Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης παραχώρησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός στην εκπομπή «Δεύτερη Ματιά» και τον δημοσιογράφο κ. Παντελή Κούτσικο.
Η εκπομπή προβλήθηκε στον Τηλεοπτικό Σταθμό ΑΧΕΛΩΟΣ TV την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024, μετά το βραδινό δελτίο ειδήσεων.
Ο Σεβασμιώτατος, με αφορμή την συμπλήρωση δύο ετών από την εκλογή του στον ιστορικό θρόνο της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, αναφέρθηκε στο ποιμαντικό έργο που έχει επιτελεσθεί μέχρι σήμερα, κυρίως στον τομέα της νεότητος, όπως η λειτουργία των κατασκηνώσεων, η αναβάθμιση των κατηχητικών σχολείων, η ίδρυση του Ιδρύματος Απόρων Φοιτητών, η ποιμαντική πρωτοβουλία των Εντεταλμένων Ιερέων στις σχολικές μονάδες της Α/θμιας και της Β/μιας Εκπαίδευσης.
Αναφέρθηκε επίσης στο ιεραποστολικό έργο της τοπικής μας Εκκλησίας, μιλώντας για την Σχολή Γονέων της Ιεράς Μητροπόλεως στο Αγρίνιο και στο Μεσολόγγι και για την ίδρυση εφέτος τριάντα Ενοριακών Σχολών Γονέων σε ισάριθμες μεγάλες Ενορίες. Μίλησε για τους Ενοριακούς Κύκλους Μελέτης Αγίας Γραφής, για το Ίδρυμα Πολιτισμού «Άγιος Ευγένιος ο Αιτωλός» που λειτουργεί με τμήματα χορωδίας, θεάτρου, παραδοσιακών χορών, φιλαναγνωσίας, βυζαντινής αγιογραφίες για παιδιά, εφήβους και ενήλικες στο Μεσολόγγι και στο Αγρίνιο.
Τέλος, αναφέρθηκε στο φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο της Ιεράς Μητροπόλεως, στην εκ βάθρων ανακαίνιση και την λειτουργία του Κέντρου Συσσιτίων στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου και στο Ενοριακό Συσσίτιο του Αγίου Δημητρίου στο Αγρίνιο, στην δημιουργία του Ιδρύματος Χρονίως Πασχόντων στο Θέρμο, στο Ίδρυμα Επιμορφώσεως και Ενισχύσεως του Εφημεριακού Ιερού Κλήρου, στον προσκυνηματικό τουρισμό και σε άλλα θέματα.
Σε 17 διαφορετικές περιοχές, της Μητρόπολης Αιτωλίας και Ακαρνανίας, θα ασκήσει τα λατρευτικά του καθήκοντα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας, κ.κ. Δαμασκηνός για τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου.
Ανήμερα της μεγάλης εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ο κ.κ. Δαμασκηνός θα χοροστατήσει στο Όρθρο και τη Θεία Λειτουργία στον ομώνυμο Ιερό Ναό στο Αιτωλικό.
Αναλυτικά το Πρόγραμμα Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού από 1ης έως 15ης Αυγούστου 2024:
ΠΕΜΠΤΗ 1 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
18:00’ Αριάδα – Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
19:30’ Βαρετάδα – Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
18:00’ Πάλαιρος – Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
19:30’ Πογωνιά – Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
19:00’ Φυτείες – Ιερό Παρεκκλήσιο Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου
Αρχιερατικός Εσπερινός
ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
07:30’ Μενίδι – Ιερός Ναός Αποστόλου Παύλου
Όρθρος και Πανηγυρική Θεία Λειτουργία
19:00’ Κομποθέκλα – Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΤΕΤΑΡΤΗ 7 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
19:00’ Σιταράλωνα – Ιερός Ναός Αγίου Παντελεήμονος
Αρχιερατικός Εσπερινός εορτής Αγίου Καλλινίκου, Επισκόπου Εδέσσης του Αιτωλού.
ΠΕΜΠΤΗ 8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
18:00’ Περατιά – Ιερός Ναός Γενεσίου Προδρόμου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
19:30’ Άγιος Νικόλαος Βονίτσης – Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου εν Βουνένοις
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
19:00’ Σπάρτο – Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
07:30’ Σαρδήνια – Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος
Όρθρος και Πανηγυρική Θεία Λειτουργία
19:00’ Πετροχώρι – Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
19:30’ Καραϊσκάκης – Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΤΡΙΤΗ 13 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
19:30’ Φλωριάδα – Ιερός Ναός Αγίου Παντελεήμονος
Ακολουθία Παρακλητικού Κανόνος στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΤΕΤΑΡΤΗ 14 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2024
19:00’ Θέρμο – Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Πανηγυρικός Εσπερινός εορτής Κοιμήσεως της Θεοτόκου
ΠΕΜΠΤΗ 15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2023
07:30’ Αιτωλικό – Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Όρθρος και Πανηγυρική Θεία Λειτουργία εορτής Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Η τουριστική προβολή του νομού Αιτωλοακαρνανίας και η αξιοποίηση των αναπτυξιακών “εργαλείων”, που διαθέτει ήταν το αντικείμενο του Συνεδρίου για τον προσκυνηματικό και εναλλακτικό τουρισμό, που διοργάνωσε η Ένωση Ξενοδόχων Αιτωλοακαρνανίας και στόχος του ήταν να αναδείξει τον φυσικό πλούτο, αλλά και την πνευματική και θρησκευτική κληρονομιά του τόπου μας.
Το Συνέδριο με τίτλο «ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΜΑΤΑ της ιστορίας, της πίστης και της φύσης» έλαβε χώρα το διήμερο 5 και 6 Ιουλίου 2024 στο Κτήμα Πιθάρι στη Λίμνη Τριχωνίδα. Από το βήμα του μίλησαν σημαντικές προσωπικότητες από διάφορους χώρους, Υπουργοί, Βουλευτές, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος και όλοι οι Δήμαρχοι του Νομού.
Στην εναρκτήρια συνεδρία παρέστησαν και απηύθυναν χαιρετισμό ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δωδώνης κ. Χρυσόστομος, Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Προσκυνηματικών Περιηγήσεων (Θρησκευτικού Τουρισμού) της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Κατά την πρώτη πρωινή συνεδρία του Σαββάτου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός εισηγήθηκε το θέμα: «Ο θρησκευτικός τουρισμός στην Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας» και στη συνέχεια συμμετείχε με παρέμβαση του στον διάλογο που ακολούθησε τις εισηγήσεις.
Παρατίθενται ο Χαιρετισμός του Σεβασμιωτάτου κατά την εναρκτήρια συνεδρία
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ κ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΥΠΟ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ: «ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΜΑΤΑ της Ιστορίας της Πίστης και της φύσης».
Από αυτό το βήμα, αρχικά οφείλω πολλές θερμές ευχαριστίες στους διοργανωτές του παρόντος Συνεδρίου, την Ένωση Ξενοδόχων Αιτωλοακαρνανίας και τον Πρόεδρο αυτής κ. Βασίλειο Τσάρκο, τον Σταθμό ΣΚΑΙ και συγκεκριμένα τον κ. Κωνσταντίνο Τσιακανίκα, την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και τον Περιφερειάρχη Αυτής κ. Νεκτάριο Φαρμάκη, αλλά και όλους, όσοι μόχθησαν για την πραγματοποίηση του παρόντος Συνεδρίου.
Συγχαρητήρια λοιπόν, στους διοργανωτές του Συνεδρίου με τίτλο «ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΜΑΤΑ της Ιστορίας, της Πίστης και της φύσης -Προσκυνηματικός και Εναλλακτικός Τουρισμός στην Αιτωλοακαρνανία», οι οποίοι είχαν την ξεχωριστή ιδέα της υλοποιήσεως του εν λόγω Συνεδρίου και προχώρησαν με σχέδιο, βήμα – βήμα από την θεωρία στην πράξη, τους καρπούς της οποίας θα «απολαύσουμε» σήμερα, όλοι οι παρόντες σύνεδροι.
