Ετικέτα: ΟΛΥΜΠΙΑ ΒΙΚΑΤΟΥ

Πρόσφατα έφυγε από τη ζωή η επίτιμη έφορος αρχαιοτήτων Φωτεινή Ζαφειροπούλου που στο παρελθόν είχε υπηρετήσει στην εφορεία αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας.

Η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ολυμπία Βικάτου στην επικήδειο ομιλία για την αείμνηστη Φωτεινή Ζαφειροπούλου ανέφερε: 

“Με βαθιά θλίψη και συγκίνηση η μεγάλη οικογένεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας αποχαιρετά μια γνήσια αρχόντισσα της αρχαιολογίας και γίνεται από σήμερα φτωχότερη, καθώς η εκδημία της δικής μας Φωτεινής Ζαφειροπούλου, Επίτιμης Εφόρου Αρχαιοτήτων, σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, ειδικά για την αρχαιολογία των Κυκλάδων.

Με τη θλίψη ζωγραφισμένη στα βουβά πρόσωπα των συγγενών, των φίλων και των συναδέλφων σου στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, σε αποχαιρετούμε σήμερα, Φωτεινή μας, στο νέο σου ταξίδι προς το ουράνιο φως, το κυκλαδίτικο φως που φώτιζε όλα αυτά τα χρόνια την καρδιά σου και τόσο πολύ αγάπησες.

Το χρέος μας μεγάλο απέναντι σε μια ξεχωριστή προσωπικότητα, σε μια εμβληματική μορφή της αρχαιολογίας, με τεράστια πολυδιάστατη δράση, πολυσήμαντο και πολυσχιδές ερευνητικό, ανασκαφικό και συγγραφικό έργο, αστείρευτη πηγή γνώσεων με πολύχρονη ανασκαφική έρευνα, που υπηρέτησε για περισσότερα από εξήντα χρόνια την επιστήμη της αρχαιολογίας, όχι μόνον από υπηρεσιακό καθήκον ή από επαγγελματική υποχρέωση, αλλά με περισσή αγάπη για τη διάσωση, συντήρηση και προβολή των μνημείων της πατρίδας μας, ακόμη και μετά την αφυπηρέτησή της το 1995.

Η παρακαταθήκη που αφήνεις στις επερχόμενες γενεές είναι ανεκτίμητη και έχει αναγνωριστεί από την ελληνική και παγκόσμια κοινότητα. Ευεργέτησες την πατρίδα και ιδίως τα όμορφα Κυκλαδονήσια μας στο πλευρό του αειμνήστου Νικόλαου Ζαφειρόπουλου, με το επιστημονικό και συγγραφικό σου έργο και ως ζωντανός φάρος γνώσης προσέφερες όσο λίγοι στο δημόσιο αγαθό του πολιτισμού.

Στο βλέμμα σου διαγραφόταν πάντοτε αυτή η ζέση και η φλόγα που σε διακατείχε για τα μνημεία και πάντοτε προσπαθούσες να εμπνεύσεις την αγάπη σου αυτή και στους νεότερους συναδέλφους στην Υπηρεσία, αφού φρόντιζες όλους να τους κλείσεις στη μεγάλη και ζεστή σου αγκαλιά, να τους μεταλαμπαδεύσεις τις γνώσεις σου και να τους εφοδιάσεις με υλικό για μελέτη και δημοσίευση. Για όλους είχες κάτι να δώσεις και να μεταδώσεις το πάθος σου για την αρχαιολογία.

Πολλοί από τους συναδέλφους είμαι σίγουρη ότι θυμούνται το καλωσόρισμά σου, τη ζεστή φιλοξενία σου, τα κεράσματά σου, πάντα με το χαμόγελο, πρόθυμη να βοηθήσεις, να συμβουλέψεις, και να διηγηθείς ιστορίες για τους αρχαιολογικούς χώρους από τους οποίους πέρασες κατά τη διάρκεια της πολύχρονης θητείας σου ως Επιμελήτρια και έπειτα Έφορος Αρχαιοτήτων.

