα στην ιστοσελίδα των Καλυβίων. Πρέπει να πω ότι είναι αξιοθαύμαστη η επιμέλεια αυτής της ιστοσελίδας και θέλω να δώσω συγχαρητήρια καθώς και τις ευχαριστίες μου στους συντελεστές της.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, καταγράφεται πολλά γεωγραφικά, ανθρωπολογικά και ιστορικά στοιχεία για τον τόπο αυτό. Επίσης χρησιμοποιείτε όμορφες περιγραφικές σκηνές και από την γενέτειρά σας, το Μεσολόγγι. Κάνετε συχνά αντίστοιχες αναφορές για τον γενέθλιο τόπο, στα βιβλία σας;

Για κάθε βιβλίο εποχής είναι μεγάλη παγίδα όλα αυτά τα στοιχεία που αναφέρετε. Προσωπικά, θέλω να είμαι απολύτως βέβαιη για το τι γράφω και αυτό απαιτεί πολύ ψάξιμο. Αλλά αυτή είναι η γοητεία της συγγραφής, να προσφέρει τόσο στον συγγραφέα όσο και στον αναγνώστη ένα νοσταλγικό ταξίδι στον τόπο και τον χρόνο. Με άλλα λόγια, να μεταφέρει την ατμόσφαιρα της εποχής ώστε να μπορεί κανείς να τη ζήσει πραγματικά ανάμεσα στις σελίδες του μυθιστορήματος. Για το Μεσολόγγι έχω προσωπικά βιώματα και ακούσματα μιας και είναι η ιδιαίτερη πατρίδα μου, όσο για τα Καλύβια (τον μυθιστορηματικό «Λόγγο» του βιβλίου), το υλικό της ιστοσελίδας σας και κάποια άλλα στοιχεία που συμπλήρωσαν την εικόνα ήταν αρκετά για να ζωντανέψουν την περιοχή αυτή στις αρχές του εικοστού αιώνα.

Πρωταγωνίστρια του βιβλίου είναι η Λευκιώ, προσφυγοπούλα από την Σμύρνη που έφτασε μαζί με την οικογένειά της, στο χωριό Λόγγος. Η δυνατή και άσβηστη αγάπη που θα νοιώσει για τον Αναστάση, γιο του άρχοντα του χωριού, θα τους φέρει αναπόφευκτα πολλά εμπόδια… Θα καταφέρουν να είναι μαζί ή το τέλος θα είναι άδοξο;

Η αγάπη είναι θεϊκό δώρο, αξίζει να τη ζήσει κανείς όσο μεγάλο κι αν είναι το τίμημα. Επίσης, είναι διαχρονικά το αγαπημένο θέμα της λογοτεχνίας, εφόσον αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της ύπαρξης. Το τέλος δεν θα σας το αποκαλύψω, αλλά θα πω ότι στην πραγματικότητα δεν το επέλεξα εγώ αλλά οι ήρωες με τις επιλογές τους, η Ιστορία με την καταλυτική της δύναμη και η μοίρα με τα τερτίπια της.

Στη συνέχεια η πλοκή του μυθιστορήματος θα λέγαμε ότι καταγράφει μια αντίστροφη πορεία ¨απόδρασης¨ δηλ. η Λευκιώ από το χωριό καταφεύγει στο Μεσολόγγι, κατόπιν στην Αθήνα και τελικά στα μικρασιατικά παράλια και τη Σμύρνη. Πρόκειται άραγε για ένα ταξίδι τυχαίο ή η μοίρα καθόρισε την εξέλιξη αυτή;

Το Μεσολόγγι εκείνη την εποχή (και όχι μόνο) ήταν μια πόλη με μεγάλη βαρύτητα τόσο για την ιστορία του όσο και για τη γεωγραφική του θέση, ως λιμάνι που ένωνε την Πελοπόννησο με την υπόλοιπη Ελλάδα. Το πέρασμα της Λευκιώς από εκεί, από την πλούσια αγορά του, το εμβληματικό Ξενοκράτειο διδασκαλείο του, τη ρομαντική του λιμνοθάλασσα, μυρώνει τις αισθήσεις με το άρωμα μιας άλλης εποχής γεμάτης δράμα και μεγαλείο. Εκεί, θα ζήσει η Λευκιώ τον έρωτα με τον αγαπημένο της, σε εκείνο το περιβάλλον που εμπνέει έρωτες και πάθη. Οι επιλογές της αλλά και οι τραγικές συγκυρίες την οδηγούν μέσα από ένα πλήθος εμπειριών στην Αθήνα και τελικά στη Σμύρνη. Ήταν ένα ταξίδι που το όρισε η μοίρα μέσα από τις κοσμοϊστορικές εξελίξεις εκείνης της περιόδου.

Σημαντικό στοιχείο του βιβλίου σας είναι ο συνδυασμός της μυθοπλασίας με τις έντονες κοινωνικό-πολιτικές αναταραχές, που συνέθεσαν τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας: Ελληνική επαρχία, μεγαλοαστική Αθήνα, δημοτικιστές, καθαρευουσιάνοι, βενιζελικοί, βασιλικοί, σοσιαλιστές, Μικρασιατική εκστρατεία, οι κομβικοί σταθμοί… Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο;

Εδώ θέλω να σας εξομολογηθώ το πρωταρχικό μου κίνητρο για να γράψω αυτό το μυθιστόρημα. Ήθελα να καταλάβω επιτέλους γιατί φτάσαμε σαν έθνος ως εκεί, στην τραγωδία της μικρασιατικής καταστροφής, την οποία κάποιοι ιστορικοί θεωρούν μεγαλύτερη και από την τραγωδία της Άλωσης. Με την Άλωση, παρέμεινε άσβεστη η ελπίδα για αγώνα και απελευθέρωση ενώ με την μικρασιατική καταστροφή έσβησε δια παντός ένας ελληνισμός χιλιετηρίδων στα μικρασιατικά παράλια. Πώς φτάσαμε ως εκεί, τι έφταιξε; Μέσα από το μυθιστορηματικό βίωμα των ηρώων μου, εγώ έβγαλα τα συμπεράσματά μου. Ελπίζω να βοηθήσω και τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του.

Νομίζω έχετε κάποια έμμεση σχέση με το κεφάλαιο Μικρασιατική Εκστρατεία. Πιστεύετε ότι η καταστροφή που ακολούθησε και ο ξεριζωμός του Ελληνισμού, έχουν ξεχαστεί ή παραμένουν επίκαιρα;

Όλοι έχουμε κάποια σχέση με τη Μικρασία είτε το γνωρίζουμε είτε όχι. Εγώ το ανακάλυψα διαβάζοντας τα ιστορικά ντοκουμέντα. Κάποιος μακρινός πρόγονος, ο Κωνσταντίνος Γουβέλης, ήταν τότε αρχηγός της Επιτελικής Υπηρεσίας Στρατού και πράγματι έπαιξε σημαντικό ρόλο στα γεγονότα. Ο πατέρας μου μας έλεγε, του αδελφού μου κι εμένα, την ιστορία του όταν ήμασταν μικρά, αλλά εμείς τότε δεν ενδιαφερόμασταν καθόλου να την ακούσουμε. Να, όμως, που ήρθε ο καιρός να την ανασύρουμε από τα ντουλάπια της Ιστορίας και να τη μελετήσουμε ξανά. Κάνοντας προβολή αυτού του μεμονωμένου περιστατικού στη συλλογική συνείδηση, προφανώς και δεν θα ξεχαστεί ποτέ εκείνη η τραγωδία. Άλλωστε, το αποδεικνύει και η πλούσια κάθε χρόνο βιβλιογραφία γύρω από τη Σμύρνη και τη Μικρασία εκείνου του καιρού.

Θεωρείστε πολυγραφότατη συγγραφέας αφού μέχρι τώρα έχετε εκδώσει 10 τίτλους βιβλίων, άκρως επιτυχημένα και αγαπημένα από το αναγνωστικό κοινό. Τι καινούργιο ετοιμάζετε;

Αυτή την περίοδο με έχει συνεπάρει η πραγματική ιστορία μιας γυναίκας σε μια κρυφή έως τώρα πτυχή της νεότερης ιστορίας. Συλλέγω το υλικό και συγχρόνως αναπλάθω τη ζωή της μέσα στις σελίδες του νέου μου βιβλίου. Τον ερχόμενο Μάιο θα τα πούμε πιο αναλυτικά.

Είναι στα σχέδιά σας η παρουσίαση του βιβλίου στο κοινό του Μεσολογγίου και του Αγρινίου;

Μακάρι να απαλλαγούμε γρήγορα από τη μάστιγα της πανδημίας και να ξαναβρούμε τη ζωή μας, τους ανθρώπους μας, τις επαφές μας. Πώς και τι περιμένω να ξεκινήσουν πάλι οι παρουσιάσεις και φυσικά το Μεσολόγγι και το Αγρίνιο είναι πρώτα στη λίστα τόσο για συναισθηματικούς λόγους αλλά και γιατί είναι ο τόπος δράσης των ηρώων του μυθιστορήματός μου.

Σας ευχαριστούμε πολύ!

---

Για όσους δεν γνωρίζουν τη Γιώτα Γουβέλη 

Η Γιώτα Γουβέλη γεννήθηκε στο Μεσολόγγι, ενώ η καταγωγή της είναι από το Προυσό Ευρυτανίας και την Μακρυνεία Αιτωλοακαρνανίας.

Οι πρόγονοι της βρίσκονται στην περιοχή από πολλές γενιές, υπήρξαν οπλαρχηγοί της επανάστασης του 1821 και μετείχαν στην Φιλική Εταιρεία. Μεταξύ άλλων, ο Μανώλης Γουβέλης ήταν λόγιος, ποιητής, τύπος της παλιάς Αθήνας και η Θεοδώρα Γουβέλη γυναίκα μαθηματικός των αρχών του εικοστού αιώνα. Ο πατέρας της μετοίκησε στο Μεσολόγγι σε νεαρή ηλικία και ασχολήθηκε με το εμπόριο. Αδελφός της ο Ηλίας, γυμνασιάρχης.  Είναι απόφοιτη της Παλαμαϊκής Σχολής του Μεσολογγίου.