Προφέροντας κάποιος τον όρο «Θρησκευτικός Τουρισμός» μπορεί να εννοεί την συγκεκριμένη μορφή τουρισμού, ειδικού ενδιαφέροντος, που παρακινείται, εν μέρει η αποκλειστικά, από θρησκευτικά κίνητρα και συγκεκριμένα από την επιθυμία του προσώπου να μετακινηθεί (κατά μόνας η ομαδικά) από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας του με σκοπό να επισκεφθεί έναν χώρο που θεωρεί «ιερό», όπως π.χ. είναι ένα Ιστορικό Μοναστήρι, έναν Ιερό Ναό, ένα ιερό σπήλαιο, έναν αγιασμένο τόπο όπου θησαυρίζονται ιερά λείψανα, ιερές εικόνες, ιερά άμφια και σκεύη με ξεχωριστή ιστορική, εθνική και θρησκευτική σημασία.
Ο Θρησκευτικός Τουρισμός είναι μία υποκατηγορία του Πολιτιστικού Τουρισμού, εφ’ όσον η θρησκευτική πίστη είναι στοιχείο και του πολιτισμού και τα θρησκευτικά μνημεία (οι Ιεροί Ναοί και Ιερές Μονές) είναι και πολιτιστικά μνημεία, οι θρησκευτικές εκδηλώσεις (Εορτές, Πανηγύρεις) είναι και πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Επιπλέον, οι προσκυνητές, τις περισσότερες φορές σε οργανωμένα προσκυνήματα επισκέπτονται αξιοθέατα γενικότερου ενδιαφέροντος με σκοπό να συνδεθούν με την τοπική ιστορία της περιοχής και επιλέγουν να θαυμάσουν μνημεία με πλούσια αρχιτεκτονική, υψηλής ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας.
Αναλογιζόμενοι τα ανωτέρω μπορούμε να πούμε πως ο τόπος μας, η ιστορική Αιτωλοακαρνανία, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα, με τρεις ποταμούς και τέσσερεις (φυσικές) λίμνες, υδροβιότοπους που καταφεύγουν για προστασία σπάνια πτηνά, με περιοχές προστατευμένες από το 1971 με την σύμβαση Ramsar ανήκει στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 με ογκώδεις οροσειρές, με καρποφόρες πεδιάδες, με καθαρές θάλασσες για πρόσβαση σε όποιον επιθυμεί, είναι πράγματι, μία περιοχή ευλογημένη από τον Θεό που καλύπτει όλες τις επιλογές του απλού περιηγητή.
Στα όσα αναφέρθηκαν, θα ήταν σοβαρή παράλειψη να μην επισημανθεί ο γνωστός θρησκευτικός πλούτος της περιοχής μας, ο οποίος είναι καταγεγραμμένος στα επίσημα εγχειρίδια και σε θρησκευτικούς οδηγούς, αλλά και άλλος τόσος που υφίσταται προς αξιοποίηση, αποκάλυψη και ανάδειξη.
Η επιστήμη της Αρχαιολογίας, με τις σύγχρονες μεθόδους έρευνας και καταγραφής των μνημείων έχει κομίσει ένα σημαντικό επίτευγμα επιστημονικής και αξιολογικής κατατάξεως των θρησκευτικών θησαυρών, κυρίως των ιερών μας Μοναστηριών, τα οποία, στην αργόσυρτη διάρκεια των αιώνων, παρέμειναν στύλοι ζωντανοί, φωτεινοί και ακλόνητοι, διαφυλάσσοντας την πίστη των ορθοδόξων και την ιστορία των Ελλήνων σε καιρούς χαλεπούς.
Όσα αναφέρθηκαν για την συμβολή της Αρχαιολογίας εν συνδιασμώ με το ενδιαφέρον και την χρηματοδότηση της Πολιτείας, αρκετοί ιεροί χώροι αναδείχθηκαν από την αφάνεια, συντηρήθηκαν από τις φθορές, επισκευάστηκαν, αποκαταστάθηκαν στο μέτρο του δυνατού, και παραδόθηκαν στην τοπική μας Εκκλησία, ώστε να είναι προσβάσιμοι για τους προσκυνητές με ασφαλή μετακίνηση.
Επ’ ευκαιρία, θέλω να ευχαριστήσω την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος για την πολυετή αρωγή και συναντίληψη στο θέμα της αναδείξεως και προστασίας της θρησκευτικής μας κληρονομιάς, ώστε να παραμείνουν και στις επόμενες γενιές ως δείγματα ιστορικής και θρησκευτικής συνέχειας, μιας περιοχής που διαθέτει τέτοιο πολιτιστικό απόθεμα! Στο πρόσωπο της ερίτιμης κας Ολυμπίας Βικάτου, της Γενικής Διευθύντριας Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και πρώην Διευθύντριας της αναφερθείσας Εφορείας Αρχαιοτήτων, θέλω να εκφράσω ειλικρινείς «ευχαριστίες» για την σύντομη, αλλά ουσιαστική μας συνεργασία.
Επομένως, ο Νομός μας διαθέτει όλες τις προδιαγραφές για την ανάπτυξη του Θρησκευτικού Τουρισμού ώστε να καλύψει τις πνευματικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές ανάγκες και αναζητήσεις του προσκυνητή – περιηγητή.
Από την πλευρά μας στην Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας, με σχετική μας Απόφαση έχει συσταθεί Αρμόδιο Γραφείο Προσκυνηματικών – Θρησκευτικών Περιηγήσεων, με εντεταλμένο Κληρικό, τον π. Ευάγγελο Φεγγούλη, ώστε να καταγράφονται οι ανάγκες κάθε περιοχής και να προβάλλονται οι ιεροί χώροι θρησκευτικής και ιστορικής αξίας μέσω του διαδικτύου και εκτυπώσεως σχετικών φυλλαδίων.
Σήμερα λοιπόν έχουμε ενώπιόν μας μία πρόκληση εξωστρέφειας του Νομού μας με σκοπό την ανάδειξη των πολλών και ποικίλων χώρων θρησκευτικής σημασίας, οι οποίοι είναι κατάσπαρτοι στην περιοχή μας, αλλά ταυτόχρονα και σε πολλούς άγνωστοι, παραμένουν όμως ιδιαίτερης αξίας για όλους τους φίλους της παραδόσεως, τους λάτρεις της Ιστορίας αλλά και τους πιστούς αδελφούς μας.
Εύχομαι εκ μέσης καρδίας καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου.
Με λαμπρότητα εορτάσθηκε η ιερά μνήμη των Αγίων Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στην Ιερά Πόλη Μεσολογγίου, με επίκεντρο τον Ιερό Ναό του Αποστόλου Παύλου.
Το πρωί του Σαββάτου 29 Ιουνίου 2024, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός χοροστάτησε στην ακολουθία του Όρθρου και προεξήρχε στην πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, με συλλειτουργούς του τους Ιερείς της Ιεράς Πόλεως και της ευρύτερης περιοχής, με επικεφαλής τον Αρχιερατικό Επίτροπο, Αρχιμ. Αναστάσιο Καντάνη.
Κατά το κήρυγμά του παρουσίασε στους πιστούς την αγία βιοτή τον Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, την θεολογική τους διδασκαλία και τον ιεραποστολικό τους ζήλο.