Η σφραγίδα σου στην Υπηρεσία θα μείνει ανεξίτηλη για πολλά χρόνια, καθώς υπηρέτησες μέχρι το τέλος της ζωής σου τα ιδανικά του πολιτισμού και της αρχαιολογίας, όσο κανείς άλλος, με υψηλότατη αίσθηση του δημοσίου καθήκοντος, ως στέλεχος του Υπουργείου Πολιτισμού και μάλιστα σε χαλεπούς καιρούς με πολλές δυσκολίες.

Και όμως άντεξες, τα κατάφερες και πέτυχες να κερδίσεις την εκτίμηση και την αγάπη όλων των συναδέλφων που σήμερα βρίσκονται εδώ να σε αποχαιρετήσουν με ένα λουλούδι στο χέρι, με ένα κρυφό δάκρυ στο πρόσωπο. Θα μας λείψεις. Θα μας λείψει το γέλιο σου, τα αστεία σου, ο αυθορμητισμός σου, το γλυκύτατο πρόσωπό σου που έλαμπε κάθε φορά που μιλούσες για τις ανασκαφές σου και τα πολυάριθμα ευρήματα, από το πιο σπουδαίο μέχρι το πιο ταπεινό και ασήμαντο.

Θα μας λείψει η ξεχωριστή προσωπικότητα και το τεράστιο εύρος γνώσεων. Πολυγραφότατη η ίδια με πλούσιο και πρωτότυπο συγγραφικό έργο, απόσταγμα των μακροχρόνιων ερευνητικών σου αναζητήσεων, μας χάρισες πολύ σπουδαία επιστημονικά συγγράμματα και παράλληλα διέσωσες με τη γραφίδα σου σημαντικές πληροφορίες για τα μνημεία των περιοχών που ανέσκαψες.

Ετήσιες εκθέσεις ανασκαφών, μονογραφίες και άρθρα σε ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά, εισηγήσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, δεκάδες λήμματα σε συλλογικούς τόμους και επιστημονικούς καταλόγους, οδηγοί μουσείων και αρχαιολογικών χώρων καταδεικνύουν την επιστημονική σου πληρότητα και συγγραφική δεινότητα.

Από όπου πέρασες άφησες ανεξίτηλο το αποτύπωμα σου. Μακεδονία, Κυκλάδες Φωκίδα, Αιτωλοακαρνανία, Αθήνα, οι μεγάλοι σταθμοί του οδοιπορικού της επαγγελματικής σου ζωής, όπου με ιδιαίτερη αυταπάρνηση υπηρέτησες τις αρχαιότητες που η ίδια έφερες στο φως με τους αγαπημένους σου συνεργάτες, συμβάλλοντας στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του κάθε τόπου.

Στη Θεσσαλονίκη χάρη στη συστηματική σου ανασκαφική δουλειά και στην επιμονή σου, οφείλεται κατά κύριο λόγο η διάσωση του χώρου της ρωμαϊκής αγοράς, την ανασκαφή της οποίας συνέχισες μέχρι και το 1964, οπότε και κατηφόρισες με μετάθεση προς τον χώρο του Αιγαίου, το μεγαλύτερο σταθμό της ζωής σου. Αγάπησες και με τη σειρά τους σε αγάπησαν περισσότερο οι Κυκλάδες, στις οποίες αφιερώθηκες ψυχή τε και σώματι, διατελώντας η πρώτη γυναίκα Έφορος στις Κυκλάδες και τη Σάμο – Ικαρία. Η γνωριμία και ο γάμος με τον Νίκο Ζαφειρόπουλο καθόρισε τις μετέπειτα επιλογές σου και μαζί καταφέρατε να αναδιοργανώσετε πλήρως την Αρχαιολογική Υπηρεσία σε αυτά τα νησιά.