Απέκτησε το πτυχίο των Μαθηματικών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ΜΒΑ στο ALBA. Έκανε επίσης σπουδές πληροφορικής στην Μαθηματική

Από το 2010 ασχολείται με την συγγραφή λογοτεχνικών έργων.  Από τις Εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της Η Μουσική του Κόσμου (2010), Το Σκίτσο (2011), Το Κεντρί της Πεταλούδας (2013), Το Μαγεμένο Ποτάμι (2014), Η Πρώτη Κυρία (2015), Η Νύφη της Μασσαλίας (2016), Ματωμένα Εντελβάις (2017) και Το Δάκρυ της Mάντισσας (2018).

---

Λίγα λόγια για το νέο βιβλίο

Σημαντικό στοιχείο του βιβλίου που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού, είναι ο συνδυασμός της μυθοπλασίας με πραγματικά γεγονότα και χαρακτήρες. Ένα βιβλίο ύμνος της αληθινής αγάπης και της δύναμης της ψυχής που αγωνίζεται γι αυτήν.

Χωρικά η ιστορία της συγγραφέως, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα πρώτα γεγονότα, που μας αφηγείται, διαδραματίζεται στον Λόγγο (Καλύβια), ένα μικρό χωριό κοντά στο Αγρίνιο και το Μεσολόγγι. Ο «Λόγγος» αποτελεί γνωστό τοπωνύμιο της περιοχής, το οποίο βρίσκεται νοτιοανατολικά των Καλυβίων, προς τον Αγγελοκαστρίτικο κάμπο και τη λίμνη Λυσιμαχία.

Σας παραθέτουμε ορισμένες αναφορές σε τοποθεσίες και γεγονότα που περιγράφονται στο βιβλίο: Ο κάμπος με τις καλλιέργειες της πατάτας και των εσπεριδοειδών, ο Αχελώος, η εκκλησία του Αη Νικόλα, το σπίτι του τσιφλικά με το λιοντάρι ως οικόσημο (παλιό Καρυμπέϊκο σπίτι), ο Κυρ Ευάγγελος ο ράφτης (Παπαστράτος), οι υλοτόμοι,  η μαμή του χωριού,  η πανδημία της Γρίπης του 1918 και η λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας Προυσιώτισσας, το μοναστήρι του Παντοκράτορα στο Αγγελόκαστρο, ο σιδηρόδρομος των ΣΒΔΕ και η διαδρομή μέχρι το Μεσολόγγι κ.α.

Η συγγραφέας χρησιμοποιεί όμορφες περιγραφικές σκηνές και από την γενέτειρά της, το Μεσολόγγι, με φόντο τη λιμνοθάλασσα, τους ψαράδες, το Ξενοκράτειο Διδασκαλείο,  την πέτρινη πύλη, το σταθμό του τραίνου, την αγορά, το σπίτι που κατέφυγε η ηρωίδα για να κρυφτεί ή και άλλα τοπωνύμια χωριών.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν το βιβλίο «Για ένα τανγκό στη Σμύρνη»στα βιβλιοπωλεία Αγρινίου και Μεσολογγίου.

 

Πηγή: kalyvia.gr 

Κείμενο – Επιμέλεια: Λευτέρης Τηλιγάδας

---

Αν κανείς γνωρίσει σήμερα τον Βασίλη Αρτίκο, θα αργήσει πολύ να καταλάβει (αν κάποιος φυσικά δεν του το «σφυρίξει»), ότι αυτός ο άνθρωπος που μόλις γνώρισε είναι επιστήμονας και μάλιστα οικονομολόγος. Κι αυτό γιατί ο Βασίλης έμαθε να μην κρατάει τα προσχήματα, να μην υπηρετεί συμβάσεις… Να κρατάει μόνο ένα μέτρο… Το μέτρο της ανοιχτής και ελεύθερης ματιάς του. Ζει για να παθιάζεται και να κοιτάει τον κόσμο με μια διαρκή ταλάντωση της ίριδας, σαν να ήρθε στον κόσμο όχι για να παίξει ανάμεσα στα όρια του ορίζοντα, αλλά για να τον μεγαλώσει με το συναίσθημά του και να τον βαθύνει με το βλέμμα του.

Ο Βασίλης Αρτίκος γεννήθηκε το 1958 στη Γαβαλού Μεσολογγίου. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες και εργάσθηκε ως οικονομολόγος και έκτακτος καθηγητής στα Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου επί σειρά ετών. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη φωτογραφία ως ερασιτέχνης φωτογράφος, ώσπου αυτή η τέχνη τον κέρδισε και πλέον ασχολείται αποκλειστικά και επαγγελματικά.

Έχει κάνει μία μεγάλη σειρά από εκθέσεις στο εξωτερικό και στην Ελλάδα και έχει εκδώσει έξι (6) φωτογραφικά λευκώματα.

Ζει μεταξύ Μεσολογγίου και Αθήνας, όπου διοργανώνει εργαστήρια φωτογραφίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (Αιθιοπία, Ινδία, κ.α.).

Τέλος έχει ιδρύσει το Φεστιβάλ Φωτογραφίας Μεσολογγίου, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του στο Μεσολόγγι.

---

Βασίλης Αρτίκος: «Το βλέμμα των ειδώλων»

---

 

 

 

Λ.Τ. Για όλα τα πράγματα υπάρχει πάντα η πρώτη φορά κι αυτή την πρώτη φορά, όσα κι αν φέρει μετέπειτα ο χρόνος, πάντα η μνήμη την κρατάει ζωντανή. Ποια ήταν η δική σου «πρώτη φορά» Βασίλη ή για να το πω καλύτερα, τι ήταν εκείνο που σε έκανε να βάλεις το βιζιτέρ μιας μηχανής ανάμεσα στο βλέμμα σου και τον κόσμο;

Β.Α. Η πρώτη μου φορά δεν ήταν η φωτογραφία, Λευτέρη. Από μικρό παιδί μου άρεσε να φτιάχνω εικόνες-σχεδίες με το μυαλό μου και να ταξιδεύω μ’ αυτές στους μέσα και έξω μου βυθούς. Ήμουν ένας αθεράπευτος εικονολάτρης ή αλλιώς «ματάκιας», όπως θα έλεγε ένας φίλος μου στο καφενείο. Έχω περάσει ατέλειωτες ώρες στο παράθυρο του σπιτιού μου να γεμίζω το κάδρο του ορίζοντα με όγκους και κατασκευές ιδανικές και αυθαίρετες. Επιχειρούσα μια άυλη σκηνοθεσία χωρίς να υπάρχει καμιά άλλη σκέψη ή φιλοδοξία πίσω από αυτό. Για την ευχαρίστησή μου μόνο.

 

 

Λ.Τ. Η οικογένειά σου Βασίλη σε ενθάρρυνε σε αυτές σου τις ανησυχίες; Ποιο ήταν το περιβάλλον που μεγάλωσες;

Β.Α. Είμαι παιδί μιας οικογένειας που με δυσκολία τα «έφερνε βόλτα» εκείνα τα χρόνια. Μπορεί να μην είχαμε πολλά, είχα όμως έναν πατέρα που αγαπούσε πολύ τα βιβλία. Κι απ’ αυτά στο σπίτι υπήρχαν μπόλικα. Πρώτος μου δάσκαλος στην τέχνη: η «Εγκυκλοπαίδεια του Ηλίου». Μια εγκυκλοπαίδεια γεμάτη με γκραβούρες και φωτογραφίες. Με θυμάμαι ώρες ατέλειωτες να κάθομαι και να κοιτάζω όλο αυτό το «θησαυρό» των παιδικών μου χρόνων και να χάνομαι, όπως ο δύτης στο βυθό του. Έτσι, σιγά – σιγά, όπως συμβαίνει με τις πιο βαθιές επιθυμίες, και με μοναδικό εργαλείο μερικές κηρομπογιές άρχισα να ζωγραφίζω τις εικόνες που «έβλεπα». Ήταν μια διαδικασία όλη αυτή αυστηρά ιδιωτική, ένας τόπος δικός μου, που ευτυχώς τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας το σέβονταν και το ενθάρρυναν.

Κάποια στιγμή μάς επισκέφθηκε στο σπίτι ένας αγιογράφος, οπότε ο πατέρας μου του έδειξε κάποια από αυτά που ζωγράφιζα. Κυρίως αγιογραφίες, γεγονός που το ευνοούσε και το περιβάλλον του σπιτιού, ως παπαδοπαίδι που ήμουν. Να υπογραμμίσω εδώ, ότι οι εικόνες στην εκκλησία της Γαβαλούς, στην Αγία Φωτεινή, στην οποία λειτουργούσε ο ιερέας πατέρας μου ήταν και είναι ζωγραφισμένες από τον Φώτη Κόντογλου, οπότε, όπως μπορείς να αντιληφθείς, η επιρροή τους μέσα μου ήταν σημαντική. Αυτές διαμόρφωσαν από κείνα τα χρόνια μέσα μου μια αισθητική αφαιρετική με έντονους όμως συμβολισμούς.

Όσο μεγάλωνα, το μάτι μου και το χέρι μου δούλευαν σχεδόν ερήμην μου την τεχνική και όλο και γινόμουν καλύτερος. Φοιτητής πια στη Θεσσαλονίκη, συνειδητοποίησα ότι αυτό το χάρισμά μου  θα μπορούσε ίσως και να με ζήσει. Άρχισα λοιπόν να συχνάζω σε γνωστά εργαστήρια ζωγραφικής και κοιτούσα με λαίμαργα μάτια γνωστούς ζωγράφους της συμπρωτεύουσας να δουλεύουν. Τα καλοκαίρια άρχισα να βγάζω και τα πρώτα μου χρήματα για τις διακοπές μου στα διάφορα νησιά που πήγαινα.

 

 

Λ.Τ. Μου μιλάς με ιδιαίτερο ζήλο για τη ζωγραφική. Πώς και δεν συνέχισες προς εκείνη την κατεύθυνση;

Β.Α. Λίγο πριν από τη φωτογραφία ασχολήθηκα ερασιτεχνικά με την κινούμενη φωτογραφία. Το πρώτο μου φωτογραφικό εργαλείο δεν ήταν η φωτογραφική μηχανή… Ήταν μια βιντεοκάμερα. Αγόρασα βέβαια λίγο αργότερα και μια φωτογραφική μηχανή, αλλά όλο μου το ενδιαφέρον ήταν στραμμένο στην καταγραφή των κινούμενων εικόνων. Τη φωτογραφική μηχανή την αντιλαμβανόμουν τότε ως ένα βοηθητικό εργαλείο για την ζωγραφική μου. Φωτογράφιζα για να έχω θέματα να ζωγραφίζω.