«Αν θα ήθελε ο κάθε πιστός να βρει τρόπους να ταυτιστεί με τους δύο Αποστόλους θα έβρισκε το σημείο της πτώσης, αλλά και την εμπειρία της μετάνοιας» τόνισε μεταξύ άλλων και συνέχισε λέγοντας: «παρ’ όλο που αρχικά και οι δύο Απόστολοι είχαν διαφορετικές διαδρομές, υπήρξε μια κοινή συνισταμένη στη ζωή τους, η οποία κατέληξε στον ίδιο τερματισμό, που είναι το μαρτύριο και η είσοδός τους στην Βασιλεία των Ουρανών.
Ο Πέτρος υπήρξε εκείνος που έλαβε την πρόσκληση. Ο Παύλος ήταν εκείνος που βίωσε την εκλογή.
Είναι συγκλονιστικό, αγαπητοί μου αδερφοί, ότι ο Χριστός προσκαλεί έναν ψαρά για να γίνει μαθητής Του, γνωρίζοντας, ότι θα Τον αρνηθεί.
Εξίσου συγκλονιστικό είναι, ότι ο Χριστός εκλέγει για Απόστολό Του έναν διώκτη του χριστιανισμού και των μελών της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας».
Σε άλλο σημείο του κηρύγματός του, ο Σεβασμιώτατος υπογράμμισε ότι «ο Χριστός δεν προσκαλεί αναμαρτήτους να έρθουν κοντά του. Δεν εγκαθίδρυσε μία εκκλησία αναμαρτήτων ανθρώπων.
Ο Κύριός μας προσκαλεί τον κάθε άνθρωπο, φέροντας μέσα του τα πάθη του, τις αδυναμίες του, τα μειονεκτήματά του, όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που εύκολα τον οδηγούν στην πτώση και στην αμαρτία.
Διότι ο Χριστός γνωρίζει πως ο άνθρωπος δεν ταυτίζεται με την αμαρτία, αλλά έχει την δύναμη και την δυνατότητα να αποτινάξει τον ζυγό της αμαρτίας και με την μετάνοια να αναγεννηθεί εν Κυρίω Ιησού Χριστώ.
Αυτό συνέβη και στον Απόστολο Πέτρο και στον Απόστολο Παύλο».
Συνεχίζοντας, και αφού παρουσίασε τα γεγονότα της αρνήσεως του Αποστόλου Πέτρου και της μεταστροφής του Αποστόλου Παύλου τόνισε: «Έτσι συμβαίνει και στη δική μας ζωή, αδελφοί μου.
Είναι αδύνατον να αποφύγουμε την αμαρτία. Είναι αδύνατον να μη βιώσουμε την δυσάρεστη εμπειρία της πτώσης.
Είτε η αυτάρκειά μας και η μεγάλη αυτοπεποίθησή μας είτε ο εγωισμός και ο ζηλωτισμός μας, μας κάνουν πολλές φορές να αμαρτήσουμε και απέναντι στον Θεό και απέναντι στους ανθρώπους.
Είναι πολύ λεπτή η ισορροπία, που χωρίζει τον άνθρωπο από το να πιστεύει στον Θεό, μέχρι να Τον αρνηθεί και από το να υπερασπίζεται τον Θεό μέχρι να γίνει διώκτης του.
Οι δύο Πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι, όμως, μας δείχνουν μια εμπειρία, μία προοπτική, ένα δρόμο, που λέγεται μετάνοια.
Ο Πέτρος αμέσως μετά την πτώση του συγκλονίστηκε και δημιούργησε της προϋποθέσεις να μετανοήσει.
Τα δάκρυά του έγιναν η νοητή εκείνη κολυμβήθρα, μέσα στην οποία εισήλθε με σκοπό να καθαρίσει την ψυχή του και το σώμα του από τον μολυσμό της αρνήσεως.
Και ο Παύλος, βιώνοντας το μυστήριο της εκλογής του, συγκλονίζεται από την αποκάλυψη του Θεού, από την διακονία που του αναθέτει, από την εμπιστοσύνη που του δείχνει και αμέσως μεταστρέφεται.
Αλλάζει πορεία και από πολέμιος γίνεται ιεραπόστολος, από αιμοδιψής διώκτης, γίνεται διαπρύσιος κήρυκας του Ευαγγελίου και οργώνει κυριολεκτικά όλο τον τότε γνωστό κόσμο, κηρύττοντας, διδάσκοντας, βαπτίζοντας, ιδρύοντας τοπικές Εκκλησίες.
Να, λοιπόν, που η μετάνοια είναι ικανή να θεραπεύσει κάθε αμάρτημα όσο μεγάλο κι αν είναι αυτό.
Η μετάνοια είναι εκείνη η ευλογημένη εμπειρία που καταργεί το χάσμα που μας χωρίζει από τον Θεό και μας προσφέρει την ζωοποιό ένωσή μας μαζί Του.
Είναι εκείνος ο ευλογημένος τρόπος για να βιώσουμε την κάθαρση, να οδηγηθούμε στον φωτισμό και να γευθούμε την αγάπη του Χριστού, γιατί ο Χριστός δεν μας ανέχεται μόνο ως αμαρτωλούς, αλλά μας αγαπάει και ως μετανοούντες».
Ολοκληρώνοντας, ο Μητροπολίτης κ. Δαμασκηνός ευχήθηκε σε όλους ο Απόστολος Πέτρος και ο Απόστολος Παύλος να τους ενισχύουν, να τους ενδυναμώνουν, να τους εμπνέουν, να τους καθοδηγούν, έτσι ώστε η ζωή όλων να είναι μια διαρκής μετάνοια, μέσα από την οποία θα γεύονται την αγάπη του Θεού και αυτή την αγάπη θα την αντιπροσφέρουν σε Εκείνον, μέσα από την διακονία του ανθρώπου, που είναι η ζωντανή εικόνα Του».
Δαμασκηνός: “Ο Χριστός παρακάμπτει τα στερεότυπα, αρνείται την υποτίμηση του οποιουδήποτε ανθρώπου και αποδέχεται την κάθε ανθρώπινη ύπαρξη ως ισότιμο συνομιλητή Του.”
Κατά το κήρυγμά του ο Σεβασμιώτατος ανέφερε τα εξής: «Ένας απλός άνθρωπος, μία γυναίκα της καθημερινότητος, γίνεται σήμερα παράδειγμα και οδηγός προς τις μεγάλες αλήθειες του Ευαγγελίου. Το σημερινό περιστατικό περιγράφει έναν διάλογο ανάμεσα στον Κύριο και μία Σαμαρείτιδα. Μία αλλοεθνή, αλλά και γυναίκα, με την οποία συνομιλεί ο Διδάσκαλος, προκαλώντας την απορία, ίσως και την αγανάκτηση των Μαθητών Του. Κι όμως, για μία ακόμη φορά, ο Χριστός παρακάμπτει τα στερεότυπα, αρνείται την υποτίμηση του οποιουδήποτε ανθρώπου και αποδέχεται την κάθε ανθρώπινη ύπαρξη ως ισότιμο συνομιλητή Του.
Δεν είναι λίγες οι φορές που βρίσκουμε στο Ευαγγέλιο τον Κύριό μας να παραμένει σιωπηλός, ακόμη και όταν περιτριγυρίζεται από πλήθη που διαρκώς ζητούν απαντήσεις ή και κάποιο θαύμα. Ας θυμηθούμε την Χαναναία και την υπομονή της μέχρι να της απευθύνει τον λόγο ο Κύριος και να ανταποκριθεί στις ικεσίες της. Ας θυμηθούμε ακόμα και την σιωπή Του ενώπιον του Πιλάτου, όταν εκείνος τον ρωτά στο Πραιτόριο για το τί είναι αλήθεια.
Σήμερα, όμως, την συζήτηση την προκαλεί ο ίδιος ο Χριστός, απευθυνόμενος σε μία γυναίκα που βρίσκεται εκεί απλώς για να γεμίσει την στάμνα της με νερό. Δεν διακατέχεται από βασανιστικά ερωτήματα. Δεν έχει την ανάγκη να θεραπευτεί από κάποια ασθένεια. Η πνευματική της κατάρτιση είναι στοιχειώδης. Γνωρίζει μόνον πως οι Εβραίοι αποφεύγουν μετά βδελυγμίας τους Σαμαρείτες και πως διαφωνούν για τον τόπο που βρίσκεται ο Θεός.
Μια γυναίκα απλοϊκή γνωρίζουμε, λοιπόν, σήμερα. Και συγχρόνως, μια γυναίκα αμαρτωλή, σύμφωνα με την ηθική της εποχής εκείνης, η οποία απέτυχε να αφοσιωθεί σε μία σχέση, αλλάζοντας διαρκώς συντρόφους. Ένα πλάσμα οπωσδήποτε περιφρονημένο από τους συμπατριώτες της, ένα πλάσμα που ίσως και σήμερα, θα δεχόταν σχόλια απόρριψης και περιφρόνησης.
Αυτόν τον άνθρωπο, αυτήν την Σαμαρείτιδα, επιλέγει για συνομιλήτριά του ο Κύριος. Και μάλιστα, σε αυτήν αποκαλύπτει με απόλυτη σαφήνεια τις πιο θεμελιώδεις αλήθειες του κηρύγματός Του. Ποιές είναι αυτές; Πρώτα πως ο Θεός είναι ύπαρξη πνευματική και όσοι τον προσκυνούν πρέπει να καταστήσουν τον ίδιο τον εαυτό τους κατοικητήριό Του. Και βέβαια, η δεύτερη μεγάλη αλήθεια είναι πως, αυτός που τώρα της μιλά, είναι ο αληθινός Μεσσίας. Αυτές είναι οι δύο μεγάλες αλήθειες, τις οποίες, ακόμη και οι Μαθητές Του, αν και τις άκουγαν διαρκώς, δυσκολεύονταν να τις κατανοήσουν και συχνά αντιδρούσαν με επιφυλακτικότητα και αμφιβολία. Κι όμως! Η Σαμαρείτιδα τα αποδέχεται ολόκαρδα μέσα σε λίγες στιγμές. Η απλή της καρδιά γεμίζει χαρά. Μια χαρά συναρπαστική, πρωτόγνωρη, που δεν αντέχει να την κρατήσει μόνο για τον εαυτό της, αλλά σπεύδει να την μοιραστεί με τους συμπατριώτες της. Όλα δείχνουν λοιπόν, πως αυτή η ετοιμότητα και η προθυμία εκ μέρους της, την καθιστούν άξια να δεχτεί την αποκάλυψη των θαυμασίων του Θεού.
Μπορεί η Σαμαρείτιδα να ζούσε μέχρι τότε μία ζωή κοινότυπη και πληκτική, μία ζωή υπόδουλη στους ρυθμούς της καθημερινότητος, μία ζωή χωρίς χαρά, χωρίς βάθος, χωρίς προοπτική. Μέχρι την στιγμή εκείνη, μπορεί ο μεγάλος πόνος να μην την είχε συναντήσει, ούτε όμως η μεγάλη χαρά είχε αγγίξει την ζωή της. Είναι ολοφάνερο: Η γυναίκα αυτή κάτι ζητούσε, αλλά δεν ήξερε τί. Κάτι ποθούσε, αλλά δεν το γνώριζε. Για κάτι διψούσε η ψυχή της, αλλά έμενε διαρκώς διψασμένη. Έρχεται όμως η απρόσμενη συνάντηση με Αυτόν τον Άγνωστο και γεμίζει η ζωή της με έκπληξη. Έρχεται Κάποιος που την αιφνιδιάζει και γεννά μέσα στην ψυχή της τον πόθο για συνάντηση με τον Μεσσία για τον οποίον άκουγε από μικρό παιδί, εκείνον τον διαρκώς αναμενόμενο, που θα σώσει τον κόσμο.
Και ιδού! Η μεγάλη ώρα έχει έρθει. Ο πολυπόθητος Μεσσίας δεν είναι πλέον αναμενόμενος, αλλά παρών. Έχει έρθει για όλον τον κόσμο, αλλά και για εκείνην προσωπικά. Στέκεται ενώπιόν της σαν ένας καθρέφτης, που πάνω του καθρεφτίζεται η ζωή της. Γεύεται επιτέλους το νερό που σβήνει μία για πάντα τη δίψα και διαπιστώνει πόσο διψούσε. Γεύεται επιτέλους την παρουσία μιας αληθινής αγάπης και διαπιστώνει πόσο έλειψε μία τέτοια αγάπη στις εφήμερες σχέσεις της. Συνειδητοποιεί πως ο Θεός δεν είναι απόμακρος, εγκατεστημένος στην κορφή ενός βουνού ή στον Ναό των Ιεροσολύμων, αλλά κοντινός, που έρχεται να την συναντήσει ως φίλος και Πατέρας.
Αυτή η απρόσμενη συνάντηση δεν καθρεφτίζει μόνο την ζωή της. Έρχεται και να την αλλάξει. Μέχρι χθες, ήταν μία καθημερινή κοπέλα, ίσως αποτραβηγμένη από τα μάτια του κόσμου εξαιτίας της ζωής της. Πλέον, όμως, δεν κρύβεται. Αισθάνεται συγχωρεμένη για τα λάθη της. Βιώνει το ξεκίνημα μιας νέας ζωής. Δεν ξέρει πολλά για τον άγνωστο συνομιλητή της, γνωρίζει όμως για το απρόσμενο φως που γέμισε ξαφνικά την ψυχή της. Μεταβάλλεται σε κήρυκα του Θεανθρώπου και μάλιστα, με τέτοιο ζήλο, που μας θυμίζει τον ζήλο των Μαθητών του Χριστού, που, βέβαια, απέκτησαν πολύ αργότερα, μετά την Πεντηκοστή.
Πόσο εύκολη, πόσο απλή μάς παρουσιάζει σήμερα η Σαμαρείτιδα την πίστη! Πόσο βαθιά, πόσο ολοκληρωτική μας παρουσιάζει την χαρά που περιμένει την ψυχή μας όταν αποφασίσουμε να την παραδώσουμε στην αγάπη και το έλεος του Θεού! Πόσο γεμάτη, πόσο πλούσια, πόσο ελαφρωμένη από τα λάθη του παρελθόντος ζωή βιώνει τώρα, που ο Θεός γίνεται ο μόνιμος σύντροφος της ψυχής της! Πόσο είναι πλέον έτοιμη να μοιραστεί την χαρά της και να γίνει για τους άλλους ο δρόμος που οδηγεί στην Πηγή της ζωής και της αλήθειας!
Η απλή Σαμαρείτιδα δεν μοιράστηκε αυτήν την απρόσμενη και πρωτόγνωρη χαρά μόνον με τους συμπατριώτες της. Μέσα από το σημερινό Ευαγγέλιο, έρχεται να την μοιραστεί και με όλους μας. Τα λόγια και η συμπεριφορά της φτάνουν ως εμάς σαν πρόσκληση και σαν διαβεβαίωση. Με το δικό της απλοϊκό, αλλά και τόσο ειλικρινή τρόπο μάς παρουσιάζει τα θαύματα που συμβαίνουν, όταν ο άνθρωπος συναντήσει τον Θεό.
Κάθε ώρα και κάθε στιγμή, ο Χριστός καλεί και εμάς να του παραδώσουμε την ζωή μας, ώστε να μας χαρίσει την ίδια χαρά, την ίδια πληρότητα, την ίδια αναγέννηση που χάρισε τότε στην Σαμαρείτιδα.