Κάθε φορά που επέστρεφα από ένα ταξίδι όμως, ένας φίλος μου, ο Δημήτρης ο Ντόβας, έπαιρνε τα αρνητικά και τα τύπωνε. Τον θυμάμαι σαν τώρα: «Βρε, ασχολήσου με την φωτογραφία», μου έλεγε.. «Πότε θα καταλάβεις ότι είσαι φωτογράφος και μάλιστα πολύ καλός». Αλλά εγώ αρνούμουν πεισματικά σχεδόν να ακούσω τις προτροπές του.

Εκείνη την εποχή στην Ελλάδα υπήρχε μόνο ένα φωτογραφικό site, με το οποίο συνεργάζονταν όλοι οι γνωστοί και καταξιωμένοι φωτογράφοι της εποχής… Ο Μπεχράκης και άλλοι πολλοί… Άρχισα να στέλνω λοιπόν φωτογραφίες μου για δημοσίευση με το ψευδώνυμο «artik». Κάποια στιγμή η διεύθυνση του site αποφάσισε να κάνει ένα ημερολόγιο. Από τις δώδεκα φωτογραφίες που επιλέχτηκαν οι τρεις ήταν δικές μου. Πραγματικά δεν το πίστευα. Ο Μπεχράκης μάλιστα κάποια στιγμή εκφράστηκε με πολύ αφοπλιστικά λόγια για μένα: «Εμείς είμαστε φωτογράφοι», είχε πει, «ο Αρτίκος είναι καλλιτέχνης». Πραγματικά με αφόπλισε. Δεν καλοθυμάμαι τι κατάφερα να ψελλίσω με πάρα πολύ συστολή. «Ρε παιδί μου», μου απάντησε βλέποντας την αμηχανία μου, «πάρε μια καλή μηχανή, και ασχολήσου με αυτή τη τέχνη. Αφού το΄χεις».

Έτσι ξεκίνησα… Τόσο απλά. Με μια καλή φωτογραφική μηχανή, που μου έκανε δώρο η γυναίκα μου.

Ε, μετά από αυτό ξεθάρρεψα και άρχισαν να βγαίνουν μέσα από άλλο δρόμο πια όλα εκείνα που με είχαν επηρεάσει μέχρι τότε στη ζωγραφική μου.

Ήρθε η πρώτη έκθεση στη «Διέξοδο», του Νίκου Κορδόση, άρχισα κι εγώ σιγά-σιγά να συνειδητοποιώ τις φωτογραφικές μου δυνατότητες, να αντιλαμβάνομαι τις ουσιαστικές εκφραστικές δυνατότητες της φωτογραφικής τέχνης και όλα αυτά με οδήγησαν να ασχοληθώ και με το τεχνικό κομμάτι της φωτογραφίας. Να φανταστείς, είχα κάνει δύο εκθέσεις και ακόμα διάφραγμα δεν ήξερα τι είναι. Πήγα λοιπόν ξανά στον Ντόβα και του είπα μεταξύ σοβαρού και αστείου – για μένα σοβαρό, για κείνον αστείο ίσως – το ακόλουθο: «Άκου να σου πω… Εσύ με έσπρωξες στη φωτογραφία, εσύ θα μου πεις τώρα, τι είναι το διάφραγμα».

Είχε πάψει πια η φωτογραφία να είναι ένα απλό χόμπι. Έγινε πάθος. Ένα πάθος που για να λειτουργήσει θέλει τρία πράγματα: ένα βλέμμα, μια μηχανή και το φυσικό φως της μέρας. Βέβαια, για να τα λέμε όλα, δεν ξέρω πόσο καλός φωτογράφος θα ήμουν, αν πριν δεν είχα δουλέψει πολύ με τη ζωγραφική. Δεν χρειάστηκε, για παράδειγμα, να μπω καν στον κόπο να καταλάβω το πόσο σημαντικό είναι το κάδρο, οι τονικότητες, οι γωνίες και ένα σωρό άλλες τεχνικές λεπτομέρειες, αφού αυτές τις κουβαλούσα ήδη μέσα στο αίμα μου. Απ’ την άλλη αυτή η τέχνη δεν είχε καθόλου κόπο, αφού η παραγωγή μιας φωτογραφίας δεν απαιτούσε τόσο πολύ κούραση όσο η ζωγραφική.

 

 

Λ.Τ. Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην τέχνη της φωτογραφίας;

Β.Α. Θα σου μιλήσω για μένα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όχι μόνο για την τέχνη της φωτογραφίας, αλλά για κάθε μορφή τέχνης είναι η εύκολη και γρήγορη καταξίωση. Εκεί θέλει προσοχή… Δεν πρέπει να χάσεις το μέτρο.

Όταν είχα αρχίσει να ανεβαίνω φωτογραφικά, και οι φωτογραφικές μου υποχρεώσεις με οδηγούσαν συχνά πυκνά στην Αθήνα, όπως ήταν φυσικό βρέθηκα ανάμεσα στους πιο αξιόλογους φωτογραφικούς κύκλους της χώρας, οι οποίοι άρχισαν να με επηρεάζουν αρχικά σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα να ξεστρατίσω από το δρόμο μου και να χάσω την μοναδικότητά μου… Να το πω καλύτερα: Τη δική μου ταυτότητα. Ό,τι με είχε κάνει δηλαδή, να ξεχωρίζω. Τελικά το φωτογραφικό μου αποτέλεσμα εκείνης της μικρής περιόδου ήταν… «κάπως». Λίγο δικό μου, λίγο ξένο. Αυτά όμως που αναγκάζουμε τον εαυτό μας να κάνει έχει πάντα ένα όριο. Δε μπορεί να μας πάει μακριά.

Ευτυχώς ξέμπλεξα νωρίς με το δήθεν της «κουλτούρας». Ξαναντάμωσα τα πράγματα που αγαπούσα, ξαναείδα τον κόσμο με τα δικά μου μάτια. Δεν με ενδιέφερε να λένε για μένα ο Αρτίκος είναι έτσι, είναι αλλιώς, είναι… Ένα σωρό «είναι», αλλά ο Αρτίκος να μην είναι τίποτα από αυτά.

Αυτός είναι ο Αρτίκος και αυτή είναι η ψυχή του. Κοιτώντας τις φωτογραφίες του ποτέ δεν ξέρεις, αν το βλέμμα των ειδώλων του, είναι το δικό του βλέμμα ή αν το δικό του βλέμμα, είναι το βλέμμα των ειδώλων του.

---

 

 

 

 

 

 

---

Εκθέσεις:

• • «ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΦΥΣΗ»
    Ατομική | Κέντρο Λόγου και Τέχνης «Διέξοδος» | Μεσολόγγι, 2006.
  • «ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΦΥΣΗ»
    Ατομική | Πνευματικό Κέντρο Ναυπάκτου | Ναύπακτος, 2008.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ -ΑΛΛΙΣΑΧΝΗΣ ΜΥΡΟΝ»
    Ατομική | Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων | Γκάζι | Αθήνα, Μάρτιος 2010.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ- ΑΛΛΙΣΑΧΝΗΣ ΜΥΡΟΝ»
    Ατομική | Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο | Μεσολόγγι, Απρίλιος 2010.

Συμμετοχή στο Διεθνές Φεστιβάλ Φωτογραφίας στην Arles
Γαλλία | 3-15 Ιουλίου 2010.

• • «MΑΡΟΚΟ»
    Ατομική | Εναλλακτικός πολυχώρος Avant Garde | Μεσολόγγι, Μάρτιος 2012.
  • «MISSOLONGHI LAGUNE DE SEL ET MEMOIRE»
    Ατομική | Maison de la Grece, 9 rue Mesnil, 75116 Paris, Μάρτιος 2014.
  • «MISSOLONGHI LAGUNE DE SEL ET MEMOIRE»
    Ατομική | Press Vclub Brussels, 95 rue Froissart, 1040 | Bruxelles, Απρίλιο 2014.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ»
    Ατομική | Πολιτιστικό κέντρο δήμου Αθηναίων «Μελίνα»| Μάϊος 2014.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ»
    Ατομική | Φεστιβάλ Φωτογραφίας Μεσολογγίου | Ιούνιος 2014.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ»
    Ατομική | Φεστιβάλ Φωτογραφίας Αντιπάρου | Ιούλιος 2015.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ»
    Ατομική | Γαλλικό ινστιτούτο Λάρισας | Λάρισα | Οκτώβριος 2015.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ»
    Ατομική | Πινακοθήκη παλαιά αγορά, δήμου Αγρινίου | Μαϊος 2016.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ»
    Ατομική | Πινακοθήκη παλαιά λουτρά δήμου Πατρέων | Σεπτέμβριος 2016.
  • «ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, Η ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ»
    Ατομική | Ρέθυμνο | Σεπτέμβριος 2017.
  • «ΈΡΜΑ Ν ΤΑ ΜΑΤΙΑ»
    Ατομική | Πάτρα. Μάιος 2018.
  • «LALIBELA ΓΗ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ»
    Ατομική | Πολιτιστικό κέντρο δήμου Αθηναίων «Μελίνα» | Μάϊος 2019.

---

Κείμενο – Επιμέλεια: Λευτέρης Τηλιγάδας

Πηγή: AgrinioTimes.gr

Στο τελευταίο φύλλο της εφημερίδας “ΠΑΛΜΟΣ ΤΗΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΊΑΣ” φιλοξενείται συνέντευξη του πρώην δημάρχου Μεσολογγίου, Παναγιώτη Κατσούλη που παραχώρησε στον συνεργάτη της εφημερίδας Κώστα Τριαντακωνσταντή.

Ο κ. Κατσούλης μεταξύ άλλων αναφέρεται στο τι έγινε και δεν έγινε στη θητεία του, στα λάθη και τις παραλείψεις του κάνοντας την αυτοκριτική του κυρίως όμως εστιάζει στο μεγάλο πρόβλημα του αντιμετωπίζει πλέον η περιοχή του Μεσολογγίου που δεν είναι άλλο από την οικονομική της συρρίκνωση.