Όλοι διψάμε για αλήθεια και ζωή και ο καθένας από εμάς βρίσκει στην καθημερινότητά του ένα «πηγάδι» αυτού του κόσμου, με νερό που ανακουφίζει, δυστυχώς, για πολύ λίγο, την δίψα μας.
Αν όμως το θελήσουμε, θα διακρίνουμε τον ίδιο τον Χριστό να κάθεται στου καθενός μας το πηγάδι, το ρηχό και συχνά στερημένου ύδατος, και να μας υπόσχεται ύδωρ ζωής, το οποίο ποτέ δεν θα μας αφήσει διψασμένους. Μόνον Αυτός μπορεί να μας το χαρίσει, γιατί μόνον Αυτός είναι η πηγή της χαράς και της ζωής που δεν γνωρίζει τέλος.”
Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού
Η ευαγγελική περικοπή της Κυριακής της Απόκρεω αποτελεί σήμαντρο αφύπνισης και απευθύνεται προς όλους ανεξαιρέτως. Το μήνυμά της μάλιστα είναι διπλό: Σήμερα, καταρχάς, μαθαίνουμε πως θα έρθει η στιγμή, κατά την οποία θα σταθούμε πρόσωπο προς πρόσωπο απέναντι στον ζωντανό Θεό. Ίσως πολλοί να φέρνουν στο νου τους ένα σκηνικό δικαστηρίου, όπου θα κριθούμε για τις αμαρτίες μας. Κάτι τέτοιο όμως δεν θα συμβεί. Όπως διαβεβαιώνουν οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, δεν κινδυνεύουμε από την καταδίκη του Θεού, αλλά από τη σύγκριση της ύπαρξής μας με τη δική Του εικόνα. Όπως διαβάζουμε στα συναξάρια, όσο οι άγιοι πλησιάζουν τον Θεό, τόσο αποκαλύπτεται σε αυτούς η συναίσθηση της αμαρτίας τους και τόσο οδηγούνται στη συντριβή και τη μετάνοια. Έτσι και όλοι οι άνθρωποι, όταν σταθούν μπροστά στην απόλυτη ομορφιά του προσώπου του Θεού, θα ανακαλύψουν πόσο διέστρεψαν την εικόνα Του μέσα τους. Όταν αντικρίσουν Εκείνον που τους αγάπησε τόσο πολύ και συνειδητοποιήσουν πόσο λίγη αγάπη Του επέστρεψαν, θα αισθανθούν πολύ βαθύτερο πόνο και από την χειρότερη θεϊκή καταδίκη.
Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο μήνυμα, το οποίο πρέπει να μας οδηγήσει σε μία διαρκή αυτοεξέταση και σε μία διαρκή αναζήτηση του τρόπου, τον οποίον μας υπέδειξε ο Κύριος, προκειμένου να ανταποκριθούμε στην άπειρη αγάπη Του και να σταθούμε στα δεξιά Του. Σήμερα, δύο ομάδες ανθρώπων στέκονται ενώπιον του θρόνου Του. Και οι δύο γνωρίζουν τον Θεό και δεν Τον έχουν απορρίψει. Από τον διάλογο μάλιστα φαίνεται πως, και οι δύο κατηγορίες των ανθρώπων αυτών είχαν τη διάθεση να Τον συναντήσουν και να Τον υπηρετήσουν. Η πρώτη κατηγορία απ’ αυτούς διοχέτευσε όλη την αγάπη που έλαβε από τον Θεό προς τον φτωχό, τον φυλακισμένο, τον περιφρονημένο και τον άρρωστο. Η πίστη και η ευγνωμοσύνη προς Εκείνον δεν περιορίστηκε σε λόγια προσευχής, πιθανόν πολύ θερμής, ούτε και σε αφηρημένες σκέψεις, πιθανόν υψηλής θεολογίας, ούτε ακόμη σε φλογερά κηρύγματα για το μεγαλείο και τη δύναμη του επουράνιου Πατέρα. Όλη αυτή η αγάπη προς τον Θεό μεταβλήθηκε σε ευσπλαχνία προς τον συνάνθρωπο. Αντί να αναζητήσουν στους μακρινούς ουρανούς τον αποδέκτη της ευγνωμοσύνης τους, έσκυψαν στον κόσμο τούτο. Αντί να αναζητήσουν τον Θεό στα απρόσιτα ύψη, αναζήτησαν τις ζωντανές εικόνες του. Αντί απλώς να συγκινούνται από τα Θεία Πάθη, απάλυναν τον πόνο και αλάφρωσαν τα βάσανα της καθημερινότητας των εμπερίστατων συνανθρώπων τους.
Ίσως να μην ήταν τόσο ώριμοι πνευματικά, ώστε, σε κάθε άνθρωπο να βλέπουν τον ίδιο τον Χριστό. Ίσως και να έφυγαν από τη ζωή αυτή με το παράπονο πως δεν γεύτηκαν ποτέ την παρουσία Του. Γι’ αυτό και στη σημερινή παραβολή, αναρωτιούνται: «Κύριε, πότε σε είδαμε άρρωστο, πεινασμένο, διψασμένο, γυμνό ή φυλακισμένο και σε συντρέξαμε;»
Έφτασε, όμως, η στιγμή της μεγάλης αποκάλυψης. Έφτασε η στιγμή, ο Ίδιος να τους διαβεβαιώσει πως Τον συνάντησαν στα πρόσωπα εκείνων που δεν περιφρόνησαν. Ο φτωχός, ο γυμνός, ο πληγωμένος, ο εγκαταλελειμμένος, ο φυλακισμένος που χτύπησαν την πόρτα τους, ήταν, όντως, Εκείνος που πίστευαν και περίμεναν.
Η δεύτερη κατηγορία των ανθρώπων της σημερινής παραβολής έχει πολλές ομοιότητες με την πρώτη. Και εδώ, οι άνθρωποι έχουν αποδεχθεί την ύπαρξη του Θεού και, μάλιστα, η παραβολή μάς αφήνει να υποθέσουμε πως και εκείνοι αναζητούσαν να δουν το πρόσωπό Του. Το ίδιο πράγμα ρωτούν: «Κύριε, πότε σε είδαμε άρρωστο, πεινασμένο, διψασμένο, γυμνό ή φυλακισμένο και δεν σε συντρέξαμε;»
Απέτυχαν όμως! Σε τι; Στη μίμηση Εκείνου που μόνο θεωρητικά πίστευαν και αγαπούσαν. Ενώ ο επουράνιος Θεός «εκένωσεν εαυτόν», δηλαδή αποξενώθηκε από τον θεϊκό του χαρακτήρα και καταδέχτηκε, από άπειρη αγάπη, να λάβει τη μορφή των πλασμάτων του, οι άνθρωποι της δεύτερης αυτής κατηγορίας περιφρόνησαν τη γη, αδιαφόρησαν για τις ζωντανές εικόνες του Θεού και Τον άφησαν ολομόναχο να περιφέρεται στους δρόμους του πόνου και της αδικίας αυτού του κόσμου. Την ώρα που τα πρόβατα της παραβολής Τον ακολούθησαν στη συμπόνια Του για τους ανθρώπους και μετέτρεψαν τη θεωρητική αγάπη σε πράξη, τα ερίφια αρκέστηκαν σε μία αδρανή ευσέβεια, στερημένη όμως από την έμπρακτη ευσπλαχνία.
Ιδού, λοιπόν, για ποιό λόγο η σημερινή παραβολή μας προσφέρει μία μεγάλη ευκαιρία. Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να ταυτίσουμε, στο νου και την καρδιά μας, τον Θεό που πιστεύουμε και θέλουμε να αγαπούμε, με τον συνάνθρωπο που περιμένει βοήθεια και συμπαράσταση. Φαίνεται τόσο απλό και συγχρόνως τόσο μεγαλειώδες: Τη στιγμή που αισθανόμαστε πως ο Θεός που πιστεύουμε είναι μακριά μας και πως, ίσως, οι προσευχές μας να μη φτάνουν σ’ Εκείνον, ο ίδιος ο Χριστός, παίρνοντας το πρόσωπο τον αδελφών μας, κυκλοφορεί δίπλα μας.
Στην Τελική Κρίση δεν θα κριθούμε επειδή δεν κάναμε θαύματα ή δεν είδαμε οράματα. Θα κριθούμε διότι δεν αναγνωρίσαμε τον ίδιο τον Χριστό στα πρόσωπα των ανθρώπων. Αν κάποιος μας έλεγε πως αυτή την ώρα, έξω από τον Ναό, στέκεται ο ίδιος ο Χριστός και μάς περιμένει, δεν θα τρέχαμε, άραγε, αφήνοντας κάθε άλλη ασχολία, προκειμένου να Τον αγκαλιάσουμε και να Τον υπηρετήσουμε; Ιδού, λοιπόν, η μεγάλη μας ευκαιρία, ώστε, η πίστη και η αγάπη μας προς Αυτόν να μετατραπεί σε έργο και διακονία προς τις ζωντανές Του εικόνες. Ας αναζητήσουμε όλοι μαζί μία ζωή, στην οποία, μοναδική προτεραιότητα θα είναι να γίνουμε δικοί Του διάκονοι, έχοντας ανοιχτά τα μάτια και τα αυτιά της καρδιάς μας στις εκκλήσεις που καθημερινά μάς απευθύνουν οι αναγκεμένοι άνθρωποι του καιρού μας. Και ας μην ξεχνάμε πως, πείνα δεν είναι μόνον η ανάγκη για τροφή, αλλά και η ανάγκη για έναν καλό λόγο, για λίγο χρόνο, για λίγη συγχώρεση. Ασθένεια δεν είναι μόνον εκείνη του σώματος που οδηγεί έναν άνθρωπο στο νοσοκομείο, αλλά και εκείνη της ψυχής που μαραζώνει στη μοναξιά και περιμένει μία ανθρώπινη παρουσία για να αρχίσει και πάλι να αναπνέει. Φυλακισμένος δεν είναι μόνον εκείνος που βρίσκεται μέσα σε ένα κελί, αλλά και εκείνος που βιώνει την απομόνωση και τον αποκλεισμό.
Σε καιρούς με ανάγκες πρωτόγνωρες και επείγουσες, ο ίδιος ο Χριστός μάς απλώνει συνεχώς το χέρι. Κάθε ώρα και κάθε στιγμή, στη ζωή του καθενός, πραγματοποιείται η τελική κρίση. Είναι στο χέρι μας να μετατραπεί ο τρόπος της ζωής μας και η αγάπη προς τον συνάνθρωπο σε δρόμο που θα μάς οδηγήσει κατευθείαν στην αγκαλιά Εκείνου που περιμένει όλους
Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού
«Ουχί οι δέκα εκαθαρίσθησαν; οι δε εννέα που;
Αυτή είναι η φράση του Κυρίου μας, όταν δέχτηκε την ευγνωμοσύνη του ενός από τους δέκα λεπρούς, που μόλις είχε θεραπεύσει με τρόπο θαυματουργικό. Οι υπόλοιποι εννέα ανήκαν στον λαό του Ισραήλ. Ο ένας, ο ευγνώμων, ήταν αλλοεθνής Σαμαρείτης, περιφρονημένος από τους συμπατριώτες του Ιησού, αλλά σωστότερος ως προς την ηθική συμπεριφορά του από εκείνους.
Μοιάζει με παράπονο η φράση αυτή. Όμως, δεν είναι. Ο Θεός είναι η πηγή της πλήρους και απόλυτα ανιδιοτελούς αγάπης και δεν ρυθμίζει το μέγεθος των ευεργεσιών Του, ανάλογα με την ευγνωμοσύνη των ανθρώπων. Με την φράση αυτή, λοιπόν, ο Χριστός δεν επιθυμεί να διαμαρτυρηθεί, αλλά να διδάξει.
Άραγε, πόσες φορές προσφέρουμε σε ανθρώπους μία ασήμαντη ή έστω σοβαρή ευεργεσία, περιμένοντας, δικαίως, την ευγνωμοσύνη τους; Και πόσες φορές, όταν εκ μέρους τους βιώσουμε την αχαριστία, εκνευριζόμαστε και διαμαρτυρόμαστε επειδή στερηθήκαμε την ηθική, έστω, ανταμοιβή που θεωρούμε πως δικαιούμεθα; Φανταστείτε, αναφέρει ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, τί θα αισθανόμασταν αν είχαμε την δύναμη να απαλλάξουμε έναν άνθρωπο από μία ανίατη και θανατηφόρα ασθένεια και να μην γυρνούσε πίσω να πει ούτε ένα «ευχαριστώ». Κι όμως, μια τέτοια αχαριστία βιώνει σήμερα ο Κύριός μας εκ μέρους των ανθρώπων.
Όντως, αποτελεί πικρότατη εμπειρία για έναν άνθρωπο η αγνωμοσύνη. Αν, λοιπόν, εμείς θεωρούμε δίκαιο να εισπράξουμε ευγνωμοσύνη για τις μικρές ευεργεσίες που συχνά παρέχουμε στους ανθρώπους, πόσο δίκαιο είναι να αισθανόμαστε διαρκώς ευγνώμονες προς τον Θεό για όλες εκείνες τις φανερές, αλλά και αφανείς ευεργεσίες, τις οποίες δεχόμαστε καθημερινά; Πίσω λοιπόν από το φαινομενικό παράπονο του Κυρίου μας, κρύβεται η επιθυμία Του να μας
μεταμορφώσει σε ανθρώπους ευγνωμοσύνης, ανθρώπους, οι οποίοι, κάθε φορά που αισθάνονται μία, έστω δικαιολογημένη, πικρία για την αγνωμοσύνη που δέχονται, να θυμούνται το απείρως μεγαλύτερο μέγεθος της ευγνωμοσύνης που οφείλουμε απέναντι σε Εκείνον που μας έδωσε την ζωή, μας φροντίζει διαρκώς και μας προστατεύει από κάθε πειρασμό και κίνδυνο.
Βεβαίως, δεν λείπουν οι συνάνθρωποί μας που δοξολογούν τον Θεό για τις ευεργεσίες Του. Έρχεται όμως ο Μέγας Βασίλειος να μας μεταφέρει με τον λόγο του σε ένα υψηλότερο επίπεδο ευγνωμοσύνης. «Είναι αισχρό» λέει «όταν μεν τα πράγματα έρχονται ευνοϊκά να ευλογούμε τον Θεό, όταν όμως γίνονται στενάχωρα και οδυνηρά να σιωπούμε ή και να στρεφόμαστε εναντίον Του».
Αναφέρει αυτά ο μέγας Ιεράρχης, διότι γνωρίζει πως η ευγνωμοσύνη προς τον Θεό πρέπει να έχει θεμέλιο την ακράδαντη εμπιστοσύνη προς Εκείνον. Όποιος πιστεύει με όλη την δύναμη της ψυχής του πως, ούτε μία στιγμή της ζωής μας δεν στερείται την αγάπη και την πρόνοια του Θεού, είναι βέβαιο πως θα συνεχίσει να είναι ευγνώμων και για τις αντιξοότητες, τις οποίες θα θεωρεί τρόπους και μέσα παιδαγωγίας και μακροπρόθεσμης ευεργεσίας.