Ακολουθεί  η συνέντευξη του Παναγιώτη Κατσούλη στην εφημερίδα “ΠΑΛΜΌΣ ΤΗΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΊΑΣ”: 

“Σήμερα φιλοξενούμε τις απόψεις του πρώην Δημάρχου του Δήμου της Ιεράς Πόλης του Μεσολογγιου κ Πάνου Κατσούλη. Ευχαριστούμε το κ Κατσούλη, ο οποίος ανταποκρίθηκε στη πρόσκληση μας για τη συνέντευξη αυτή. Η γνώμη ενός πρώην Δημάρχου και διαχρονικά ενεργού πολίτη έχει βαρύνουσα σημασία. Σας αφήνουμε να ενημερωθείτε για τις απόψεις του. Να σημειώσουμε ότι απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις μας, όπως ακριβώς ετέθησαν. Σε μερικές είναι ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟΣ.

 

Ξεκινάμε με ένα ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ του κ ΚΑΤΣΟΥΛΗ  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ  του Αλεξάνδρου

 

• Γεννήθηκε στο Μεσολόγγι το 1963. Φοίτησε στην Παλαμαϊκή Σχολή και στο Λύκειο Ευηνοχωρίου. Σπούδασε στο Μαθηματικό τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών. Έγγαμος, πατέρας ενός παιδιού 18 ετών.
• Εργάζεται ως καθηγητής πληροφορικής από το 1993 έως σήμερα.
• Γραμματέας της Α΄ ΕΛΜΕ Αιτωλ/νιας την περίοδο 1999 – 2000. Πρόεδρός την επόμενη διετία και μέλος του Δ.Σ έως το 2005.
• Νομαρχιακός Σύμβουλος το 2006. Αντιπρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου και Αναπληρωτής Πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ), τη διετία 2006 – 2008 . Αντινομάρχης πολιτισμού, παιδείας και αθλητισμού τη διετία 2009 – 2010.
• Δήμαρχος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου τη χρονική περίοδο 2011 – 2014. Δημοτικός Σύμβουλος – Επικεφαλής Παράταξης την περίοδο 2014 – 2019 και εκλεγμένο μέλος της Γενικής Συνέλευσης της ΚΕΔΕ.
• Αντιπρόεδρος του Παγκόσμιου Δικτύου υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, των «Πόλεων Αγγελιοφόρων της Ειρήνης», τη χρονική περίοδο 2011 – 2014.
• Συγγραφέας: Έχει γράψει και εκδώσει πέντε βιβλία: Το πρώτο με αναφορά στην Τεχνική Εκπαίδευση. Το δεύτερο με τίτλο «ΑΠΕΙΡΟ – Φιλοσοφική και Μαθηματική Θεώρηση» που σχετίζεται με ζητήματα Φιλοσοφίας και Επιστήμης των Μαθηματικών. Το τρίτο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στο νέο τοπίο της παγκοσμιοποίησης και τίτλο «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στο Παγκόσμιο Χωριό». Το τέταρτο ιστορικού περιεχομένου για το Μεσολόγγι, με τίτλο «Μεσολόγγι 1830 – 1940 – Η μεταμόρφωση μιας κοινωνίας» και το τελευταίο για τη δεκαετία ’40 -΄50, την κατοχή, την αντίσταση και τον εμφύλιο στην περιοχή μας, με τίτλο «1940 – 1950 Φωτεινές και σκοτεινές ημέρες στην περιοχή Μεσολογγίου».
• Ιδρυτικό μέλος του σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», για τη διάσωση και ανάδειξη των Αρχαίων Θεάτρων της χώρας.
• Εθελοντής αιμοδότης και δότης Μυελού των Οστών.
• Υπήρξε διαιτητής Ποδοσφαίρου και αθλητής της ομάδας υδατοσφαίρισης του Ναυτικού Ομίλου Μεσολογγίου.

---

Το Μεσολόγγι έχει βαθύτερο πρόβλημα από αυτό του ονόματος του Δημάρχου!

 

Να ευχαριστήσω κατ’ αρχάς την εφημερίδα και εσάς προσωπικά κ. Τριαντακωνσταντή, για το βήμα έκφρασης των απόψεων που μου παρέχετε.

Τι έγινε και τι δεν έγινε

Πρώην Δήμαρχε κ Κατσούλη, ξεκινώντας θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε ποια είναι τα πέντε σημαντικότερα έργα που θα θέλατε να θυμούνται οι Δημότες επί Δημαρχίας σας; Καθώς και τα πέντε σημαντικότερα λάθη που κάνατε ως Δήμαρχος.

 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Επιτρέψτε μου να αναφερθώ συνοπτικά στα οκτώ (8) σημαντικότερα έργα – παρεμβάσεις αυτής της πλέον ισχνής χρονικά και οικονομικά δημοτικής θητείας:

            1^ο: Έξι (6) νέες σχολικές μονάδες, μελετήθηκαν, δημοπρατήθηκαν και ξεκίνησε η κατασκευή τους μέσα σε τρία χρόνια. Πρώτος δήμος στη χώρα στη σχολική στέγη, την τριετία 2011 – 2014.

2^ο: Ιδρύθηκε και τέθηκαν οι βάσεις κατασκευής του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιτωλοακαρνανίας στο Μεσολόγγι.

3^Ο: Αναγνωρίστηκε επιστημονικά και κρατικά ο ιαματικός πυλός της Αγίας Τριάδας.

            4^Ο: Τοποθετήθηκαν πολιτιστικά μνημεία-σύμβολα σε όλο το δήμο, με κορυφαίο το Άγαλμα της Ελευθερίας.

5^Ο: Οι 4 απολύτα επιτυχημένες Εκθέσεις Τοπικών Προϊόντων.

            6^Ο: Η στήριξη των φτωχών και ανήμπορων δημοτών, σε συνθήκες σκληρών μνημονίων. Κοινωνικό Παντοπωλείο, Ιατρείο, Φαρμακείο και “Προϊόντα χωρίς μεσάζοντες”.

            7^Ο: Η διαφάνεια και η μείωση του δημοτικού χρέους κατά 50%, όταν οι πόροι στην αυτοδιοίκηση μειώθηκαν κατά 70%.

            8^Ο: Η σθεναρή διεκδίκηση των δίκαιων αιτημάτων του δήμου, με κορυφαίο γεγονός την 10ημερη απεργία πείνας για την κατάργηση του ΤΕΙ Μεσολογγίου.

 

Τα σημαντικότερα λάθη:

1^ο: Η υποτίμηση της επικοινωνιακής πολιτικής του δήμου, με αποτέλεσμα την ισχνή ανάδειξη του σημαντικού δημοτικού μας έργου.

2^Ο: Η μη συχνή προσωπική μου επαφή με τους δημότες, εξαιτίας του μεγάλου όγκου των δημοτικών και κοινωνικών προβλημάτων.

           3^Ο: Οι αστοχίες και τα λάθη μας σε τομείς της καθημερινότητας.

4^Ο: Ο μη επαρκής έλεγχος μερίδας συνεργατών μου. Δεν εφάρμοσα ως μοντέλο διοίκησης την “ενός ανδρός αρχή”. Έδωσα αρμοδιότητες με δικαίωμα υπογραφής σε όλους τους τομείς. Αυτό όμως ο τρόπος διοίκησης για να αποδώσει απαιτεί ουσιαστικό και συχνό έλεγχο, ο οποίος απεδείχθη ανεπαρκής από την πλευρά μου.

 

 Η απήχηση του κ. Καραπάνου στην κοινωνία θα “μετρηθεί” στις επόμενες εκλογές εάν είναι υποχήφιος

Η περίοδος της δημαρχίας του κ Καραπάνου θεωρώ πως ήταν η χειρότερη που γνώρισα από το 1999, για μένα που από επιλογή ζω και εργάζομαι στο Μεσολόγγι. Παρ’ όλα αυτά στο πρώτο και στο δεύτερο γύρο των  Δημοτικών εκλογών του 2019, πήρε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό. Ποια είναι η γνώμη σας;

          AΠΑΝΤΗΣΗ

Ήταν οι χειρότερες δημοτικές εκλογές της μεταπολίτευσης, γιατί δεν υπήρξε και ούτε εκφράστηκε πολιτικό διακύβευμα για το παρόν και το μέλλον του δήμου και τη ζωή των πολιτών. Η αντίθεση ήταν “Καραπανικοί – Αντικαραπανικοί”.

Η 5ετης διοίκηση Καραπάνου δίχασε με τις πράξεις της στο μέγιστο βαθμό, οριζόντια και κάθετα την τοπική κοινωνία. Οριζόντια όλο το πολιτικό φάσμα, από την άκρα δεξιά έως την αριστερά. Κάθετα όλα τα κοινωνικά στρώματα της τοπικής κοινωνίας. Ο κ. Καραπάνος εκτίμησε λανθασμένα πως με τη διχαστική του πολιτική “οι δικοί μας και οι εχθροί” θα επιβίωνε. Όντως επιβίωσε διατηρώντας σημαντικό εκλογικό ποσοστό, όμως καλλιέργησε τέτοιας έκτασης “αντικαραπανικό μένος” που δεν του αρκούσε το όποιο μεγάλο εκλογικό ποσοστό για να νικήσει.

Τα πραγματικά ποσοστά εκλογικής απήχησης του κ. Καραπάνου θα μετρηθούν στις εκλογές του 2023, αν είναι υποψήφιος.

Να προσθέσω τρία ακόμη στοιχεία ερμηνείας του εκλογικού αποτελέσματος.

1. Τη χρήση του δημοτικού μηχανισμού στον απόλυτο βαθμό για πάσης φύσης πελατειακές σχέσεις και συναλλαγές.
2. Τη μη συγκρότηση του τρίτου ενωτικού προοδευτικού δημοτικού πόλου, για τον οποίο αγωνίστηκα όλη την 5ετία. Θα ήταν διαφορετικοί οι συσχετισμοί δύναμης και το ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα.
3. Τέλος θυμίζω πως οι οκτώ δημοτικοί συνδυασμοί του 2014 έγιναν κατ’ ουσία τρεις το 2019.