Γι’ αυτό και ο Ιερός Χρυσόστομος, παραγγέλλει στους Χριστιανούς να ευχαριστούν τον Θεό στις προσευχές τους, όχι μόνον για τις ευεργεσίες που είναι σύμφωνες με το θέλημά τους, αλλά και για όσες δεν είναι. Την διδασκαλία αυτή, ο μέγας αυτός Πατέρας της Εκκλησίας την έκανε πράξη και στη δική του ζωή, λέγοντας διαρκώς «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Αυτό έγραφε στις επιστολές του, αυτό ήταν και το τελευταίο που ακούστηκε από το στόμα του, λίγες στιγμές πριν ξεψυχήσει στην εξορία όπου τον έστειλε ο φθόνος και η συκοφαντία των ανθρώπων.
Όμως, η σημερινή ευαγγελική περικοπή δεν αποσκοπεί να μας μεταμορφώσει σε ανθρώπους ευχαριστίας μόνον για λόγους δικαιοσύνης. Το Ευαγγέλιο, εξιστορώντας το σημερινό θαύμα, μάς καλεί να υιοθετήσουμε και έναν χαρούμενο, έναν φωτεινό τρόπο ζωής. Πράγματι, κάθε φορά που μιλάμε για ευγνωμοσύνη, είναι σαν να μιλάμε για μία ευλογημένη ζωή. Δυστυχώς, ο σημερινός κόσμος, ξεχνώντας τον Θεό, έπαψε να εκτιμά και τα δώρα Του. Χωρίς την διαρκή ευγνωμοσύνη προς Εκείνον, έμαθε να θεωρεί το καθετί δεδομένο και αυτονόητο. Όχι, όμως, μόνον αυτό. Ο αγνώμων άνθρωπος επικεντρώνει διαρκώς την προσοχή του σε ό,τι του λείπει, με συνέπεια να αισθάνεται διαρκώς πως η ζωή μόνο του χρωστά και πως διαρκώς στερείται αυτά που αξίζει. Τότε, η καθημερινότητα διαποτίζεται από ένα διαρκές παράπονο, που συχνά εξελίσσεται σε θυμό, αλλά και φθόνο.
Αντίθετα, ο ευγνώμων άνθρωπος βιώνει την κάθε μέρα του ως θαύμα. Κάθε τι που του συμβαίνει, όχι μόνον ευχάριστο αλλά και δυσάρεστο, αποτελεί γι‘ αυτόν επιβεβαίωση της αγάπης του Θεού, ο Οποίος δεν τον ξεχνά ποτέ. Αλλά και κάτι περισσότερο: ο ευγνώμων άνθρωπος αισθάνεται την ανάγκη να μοιραστεί όσα δέχτηκε· όχι μόνο τα υλικά αγαθά, αλλά και την χαρά που νιώθει. Πρόκειται για εκείνους, οι οποίοι επιβεβαιώνουν την διδασκαλία του Αποστόλου
Παύλου, πως αποτελεί μεγαλύτερη χαρά το να δίνεις από το να λαμβάνεις. Πρόκειται για εκείνους, οι οποίοι, ζώντας με διαρκή ευγνωμοσύνη, όπου βρεθούν, σκορπίζουν γύρω τους αισιοδοξία και φωτεινά συναισθήματα. Πρόκειται για εκείνους, οι οποίοι, και μόνον με την παρουσία τους, αναπαύουν τις ζωές των ανθρώπων που βρίσκονται γύρω τους.
Επιτρέψτε μου, όμως, να αναφερθώ και στα παιδιά μας. Παραπονιόμαστε συχνά πως μόνο απαιτούν και δεν ξέρουν να ευχαριστούν εκείνους που τα ευεργετούν, ούτε καν τους ίδιους τους γονείς τους. Η ευθύνη όμως βαραίνει συχνά εμάς. Διαμορφώσαμε μία κοινωνία, όπου όλοι απαιτούν τα δικαιώματά τους, ελάχιστοι όμως είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τις καθημερινές ευεργεσίες που δέχονται. Τα παιδιά μας αναπτύσσονται σε μία ατμόσφαιρα διαρκούς γκρίνιας και παραπόνου για όσα μας λείπουν. Θα είχαν όμως να ωφεληθούν σε πολλά, αν τους προσφέραμε μία ανατροφή ευχαριστίας για όσα απολαμβάνουμε. Και επειδή αγωνιούμε για την χριστιανική διαπαιδαγώγησή τους, ας μην ξεχνάμε πως η Εκκλησία μας ονομάζει το κατεξοχήν Μυστήριό της «Θεία Ευχαριστία» θεωρώντας πως αυτή είναι η πλέον μεγαλειώδης και αρμόζουσα στάση που μπορεί να υιοθετήσει ένας άνθρωπος απέναντι στον Θεό.
Αν θέλουμε λοιπόν να απολαύσουμε όντως τους καρπούς της μυστηριακής και λατρευτικής ζωής, ας θέσουμε ως σκοπό την διαρκή μεταμόρφωσή μας σε ανθρώπους ευγνωμοσύνης. Ας μιμηθούμε το παράδειγμα του ευγνώμονα Σαμαρείτη της σημερινής περικοπής και, όπως διδάσκει ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος, ας παρακινήσουμε, μέσω της ευγνωμοσύνης μας, τον μεγάλο ευεργέτη μας Χριστό να πολλαπλασιάσει τις δωρεές Του προς όλους μας.
Την Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2024 ξεκινούν και πάλι τα Εσπερινά Κηρύγματα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού που πραγματοποιούνται εναλλάξ στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου και στη πόλη του Αγρινίου.
Ο Σεβασμιώτατος στη σειρά αυτή των ομιλιών του αναλύει τους Μακαρισμούς του Χριστού, ένα εξαιρετικής σημασίας κείμενο, με πλούσια θεολογικά μηνύματα και διδάγματα. Οι Μακαρισμοί είναι οι οδοδείκτες της πνευματικής ζωής και της πορείας του ανθρώπου προς τη θέωση και τη βασιλεία των ουρανών. Όπως εξαγγέλθηκαν από τον Κύριο, μελετήθηκαν και ερμηνεύτηκαν από τους Πατέρες της Εκκλησίας, αποκαλύπτουν πως η τελειότητα της εν Χριστώ ζωής μπορεί να επιτευχθεί σε κάθε εποχή και ότι η αγιότητα στην οποία τείνει η πνευματική ζωή είναι προνόμιο όλων των εποχών και όλων των ανθρώπων.
Κατά την πρώτη, για το νέο έτος, συνάντηση στο Αγρίνιο, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ζωοδόχου Πηγής, την Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2024 και ώρα 18:00’, μετά το Εσπερινό Κήρυγμα θα πραγματοποιηθεί και η κοπή της πρωτοχρονιάτικης βασιλόπιττας από τον Σεβασμιώτατο.
Την Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2024 και ώρα 17:00’ θα πραγματοποιηθεί το Εσπερινό Κήρυγμα και η κοπή της βασιλόπιττας στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής.
Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού
«Από τότε ήρξατο ο Ιησούς κηρύσσειν και λέγειν· μετανοείτε· ήγγικεν γαρ η βασιλεία των ουρανών».
Είναι τόσο μεγάλη η χαρά και η ευφροσύνη από την εορτή της Βαπτίσεως του Κυρίου μας, την οποίαν εορτάσαμε πριν λίγες ημέρες, ώστε η Εκκλησία μας, όπως κάθε χρόνο, συνδέει και την σημερινή Κυριακή με τα Θεοφάνεια και την ονομάζει «Κυριακή μετά τα Φώτα».
Όσο η χάρις και η ευλογία των Θεοφανείων παραμένουν ζωντανές στην καρδιά μας, τόσο εκείνη γεμίζει χαρά και αγαλλίαση. Αυτά είναι τα συναισθήματα που γεννιούνται από την φιλανθρωπία και την πρόνοια των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος, όπως αποκαλύφθηκαν κατά την στιγμή της Βαπτίσεως του Κυρίου μας.