 

Ανησυχητικές οι αρρυθμίες στη δημοτική αρχή Λύρου

Η  σημερινή  δημοτική αρχή, συμφωνούν οι πάντες, πως δεν έχει βρει το βηματισμό της, ένα χρόνο από την ανάληψη των καθηκόντων της. Ο Δήμαρχος κ. Λύρος,  παρ’ ότι είναι υπέρμαχος της διαφάνειας και της χρηστής διοίκησης, θεωρώ ότι έχει κάποιες σοβαρές πολιτικές ανασφάλειες. Πως σχολιάζετε την παραπάνω εκτίμηση;

 

            AΠΑΝΤΗΣΗ

Δεν γνωρίζω ποιές είναι οι “σοβαρές πολιτικές ανασφάλειες” του κ. Λύρου, στις οποίες αναφερθήκατε. Επειδή όμως έχω βιώσει εκ των έσω τα μεγάλα προβλήματα του Δήμου, θα αποφύγω να είμαι ιδιαίτερα επικριτικός αυτό τον πρώτο χρόνο της θητείας του. Το ίδιο έπραξα στον πρώτο χρόνο της θητείας του κ. Καραπάνου, παρά τις προσωπικές ύβρεις και τις συνεχείς σε βάρος μου μηνύσεις.

Επιγραμματικά καταγράφω ορισμένες ανησυχητικές “αρρυθμίες” του κ. Λύρου, οι οποίες απαιτούν βελτιώσεις, όσο υπάρχει ακόμη καιρός. Συγκεκριμένα:

• Την πλήρη υποτίμηση, στα όρια της απαξίωσης του Δημοτικού Συμβουλίου.
• Την αναβλητικότητα λήψης σημαντικών αποφάσεων. Χαρακτηριστικό και δυστυχώς όχι το μοναδικό, το παράδειγμα της Μαρίνας.
• Το κλίμα εσωστρέφειας και τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις με στελέχη της παράταξης του.
• Τις μεγάλες καθυστερήσεις στη δημοπράτηση και εκτέλεση έργων και στην υποβολή προτάσεων σε προγράμματα. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του κλειστού γυμναστηρίου.

 

 

Μετά το έργο που έγινε τελικά το νερό του Αιτωλικού είναι ή δεν είναι πόσιμο; 

            Νερό στο Αιτωλικό. Θεωρώ ότι είναι μία υπόθεση κόλαφος για όλες τις δημοτικές αρχές. Ποια είναι η θέση σας; Τι πρέπει να γίνει;

AΠΑΝΤΗΣΗ

“Χθες” μόνο μια ενέργεια έπρεπε ήδη να έχει γίνει. ΔΕΥΑΜ και Διεύθυνση Υγιεινής, οφείλουν με σαφήνεια να απαντήσουν σ’ ένα ερώτημα. Μετά το έργο που έχει εκτελεστεί από την προηγούμενη δημοτική αρχή, το νερό είναι υγιεινό και πόσιμο ή όχι; 

Καμία υπεκφυγή δεν είναι δικαιολογημένη, από όπου και αν προέρχεται. Το οφείλουμε στους κατοίκους του Αιτωλικού και στα χρήματα του ελληνικού λαού που δαπανήθηκαν γι’ αυτό το έργο.

 

Σκάνδαλο ολκής η υπόθεση Μαρίνα Μεσολογγίου 

Υπόθεση Μαρίνα.  Είναι πρωτοφανή αυτά που συμβαίνουν. Με το χέρι στη καρδιά, τι ακριβώς συμβαίνει κ Κατσούλη; Οι Δημότες είμαστε αγανακτισμένοι.

 

            AΠΑΝΤΗΣΗ

Είναι γνωστό εδώ και 8 χρόνια “τι ακριβώς συμβαίνει”. Ένα σκάνδαλο ολκής. Η συγκεκριμένη εταιρεία είναι αναξιόπιστη και δεν μπορεί να εκτελέσει το έργο. Το έχει αποδείξει πολλάκις. Τόσο ο δήμος αρχικά, μέσω του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, μετόχου του έργου και ελεγκτή του δημοσίου συμφέροντος, όσο και το υπουργείο Τουρισμού ακολούθως, έπρεπε προ πολλού να αποπέμψουν την εταιρεία και να δημοπρατήσουν εκ νέου το έργο. Η βούληση αυτή εκφράστηκε με μεγάλη πλειοψηφία και ευρύτερη κοινωνική συναίνεση και στο προ μηνών Δημοτικό Συμβούλιο. Αλλά δυστυχώς έμεινε εκεί…

           

 Οι πελατειακές σχέσεις προκαλούν τα χρέη

Χρέη στη ΔΕΥΑΜ. Έλλειμμα τεράστιου χρηματικού ποσού από τη Κοινωφελή Επιχείρηση. Με πολλές απορίες μένουν οι Δημότες για τα θέματα αυτά. Τι προτείνετε;

AΠΑΝΤΗΣΗ

Παρ’ όλο που το χρέος της ΔΕΥΑΜ ως μέγεθος και ως ουσία είναι διαφορετικό πρόβλημα από εκείνο της Κοινωφελούς Επιχείρησης, στη ρίζα τους υπάρχει ένα κοινό στοιχείο. Οι πελατειακές σχέσεις. Εξαιτίας τους διογκώθηκαν τα χρέη τους την προηγούμενη 5ετία.

Όσον αφορά το τι πρέπει να γίνει τώρα, σας απαντώ:

1. Σχεδιασμένα τριετή σχέδια εξυγίανσης, με ετήσιους οικονομικούς στόχους και συστηματικό έλεγχο, ψηφισμένα από το Δημοτικό Συμβούλιο.
2. Οικονομικό έλεγχο των προηγούμενων χρήσεων από Ελεγκτές του Υπουργείου Οικονομικών, μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

 

Αναγκαία η επαναθεμελίωση της έκθεσης τοπικών προϊόντων 

Μπορείτε να μας μιλήσετε για την έκθεση τοπικών προϊόντων;

AΠΑΝΤΗΣΗ

Κυριολεκτικά από το μηδέν, χωρίς υποδομές, εμπειρία, χρήμα και προσωπικό, δημιουργήσαμε ένα γεγονός που αντίστοιχο του δεν υπήρξε τη περίοδο 2011 – 2014 σε όλη τη Δυτική Ελλάδα.

Τέσσερεις καλοκαιρινές εκθέσεις και μια χειμωνιάτικη, αυτή του “Κερνάμε Ελλάδα”, μέσω των οποίων αναδείχθηκαν τα τοπικά προϊόντα της Αιτωλοακαρνανίας, κλείστηκαν εμπορικές συμφωνίες και το Μεσολόγγι κατέστη πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών. Δυστυχώς με ευθύνη της προηγούμενης δημοτικής αρχής αυτή η επιτυχία αυτή εκφυλίστηκε και τελικά η ίδια η Έκθεση Τοπικών Προϊόντων αποτελεί δυστυχώς παρελθόν.

Δεν γνωρίζω αν η τωρινή δημοτική αρχή έχει κάποιο σχέδιο για την επανασύσταση της. Θεωρώ όμως αναγκαία την επαναθεμελίωση της Έκθεσης Τοπικών Προϊόντων, με διαφορετική μορφή και περιεχόμενο αυτή τη φορά.

           

Θετικό νέο η ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου Οινιαδών 

Είναι βέβαιο ότι το Αρχαίο Θέατρο των Οινιάδων χρειάζεται συντήρηση. Τι προτείνετε;      

 

 AΠΑΝΤΗΣΗ

Αυτό το μοναδικής σπουδαιότητας μνημείο της περιοχής και της χώρας ολάκερης, το Αρχαίο Θέατρο των Οινιάδων, χάρη στις άοκνες προσπάθειες της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος, εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ 2014-2020”, με προϋπολογισμό 700.000,00 ευρώ, ο οποίος περιλαμβάνει τη “ΣΤΕΡΕΩΣΗ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΩΝ ΟΙΝΙΑΔΩΝ”. Είναι ένα ιδιαίτερα θετικό νέο, το οποίο καλωσόρισα προσωπικά από την πρώτη στιγμή.

           

Σκόπιμα καλλιεργήθηκε κλίμα εσωστράφειας με αφορμή την προσωπική μου ζωή 

Κύριε Κατσούλη, γνωρίζω ότι μεσούσης της δημαρχιακής σας θητείας  θέσατε την παραίτηση σας από τη θέση του Δημάρχου στην δημοτική σας ομάδα και τους καλέσατε να εκλέξουν νέο Δήμαρχο. Ωρίμασαν οι συνθήκες, θεωρώ, για να μιλήσετε δημοσίως. Παρακαλώ ενημερώστε τους δημότες.

AΠΑΝΤΗΣΗ

Κάποιες καταστάσεις εκείνης της εποχής είναι ήδη γνωστές και στην παρούσα φάση δεν θα γίνω πιό αναλυτικός. Εν συντομία, στελέχη της τότε δημοτικής αρχής σε συνεννόηση με πολιτικούς παραγοντίσκους που στις εκλογές του 2014 βρέθηκαν επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων, επέβαλαν ένα κλίμα εσωστρέφειας με αφορμή την προσωπική μου ζωή. Ακύρωναν τις συλλογικές μας προσπάθειες και εμπόδιζαν την ανάδειξη του έργου μας. Σε συνεδρίαση της δημοτικής μας παράταξης ενώπιον αυτών, έθεσα την παραίτηση μου επιχειρώντας να δώσω τέλος σ’ εκείνη τη νοσηρή κατάσταση. Εκ των αποτελεσμάτων απεδείχθη πως δεν τα κατάφερα.

Όμως η συνολική καταγραφή της ιστορίας είναι μπροστά μας…

           

Ζητούμενο η οικονομική ανάταξη της περιοχής και όχι τα πρόσωπα 

Συνηθίζω αντί τελευταίας ερώτησης, ν’ αφήνω το συνομιλητή μου να αναπτύξει όποια θέματα θέλει.  Πρώην Δήμαρχε ο λόγος σε εσάς.

 

            AΠΑΝΤΗΣΗ

Στο Μεσολόγγι με το “καλημέρα” κάθε δημοτικής αρχής, είθισται να ξεκινά μια ατέρμονη συζήτηση που αφορά τις επόμενες δημοτικές εκλογές. Συνήθως προκαλείται εκ των έσω της δημοτικής διοίκησης, ακολούθως όμως διαχέεται κουτσομπολίστικά μέσα από τις συγκεκριμένες πολιτικές πιάτσες της πόλης.