Ολόκληρη η σημερινή περικοπή κινείται γύρω από μία λέξη: «Ήρξατο», δηλαδή «άρχισε», «ξεκίνησε». Αλήθεια, τί περιγράφει η σημερινή περικοπή; Το ξεκίνημα του δημόσιου βίου του Χριστού μας. Σήμερα εγκαινιάζεται το κήρυγμά του, η διενέργεια των θαυμάτων του, αλλά και η πορεία Του προς το σωτήριο Πάθος και την ένδοξη Ανάστασή Του. Και ποιά είναι τα λόγια που σηματοδοτούν αυτό το ξεκίνημα;
«Μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η βασιλεία των ουρανών».
Τα ίδια λόγια απευθύνει και σήμερα προς όλους μας. Λόγια πρόσκλησης για αλλαγή, λόγια έλευσης ενός άλλου κόσμου, λόγια ακράδαντης ελπίδας.
Η Βασιλεία του Θεού είναι πλέον παρούσα. Οι ουρανοί είναι πλέον ανοιχτοί. Μία ζωή χάριτος, φωτός, αλήθειας και αθανασίας είναι πλέον διαθέσιμη. Για να την απολαύσουμε, όμως, απαιτείται μετάνοια. «Μετάνοια» σημαίνει αλλαγή του νου μας, αλλαγή της νοοτροπίας μας. Ποιά είναι όμως η ουσία της μετάνοιας; Μετάνοια, καταρχάς, αδελφοί μου, σημαίνει την ολοκληρωτική στροφή μας προς τον Θεό της αγάπης, ο Οποίος μπορεί και επιθυμεί να εξαλείψει τα πάθη μας και να μας οδηγήσει σε μία νέα ζωή. Η μετάνοια οδηγεί στην ολοκληρωτική παράδοση της ζωής μας στον Θεό και το άνοιγμα της καρδιάς μας στην παρουσία Του. Ο Θεός βρίσκεται ήδη ανάμεσά μας και η Βασιλεία Του έχει ήδη ξεκινήσει.
Υπάρχει, όμως, και μία ακόμα διάσταση της αληθινής μετάνοιας. Πρόκειται για την απελευθέρωσή μας από την γοητεία που ασκεί ο κόσμος στην ψυχή μας. Ο κόσμος, μέσα στον όποιο ζούμε, διαθέτει την δύναμη να στήνει παγίδες για να μας πείσει πως έχει να μας προσφέρει αληθινή χαρά και νόημα ζωής. Σήμερα, ο Χριστός μάς καλεί να αναγνωρίσουμε πως ο κόσμος τούτος διαθέτει μόνο φθαρτές και προσωρινές χαρές και πως δεν μπορεί να ικανοποιήσει τον πόθο της ψυχής μας για την αιωνιότητα. Σήμερα, με το πρώτο Του κήρυγμα, ο Κύριος μάς καλεί να φωτίσουμε την επίγεια ζωή μας με το φως του Ευαγγελίου. Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι απαραίτητο. Γιατί μόνο με το φως αυτό θα αντιληφθούμε πως η επίγεια ζωή, μόνον προσωρινά αγαθά και εύθραυστες απολαύσεις έχει να μας προσφέρει και πως, όσα μας δημιουργούν ασφάλεια και αυτοπεποίθηση, μπορούν να ανατραπούν ολοκληρωτικά από την μία στιγμή στην άλλη.
Εάν ανταποκριθούμε σε αυτήν την διπλή πρόσκληση, εάν δηλαδή περιφρονήσουμε την απάτη αυτού του κόσμου και παραδώσουμε την ζωή μας στον Παντοδύναμο Θεό, Τον μόλις πριν λίγες μέρες βαπτισμένο στον Ιορδάνη, θα μπορέσουμε να μετανοήσουμε όχι μόνον για τις πράξεις μας αλλά, κυρίως, για τις λανθασμένες σκέψεις και προθέσεις που μας οδήγησαν σε αυτές. Αληθινή μετάνοια δεν σημαίνει απλώς ομολογία κάποιων αμαρτημάτων, αλλά απόφαση για εσωτερική ανακαίνιση και ξεκίνημα νέας ζωής, μιας ζωής που ο πρώτος σπόρος της είναι ήδη φυτεμένος στην καρδιά μας από την στιγμή της βάπτισής μας.
Βεβαίως και γνωρίζει ο Κύριος ότι, παρά τον ζήλο και την αποφασιστικότητά μας, η ανθρώπινη φύση μας συχνά παρασύρεται και, ακόμη συχνότερα, επαναλαμβάνει πράξεις και σκέψεις που είχαμε αποφασίσει να απαρνηθούμε. Είναι οι στιγμές που μας πλημμυρίζει η απογοήτευση για τον εαυτό μας και, συχνά, η απελπισία πως τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουμε. Γι’ αυτήν ακριβώς την στιγμή, ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, ερμηνεύοντας στο «Πάτερ ημών», δηλαδή στην Κυριακή προσευχή, την φράση «μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν» διδάσκει πως ο μεγαλύτερος πειρασμός από τον οποίο ζητούμε από τον Θεό να μας απαλλάξει είναι ο πειρασμός της απελπισίας. Ο Θεός δεν μετρά τον αριθμό των πτώσεών μας, αλλά τον αριθμό των εγέρσεών μας. Η μακροθυμία Του είναι άπειρη, όσες φορές κι αν χρειαστεί να μετανοήσουμε για τα ίδια αμαρτήματα. Άπειρη είναι και η δύναμή Του να εξαλείψει όσες φορές κι αν χρειαστεί, ακόμα και εκείνα τα αμαρτήματα που φαίνονται σε μας αποτρόπαια. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, ερμηνεύοντας την περικοπή αυτή, τονίζουν πως ο Χριστός δεν μας καλεί να μετανοήσουμε, αλλά να μετανοούμε, δηλαδή να βρισκόμαστε σε διαρκή ετοιμότητα να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και να ανανεώνουμε διαρκώς την απόφασή μας να αλλάξουμε τον εαυτό μας και την ζωή μας.
Ένας σύγχρονος Άγιος αναφέρει πως η αμετανοησία ισοδυναμεί με περιφρόνηση και άρνηση του βαπτίσματός μας. Η ολόλευκη και αποκαταστημένη ψυχή μας, όπως μας παραδόθηκε με το βάπτισμά μας, αλλοιώνεται και επιστρέφει στο σκοτάδι, εξαιτίας της άρνησής μας να μετανοήσουμε. Το φως της μετανοίας, όμως, είναι γλυκό και λυτρωτικό, σαν το φως του Μεσσία για τον Ισραήλ, όπως τόσο ελπιδοφόρα περιγράφει ο προφήτης Ησαΐας: «Οι άνθρωποι που κατοικούνε στο σκοτάδι είδαν φως δυνατό. Και για όσους μένουν στην χώρα που την σκιάζει ο θάνατος ανέτειλε ένα φως για χάρη τους».
Ας ποθήσουμε αυτό το φως, αδελφοί μου. Ας γίνει η μετάνοια πύλη εισόδου του Χριστού στη ζωή μας, προκειμένου να γίνουμε πολίτες της ουράνιας Βασιλείας Του. Ας μην απαντήσουμε στο κάλεσμά του με αμέλεια και διαρκή αναβλητικότητα. Τώρα είναι ο καιρός της σωτηρίας μας, σήμερα είναι η ημέρα της αναγεννήσεώς μας. Παραδίδοντας την τραυματισμένη ψυχή μας στην μετάνοια, θα την παραλάβουμε εκ νέου ικανή να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες αυτής της φθαρτής, προσωρινής και σκοτεινής ζωής και έτοιμη να βαδίσει στον δρόμο προς μία ζωή άλλη, αναγεννημένη, αιώνια και ολόφωτη.