Το ίδιο γίνεται και τώρα, μόνο που αυτή τη φορά η κατάσταση είναι σοβαρότερη από κάθε άλλη φορά και η ονοματολογία, οι “σκιαμαχίες” και οι “λυκοσυμμαχίες” αποπροσανατολίζουν.

Ως δήμος και ως περιοχή αντιμετωπίζουμε ένα εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα, το οποίο οι κάθε λογής πολιτικολογούντες ανά το δήμο ούτε καν το αγγίζουν.

Ποιό είναι αυτό;

Η σημαντική μείωση της οικονομικής – παραγωγικής βάσης της περιοχής μας από το 2013 μέχρι σήμερα, συνέπεια του Σχεδίου “Αθηνά” και της απώλειας του ΤΕΙ Μεσολογγίου το 2013 και της κατολίσθησης της τιμής της ελιάς Καλαμών τη διετία 2019 – 2020.

• Πως απαντάμε στο πρόβλημα αυτό, όταν ακόμη και έργα που φέρνουν εισοδήματα δεν λειτουργούν, όπως για παράδειγμα αυτό της Μαρίνας;
• Ποιός ο ρόλος του δήμου και της περιφέρειας στο σχεδιασμό και στην απόκτηση μιας νέας παραγωγικής ταυτότητας για την περιοχή μας;
• Μέσω ποιών συγκεκριμένων έργων, δράσεων και χρηματοδοτικών εργαλείων, η κρίσιμη από πλευράς πόρων δεκαετία 2020 – 2030, δεν θα πάει χαμένη ή δεν θα εξαντληθεί σε έργα μειωμένης προστιθέμενης αξίας;

Ενεργοί πολίτες, συλλογικοί φορείς και στελέχη της αυτοδιοίκησης, οφείλουμε σχεδιασμένα και μεθοδικά να ξεκινήσουμε τώρα και να ολοκληρώσουμε  σε εύλογο χρονικό διάστημα αυτή τη συζήτηση, με δημιουργικά και ρεαλιστικά συμπεράσματα που να αφορούν το παρόν και το μέλλον του δήμου.

Αυτό είναι το επείγον πατριωτικό μας καθήκον και όχι να πολιτικολογούμε δεξιά και αριστερά για τις εκλογές του 2023.

Το οφείλουμε στις δυνατότητες αυτού του τόπου και στη νέα γενιά.

 

Επίλογος δικός μας.

 

Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι ο πρώην Δήμαρχος μίλησε με θάρρος, σε μερικά σημεία έκανε την αυτοκριτική του, επισήμανε τις δυνατότητες του τόπου μας και υπογράμμισε το χρέος μας απέναντι στη νέα γενιά.”

 

Αξιολογούμε ότι ανοίγει μία σοβαρή κουβέντα, κουβέντα πολιτική, για την ανάπτυξη του τόπου μας. Οι απόψεις του θα συζητηθούν.

 

Εδώ είμαστε να φιλοξενήσουμε και άλλες απόψεις. Οι σχετικές προσκλήσεις έχουν γίνει από τη πλευρά της εφημερίδας. Βεβαίως θα γίνουν και άλλες.   Μας κάνει εντύπωση η περιφρονητική στάση εκπροσώπων της Δημοτικής Αρχής, παρότι πολλές φορές τους δώσαμε βήμα επικοινωνίας.  Ελπίζουμε να ανταποκριθούν.

Κώστας Τραιαντακωνσταντής”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Συνέντευξη στο Docville  και στην Μαρίνα Αγγελάκη 

---

Από την πανδημία, την καραντίνα και τη συνθήκη ανελευθερίας που βιώνουμε μέχρι το δημοτικό τραγούδι και τον κόσμο της προφορικότητας. Αν μη τι άλλο, η συζήτησή μας με τον γνωστό δημοσιογράφο, δοκιμιογράφο και ποιητή υπήρξε μεγάλου εύρους.

---

Την ιδεατή οικειότητα που ίσως έχεις αισθανθεί για τον δημοσιογράφο, ποιητή, δοκιμιογράφο, επιμελητή εκδόσεων, κριτικό λογοτεχνίας, μεταφραστή της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, μελετητή της δημοτικής ποίησης και διδάκτορα Νεοελληνικής Φιλολογίας Παντελή Μπουκάλα μέσα από τα κείμενα (αρθρογραφεί καθημερινά από το 1987) ή τα βιβλία του (δημοσιεύει έργα του από το 1980) θα ενισχύσουν η γλυκύτητα της φωνής του και η τρυφερότητα του χαρακτήρα του, αν τον γνωρίσεις από κοντά.

Αφορμή για τη συνάντησή μας ήταν η έκδοση του βιβλίου του «Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα. Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή», του τρίτου τόμου των δοκιμίων του για το δημοτικό τραγούδι. Πάνω από 25 χρόνια αξεδίψαστα μελετάει τον λαϊκό ποιητή, «τον ανώνυμο και προπαντός ακτήμονα δημιουργό μιας ποίησης που παραμένει σαγηνευτική ακόμη κι όταν δεν τραγουδιέται και δεν χορεύεται», τον άνθρωπο που «έχει φυσικότερη σχέση με τον χρόνο, καθώς και με τον γύρω του κόσμο». Η σειρά «Πιάνω γραφή να γράψω… – Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι» (Εκδόσεις Άγρα) που θα ολοκληρωθεί σε 14 ακόμη σταθμούς, όπως έχει προαναγγείλει, είναι αναμφίβολα ένα έργο ζωής για τον Παντελή Μπουκάλα.

Η πρώτη σκέψη μου περνώντας το κατώφλι του σπιτιού του και παρατηρώντας τον κατάμεστο από βιβλία προσωπικό του χώρο είναι ότι αυτός ο φανατικός άνθρωπος των γραμμάτων όπως ακάματα γράφει το ίδιο ακάματα διαβάζει. Πολύ σύντομα διαπίστωσα και ότι το ίδιο ακάματα είναι πρόθυμος για ώρες να σου μιλάει για όσα γνωρίζει· ένας αληθινά διανοούμενος της εποχής μας που δεν θα μπορούσε να αφήσει ασχολίαστη την πρωτόγνωρη συνθήκη που βιώνουμε αυτό τον καιρό.

Πώς είναι για σας η αλλόκοτη αυτή περίοδος που διανύουμε;

Βαριά η καλογερική, ως γνωστόν, και πολύ πιο βαριά, αφόρητη, όταν δεν προκύπτει εκουσίως αλλά κατόπιν εντολής. Κατοικίδιος ήταν ο περισσότερος χρόνος μου και προ καραντίνας, όπως και της πλειονότητας νομίζω. Αν θέλαμε όμως, αν νιώθαμε την ανάγκη της παρέας, του θεάτρου, του κινηματογράφου, του γηπέδου, της ταβέρνας, μπορούσαμε να βγούμε, να εξανθρωπιστούμε δηλαδή μέσα από την κοινωνικότητά μας. Το σχεδόν παγκόσμιο «απαγορευτικό» έδειξε πόσο εύκολα αναιρούνται όσα θεωρούμε δεδομένα και τα οποία έχουν όλα ένα όνομα: ελευθερία. Ελευθερία εξόδου, ελευθερία μετακίνησης, ελευθερία συνάθροισης, ελευθερία στη διαχείριση του προσωπικού μας χρόνου. Σε ορισμένες χώρες απειλήθηκε σοβαρά ακόμη και το ίδιο το δικαίωμα λόγου και κριτικής στην εξουσία. Εδώ σ’ εμάς δεν έλειψαν οι ούτως ειπείν δημοσιογραφικοί ή πολιτικοί λοιμωξιολόγοι που έσπευδαν να χαρακτηρίσουν αντεθνική και την παραμικρή ένσταση απέναντι στο αφήγημα της απόλυτης επιτυχίας.

Η καραντίνα έληξε, όμως η επιβολή νόμου και τάξης στις πόλεις «για την προστασία των πολιτών» παρατείνεται – την ίδια ώρα κάποιοι «αγνοούν» τα ίδια μέτρα κατά το δοκούν. Πώς χαρακτηρίζετε αυτή την τακτική;

Από την εποχή του Σόλωνα και του Ανάχαρση όλα τα «απαγορευτικά», οι νόμοι δηλαδή και οι κανόνες, παραμένουν όμοια με τους ιστούς της αράχνης: πνίγουν τους αδύναμους, ενώ οι δυνατοί τα σπάνε και οδεύουν προς την «επιτυχία» και την «ευτυχία». Κατόπιν αυτού όσοι πάνε πλατεία επειδή θέλουν να πούνε δυο κουβέντες με τους συνομηλίκους τους και δεν έχουν πού αλλού να πάνε, με τα πάντα γύρω τους κλειστά, είναι δυνάμει αντιεξουσιαστές. Μια προληπτική απολύμανσή τους με αντισηπτικά δακρυγόνα είναι απαραίτητη. Κι αυτοί που πήγαν στην Ομόνοια όμως δεν πήγαν για να δουν ωραία σιντριβάνια, αλλά για να εκθέσουν τον κ. δήμαρχο δολίως συνωστιζόμενοι. Το κατάλαβε βέβαια και ζήτησε συγγνώμη, με αποτέλεσμα να εισπράξει 78 ραδιοτηλεοπτικούς και 54 εφημεριδογραφικούς επαίνους. Ζήλεψε όμως ο πρωθυπουργός. Και αναμένεται να ζητήσει κι αυτός συγγνώμη με ειδικό διάγγελμα για τον προ Μαξίμου πρωτοψάλτειο συνωστισμό.

Η πανδημία επηρεάζει καταστροφικά πολλούς συνανθρώπους μας, ανάμεσά τους και όσους εργάζονται στους τομείς του πολιτισμού. Τι παρατηρείτε να συμβαίνει στον χώρο του βιβλίου εξαιτίας της;

Οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών αντιμετωπίστη καν περίπου όπως αντιμετωπίστηκαν οι ηλικιωμένοι στα γηροκομεία της Ευρώπης: σαν βάρος περιττό. Η πολιτεία θυμήθηκε πάρα πολύ αργά την ύπαρξή τους και τα προβλήματα επιβίωσής τους όταν ήδη είχε αναπτυχθεί ολόκληρο κίνημα διαμαρτυρίας και συμπαράστασης. Και όταν τους θυμήθηκε –με τις τσαπατσούλικες αποφάσεις της που δεν απέρρεαν από σχέδιο ούτε απέβλεπαν στην ουσιαστική ενίσχυση όλων των εμπλεκομένων– έδωσε νέους λόγους δίκαιης διαμαρτυρίας. Οσο για τον χώρο του βιβλίου, πάει αδιάβαστος. Ισως οι επικοινωνιαστές του πρωθυπουργού να εμπνευστούν κάποια επίσκεψή του σε βιβλιοπωλείο, συμβολική –τι άλλο;–, αλλά μέχρις εκεί.

 

Κρατάμε στα χέρια μας τον περίπου 800 σελίδων τρίτο τόμο της μελέτης σας για το δημοτικό τραγούδι. Σε ποιους αναγνώστες απευθύνεστε;

Είναι σοβαρό ερώτημα ποιος θα διαβάσει αυτά τα βιβλία, όμως άμα ξεκινάει έτσι ο συγγραφέας, δεν γράφει. Η μικρή πείρα μέχρι τώρα έδειξε ότι είναι αρκετά ευρύτερο το κοινό απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς. Αναρωτιέστε γιατί είναι τόσο μεγάλα τα βιβλία; Θα σας πω. Γιατί είμαι βουλιμικός όταν καταβροχθίζω και δεν θέλω να είμαι τσιγκούνης όταν γράφω. Μπορούσα να κάνω το βιβλίο μικρότερο. Ενας τρόπος θα ήταν αντί μιας ολόκληρης παραλογής να παραθέτω τρεις στίχους και να παραπέμπω σε μια έκδοση. Μια έκδοση όμως που είναι δυσεύρετη πώς να υποθέσω ότι ο αναγνώστης μπορεί να τη διαθέτει; Ο στόχος μου ήταν να δώσω στον αναγνώστη όλη την τέρψη. Τα τραγούδια που μπορούμε να γευτούμε μαζί να τα δώσω ολόκληρα και όχι να παραπέμπω σε ψυχρές σελίδες. Δεν θέλω την ψυχρότητα των κλασικών ακαδημαϊκών βιβλίων. Θέλω να πω ιστορίες. Και στην ιστορία δεν είσαι τσιγκούνης, δεν κλέβεις παραγράφους. Τη λες ολόκληρη.

Η τέρψη της ανάγνωσης ενός δοκιμίου ήταν ένα στοίχημα για σας;

Ισως τελικά και να μη στέκει ο τίτλος δοκίμιο στην περίπτωση αυτών των βιβλίων. Γι’ αυτό τον λόγο στον πρόλογο του πρώτου τόμου είχα γράψει ότι θέλω να κάνω «δοκιμηγήματα». Ο στόχος μου ήταν –και παραμένει– να γράψω δοκιμιακά αφηγήματα ή αφηγηματικά δοκίμια. Να φτιάξω μια ιστορία που να είναι τερπνή. Και το δέλεαρ είναι τα ίδια τα τραγούδια, δεν είναι οι δικές μου σκέψεις. Ηθελα να γράψω δοκίμια που να περιλαμβάνουν τα βιβλιογραφικά μου ριζώματα αλλά και να πω ιστορίες.

Στον πρώτο τόμο της σειράς αφηγηθήκατε την ιστορία μιας λέξης, στον δεύτερο ενός μοτίβου και στον τρίτο το ταξίδι ενός φιλιού. Τι θα περιλαμβάνει ο επόμενος;

Ο επόμενος τόμος, που μάλλον θα κυκλοφορήσει το 2021 και έχει σχέση με το 1821, είναι η διδακτορική διατριβή μου «Ο έρως και το έθνος: Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης». Αφορά την καταγραφή στη δημοτική ποίηση του έρωτα μεταξύ Ελλήνων και Ελληνίδων με αλλόθρησκους και αλλόφυλους. Αυτό θα είναι ακόμη μεγαλύτερο βιβλίο από τα προηγούμενα και θα είναι δίτομη έκδοση.

Το κόκκινο, του αίματος,του φιλιού, του έρωτα, είναι δοξολογημένο στη λαϊκή ποίηση…

Η λατρεία του κόκκινου είναι απίστευτη στο δημοτικό τραγούδι αλλά και στις παραλογές, τις παροιμίες, στα αινίγματα. Στον τρίτο αυτό τόμο πιάνω όλη τη μυθολογία για το πώς εμφανίστηκε το κόκκινο χρώμα, τη γέννηση της πορφύρας και τα πρώτα κόκκινα χείλη, που είναι τα χείλη ενός σκύλου, αλλά και το πώς το κόκκινο χρώμα απέκτησε την έννοια του αληθινού. Ψάχνοντας, η έκπληξή μου ήταν πάρα πολύ μεγάλη όταν βρήκα ότι η λέξη κόκκινος στα ελληνικά σημαίνει αληθινός. Υπάρχει ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο γι’ αυτό.

Πόσο καλά γνωρίζουμε στο σύνολό της τη δημοτική ποίηση;

Ας πούμε από τους λογοτέχνες μας. Με βάση όσα μπορούμε να ξέρουμε σήμερα, μακάρι να είχαν πληρέστερη εικόνα. Γιατί τελικά αν βασιστείς μόνο στον Νικόλαο Πολίτη –όπως για παράδειγμα ο Σεφέρης που, αν και φανατικός του δημοτικού τραγουδιού, μόνο σε αυτόν παραπέμπει–, πολλά κομμάτια του ελληνικού τραγουδιού, κρισιμότατα και τερπνότατα, μένουν έξω από τον κόσμο σου, δεν πληροφορείσαι την ύπαρξή τους. Δεν μαθαίνεις τα τραγούδια που αντιβαίνουν στα «καλώς κείμενα ώτα», όπως έλεγε περιπαίζοντας ο Καβάφης – ο λογοτέχνης που είχε την ευρύτερη συλλογή ανθολογιών δημοτικών τραγουδιών.

Ποια είναι αυτά τα τραγούδια;

Ενα τραγούδι για μια ελληνοπούλα που αγαπάει έναν Τούρκο ή έναν Φράγκο είναι ένα τραγούδι που αντιβαίνει στον κανόνα. Τραγούδια αυτού του χαρακτήρα δεν υπάρχουν στη συλλογή «Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού» του Νικολάου Πολίτη, που είναι ακόμη η κατευθυντήρια συλλογή του είδους. Οπως επίσης δεν θα βρεις εκεί το τραγούδι για τον Αϊ-Γιώργη που προδίδει την ελληνοπούλα και την παραδίδει στον Σαρακηνό να τη γλεντήσει, ενώ απαντάται σε όλες τις διαλέκτους της ελληνικής και ο τόμος του ’62 της Ακαδημίας Αθηνών περιέχει μία από τις καθαρές παραλλαγές του· δεν αποκρύπτεται δηλαδή. Οποιος όμως ήξερε μόνο τη συλλογή του Ν. Πολίτη δεν θα μάθαινε το τραγούδι.

Και τι θα έχανε;

Τη γνώση για το πόσο έτοιμος ήταν ο σκλαβωμένος Ελληνας να αμφισβητήσει ακόμη και τον κατεξοχήν άγιό του καθώς έβλεπε να περνούν οι αιώνες χωρίς τη βοήθεια των θείων. Οταν έχεις πει στον κόσμο ότι ο θεός είναι Ελληνας, θα το βρεις μπροστά σου κάποια στιγμή· υπάρχουν ποιήματα που διαμαρτύρονται για την απουσία της θείας υπεράσπισης ήδη μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Ενώ υποτίθεται ότι εμείς σήμερα είμαστε πολύ πιο προχωρημένοι πνευματικά από αυτούς τους σκλαβωμένους και ταπεινωμένους, τους ραγιάδες, διαπιστώνουμε ότι το πνεύμα του δημοτικού ανθρώπου είναι τόσο ελεύθερο που σε αιφνιδιάζει με την ίδια του την ελευθερία, σε ξεπερνάει. Εγώ ζηλεύω την ελευθερία τους. Αυτό είναι το βασικό μάθημα που απέσπασα.

Υπάρχουν τραγούδια που αποκρύφτηκαν εσκεμμένα;

Είναι πολλά τα τραγούδια τα οποία ευπρεπίστηκαν γλωσσικά ή αποσιωπήθηκαν διότι αντιβαίνουν στον κανόνα. Αν όμως θες να δεις τον γνησιότερο καθρέφτη του ελληνικού λαού, δεν πας να σπάσεις ένα κομμάτι εδώ και να θολώσεις ένα άλλο κομμάτι εκεί για να φτιάξεις την εικόνα που εσύ θες να σχηματίσεις για τον ελληνικό λαό. Στο τελευταίο κεφάλαιο αυτού του βιβλίου θέλω να πολεμήσω με το στερεότυπο ότι τα ελληνικά τραγούδια είναι παραπονιάρικα, ηττοπαθή. Δεν είμαστε ηττοπαθείς και γκρινιάρηδες. Από τον Αδαμάντιο Κοραή και κυρίως από τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο και μετά δημιουργήθηκε η αντίληψη ότι το δημοτικό τραγούδι έχει θρηνητικό χαρακτήρα στο σύνολό του και ότι αποκλειστικό γνώρισμα του ελληνικού λαού είναι μια απέραντη γαμήλια θλίψη. Ομως στην έρευνα μου στα δημοσιευμένα γαμήλια τραγούδια των περίοικων και σύνοικών μας λαών βρήκα το ίδιο γαμήλιο πένθος. Δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε μια μονομανία με τη θλίψη και με το πένθος σαν λαός. Δεν το βλέπω ούτε στη δημοτική μας ποίηση ούτε τώρα. Και μια από τις πιο γερές αποδείξεις –που χρησιμοποιήθηκε από την αρχή στα κείμενα που είναι αντιθετικά στον Σπ. Ζαμπέλιο και στον «ζαμπελισμό» που πέρασε και σε επόμενους λόγιους– είναι το τραγούδι «Τούτ’ η γης που την πατούμε», το οποίο μάλιστα χορεύεται με τον πιο περήφανο τρόπο. Δεν το άκουσε πουθενά άραγε ο Ζαμπέλιος; Δεν το άκουσε. Γιατί ο Ζαμπέλιος άκουσε αυτά που ήθελε να ακούσει. Δυστυχώς πρωταγωνίστησε στη νόθευση των τραγουδιών ήδη από το 1860. Οσο για τον Κοραή, αυτός δεν ήξερε όλα τα δημοτικά τραγούδια. Και επίσης, ως λόγιος, δεν γούσταρε τη μουσική τους και δυστροπούσε με τη γλώσσα τους.

Το χιλιοτραγουδισμένο «Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα» στο οποίο είναι αφιερωμένος ο τρίτος τόμος της σειράς είναι ένα τραγούδι που χρωστάμε στον Αδαμάντιο Κοραή, όπως μαθαίνουμε από το βιβλίο σας.

Το αυτόνομο, όπως έφτασε σ’ εμάς, τραγούδι του φιλιού είναι οι έξι στίχοι που μας παραδόθηκαν σαν απόληξη της παραλογής «Η κόρη ταξιδεύτρια», την οποία κατέγραψε ο Κοραής γύρω στο 1800 και δημοσίευσε το 1824 ο Φοριέλ. Ως αυτόνομο τραγούδι υπάρχει σε πολλές παραλλαγές· εγώ τις καταγράφω όλες. Το ποτάμι είναι ένα στην αρχή, μετά γίνονται τρία, πέντε, εφτά, εννιά. Πάντα σε περιττό αριθμό, μαγικός αριθμός για τη λαϊκή αντίληψη. Και βέβαια εκτός από την εκδοχή του ποταμιού έχουμε και τις βουνίσιες παραλλαγές του τραγουδιού όπου βάφεται κόκκινο ό,τι υπάρχει στα βουνά και τα όρη. Τους έξι αυτούς στίχους ο Νικόλαος Πολίτης τους είδε αταίριαστους με την υπόλοιπη ιστορία της «Κόρης ταξιδεύτριας», τους απέσπασε και το προτείνει σαν αυτοτελές άτιτλο τραγούδι στη συλλογή του. Πρέπει να σας πω όμως ότι ο Ν. Πολίτης ενώ σε άλλες περιπτώσεις μένει έκθαμβος με την ποιητικότητα γενικά του δημοτικού τραγουδιού που δεν υπολογίζει σχήματα, ορθή λογική και κανόνες, χαρακτήρισε το συγκεκριμένο τραγούδι «ασιανικό». Και όπως ξέρουμε ο όρος «ασιανισμός» στην τέχνη έχει αρνητικό χαρακτήρα. Εγώ δεν βρίσκω τίποτα το ασιανικό στο τραγούδι αυτό, ίσα ίσα θεωρώ ότι εκφράζει την απόλυτη δικαίωση του έρωτα και της ζωής. Τη μουσική του τραγουδιού δεν την ξέραμε. Η μουσική των δημοτικών τραγουδιών δεν καταγραφόταν· δεν είχαν αυτή την έγνοια.

Υπήρξε όμως η έγνοια για την καταγραφή του προφορικού ποιητικού λόγου.

Ακριβώς. Και το πρώτο μάζεμα έγινε λόγω του Διονύσιου Σολωμού, ο οποίος έλεγε στους μαθητές του «σώστε τα δημοτικά μας, εκεί είναι το πνεύμα, εκεί είναι η ψυχή και εκεί είναι η γλώσσα μας». Και τους έστελνε σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας για να καταγράψουν δημοτικά τραγούδια. Ενας από τους νεότερους πνευματικούς μαθητές του Σολωμού ήταν ο Κεφαλλονίτης ποιητής και πεζογράφος Ανδρέας Λασκαράτος. Τη συλλογή του Λασκαράτου απαρτίζουν περί τα 380 τραγούδια, «μαζεμένα από τους τραγουδιστάδες», όπως σημειώνει ο ίδιος στον τίτλο του χειρόγραφου το οποίο βρέθηκε στα χέρια του Ιμπέρ Περνό, ενός από τους καλύτερους νεοελληνιστές του 20ού αιώνα. Από τον Περνό το χειρόγραφο έφτασε στον ομότιμο καθηγητή Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννη Παπακώστα, ο οποίος έκανε την ταύτιση με τον Λασκαράτο, μου πρότεινε να το δουλέψουμε μαζί και εκδόθηκε το 2016 από την Αγρα προτού βγει η σειρά των δικών μου δοκιμίων.

Στην πρώτη έκδοση δημοτικών τραγουδιών, στο έργο του Κλοντ Φοριέλ, που βγήκε στο Παρίσι έβαλε επίσης το χέρι του ο Κοραής.

Και το ομολογεί στον πρόλογό του ότι βγάζει τα δημοτικά τραγούδια χάρη στην βοήθεια του ιατρού Κοραή, όπως τον λέει. Και είναι ομολογημένο από τους μελετητές –εγώ είμαι απολύτως βέβαιος– ότι χάρη στην έκδοση του Φοριέλ και στην Έξοδο του Μεσολογγίου αποκτήσαμε κράτος. Η έκδοση αυτή που βγήκε το 1824-1825, στην καρδιά της Επανάστασης, βρίσκει το φιλελληνικό κίνημα ανάστατο – εδώ σφαζόμασταν μεταξύ μας. Ο στόχος του Φοριέλ είναι να δείξει στους λόγιους της Ευρώπης –ήταν ρητός στόχος του– ότι σε αυτήν την χώρα δεν υπάρχουν μόνο αγάλματα και άθλιοι βοσκοί που είναι ντροπή για τον τόπο –οι Ευρωπαίοι λόγιοι λέγανε για μας ότι ήμασταν μια ατελής ουρά που συνιστά ύβρη για τα ιερά αυτά χώματα– αλλά μια ποίηση που καλύτερη δεν μπορείτε να βρείτε στην Ευρώπη. Η δίτομη έκδοση του Φοριέλ που περιέχει λαμπρά δείγματα της ελληνικής λαϊκής ποίησης προκάλεσε απίστευτη αναζωπύρωση του φιλελληνικού κινήματος και αναπλήρωσε την περιφρονητική σιωπή των περιηγητών ως μια κίνηση αλληλεγγύης στο εμπόλεμο λαό.

Είναι ένας ζωντανός οργανισμός το δημοτικό τραγούδι σήμερα;

Ο κόσμος της προφορικότητας όχι. Το δημοτικό τραγούδι κατά μία έννοια πέθανε με την πρώτη γραμμοφώνηση. Ο Σπυρίδων Περιστέρης, μουσικός και συλλογέας, σε μια αποστολή της Ακαδημίας Αθηνών το 1952 στην Ευρυτανία, όπως αφηγείται ο ίδιος, επισκέφτηκε για δεύτερη φορά μια γιαγιά –στην οποία είχε πάει και πριν από μερικούς μήνες– για να του πει το ίδιο τραγούδι και του το λέει αλλιώς. «Γιατί, κυρία Σταυρούλα, μου το λες τώρα έτσι το τραγούδι;» τη ρωτάει. «Γιατί έτσι το άκουσα στο ραδιόφωνο, έτσι είναι το σωστό» του απαντάει εκείνη. Μιλάμε για τη μεταπολεμική εποχή, σκεφτείτε τι έγινε τις προηγούμενες δεκαετίες αλλά και τις επόμενες. Κανονικοποίηση. Οπως και στον χορό. Δεν χορεύεις το τσάμικο με τα βήματα. Ούτε θα σου το διδάξει κανείς. Θα δεις το σχήμα, αλλά το πώς θα το νοηματοδοτήσεις είναι δικός σου λογαριασμός.

Ο ιστορικός Δημήτρης Κυρτάτας στην παρουσίαση του δεύτερου τόμου της σειράς ανέφερε ότι διαβάζοντας το βιβλίο σας έμαθε για τους προγόνους μας όσα και διαβάζοντας Ιστορία. Είναι αυτός ο σκοπός των δοκιμίων σας;

Ναι, όμως όχι από την αρχή. Δοκιμιακό – λογοτεχνικό ήταν αρχικά το εγχείρημά μου. Ανθρωπογνωστικό, ελληνογνωστικό προέκυψε σιγά σιγά και συνεχίζει να προκύπτει. Είναι το ίδιο το υλικό απέραντο. Μπήκα σε αυτό το σχολείο ξυπόλυτος στα αγκάθια, με λιγότερα εφόδια από αυτά που θα όφειλα να έχω. Δεν μπήκα πάντως με αλαζονεία γιατί ήξερα ότι είναι συντριπτικό. Ο Γιάννης Αποστολάκης, προπολεμικός μελετητής και ξάδερφος του Νικόλαου Πολίτη, από τους πρώτους που έθεσαν το ζήτημα της νόθευσης του δημοτικού τραγουδιού και ο οποίος έκανε έξοχες αναλύσεις και κριτικές των συλλογών, κυρίως για τα κλέφτικα, έλεγε ότι «πρέπει να προσεγγίζεις τα δημοτικά τραγούδια σαν να μην ξέρεις απολύτως τίποτε». Πράγματι. Και αν λοιπόν από αυτά τα πολλά που μαθαίνω γι’ αυτά τα ποιήματα δείξω –όχι διδάξω– κάτι, εγώ θα είμαι πολύ ευτυχισμένος.

Στον τρίτο αυτό τόμο, που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες, σημειώνετε πως ακολουθούν ακόμη δεκατέσσερις.

Δεν ξέρω αν θα είναι τόσοι τελικά οι τόμοι για το δημοτικό τραγούδι, αν και πλην του τελευταίου όλα από τα εξαγγελλόμενα βιβλία είναι πάνω από το 70% δουλεμένα. Οπως σας είπα, το επόμενο μάλλον θα βγει του χρόνου παρόλο που είναι σχεδόν έτοιμο. Φέτος, θέλω να εγκαινιάσω τη σειρά των μεταφράσεων μου από την αρχαία ελληνική γραμματεία και στο πρόγραμμά μου έχω δεκατρείς τόμους που θέλω να βγαίνει ένας το χρόνο.

 

Αναδημοσίευση από το koutipandoras.gr