Σωστικές και συστηματικές ανασκαφές, επανεκθέσεις μουσείων και συλλογών, ίδρυση νέων μουσείων, περιοδικές αρχαιολογικές εκθέσεις, εργασίες διαμόρφωσης, ευπρεπισμού και η κήρυξη αρχαιολογικών χώρων, η προστασία των παραδοσιακών οικισμών και του τοπίου των Κυκλάδων, η συντήρηση και η αναστήλωση σημαντικών μνημείων, η διεκπεραίωση διοικητικών θεμάτων συνθέτουν την όλη πορεία σου στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Συχνά προστρέχουμε στα αρχεία των Υπηρεσιών και αντλούμε ακόμη και σήμερα πληροφορίες από τις χειρόγραφες και δακτυλογραφημένες αναφορές σου ή τις  αρχαιολογικές εκθέσεις για τα μνημεία που πρώτη εσύ έφερες στο φως.

Οι πολύ σημαντικές ανασκαφές σου στη Δονούσα, στο Κουφονήσι, στην Κέρο, στη Νάξο και κυρίως στην Πάρο προσέφεραν στην αρχαιολογική κοινότητα νέες άγνωστες θέσεις και άλλαξαν ουσιαστικά τον αρχαιολογικό χάρτη των Κυκλάδων, αποκαλύπτοντας πολιτισμικές επαφές μεταξύ των νησιών του αρχιπελάγους, την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη.

Στις Κυκλάδες που περνούσες το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου, έχοντας ως βάση την ιστορική έδρα της Εφορείας στην Μύκονο από όπου όργωνες κυριολεκτικά τα νησιά, αναπτύσσοντας μία βιωματική σχέση, στην οποία μύησες και τους νεώτερους επιστήμονες, αφιέρωσες πολλά συγγράμματά σου  και βεβαίως τη διατριβή σου.

Ιδιαίτερα αγαπημένος τόπος, χώρος εντατικής δραστηριότητας και προτεραιότητά σου υπήρξε και η Δήλος. Ποιος δεν θυμάται ότι το  καλοκαίρι του 1982 στην επίσκεψη του Κ. Καραμανλή κατόρθωσες να εξασφαλίσεις ειδική χρηματοδότηση μέσω της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας για τις αναγκαίες εργασίες ευπρεπισμού, καλής λειτουργίας και ασφάλειας του χώρου, την ηλεκτροδότηση του νησιού το 1991, και τη σημαντική επιτυχία της ένταξης της Δήλου στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesc, το 1990

Η ίδια μαχητικότητα σε διέκρινε ως εκλεγμένο μέλος στο ΔΣ του ΣΕΑ και Πρόεδρος,  τα έτη 1987και 1989. Για την διεθνώς αναγνωρισμένη προσφορά σου η Γαλλική Σχολή Αθηνών σε τίμησε τον Ιανουάριο του 2000 με το μετάλλιο του Τάγματος Τεχνών και Γραμμάτων.

Με το πολύτιμο και ανεξίτηλο έργο σου δίδαξες σε γενεές και γενεές αρχαιολόγων το ήθος, τη σοβαρότητα, την εντιμότητα, την ειλικρίνεια, την πραγματική αγάπη για τη δουλειά. Προσωπικά, είχα την τιμή να σε βραβεύσω το 2019, για το σπουδαίο ανασκαφικό έργο στην Αιτωλοακαρνανία με σημαντικότερη την ανασκαφή σου στο Λιθοβούνι Τριχωνίδας, με αφορμή την παρουσίαση του χρυσού στεφανιού του Θυρρείου στο Μουσείο Αγρινίου, πολύτιμο εύρημα από δική σου ανασκαφή.

Και δεν θα ξεχάσω που λίγους μήνες μετά ήλθες «να μας καμαρώσεις», όπως είπες, στην παρουσίαση του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Θέρμου, σε ημερίδα στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης.

Θα σε θυμόμαστε για πάντα με πολύ αγάπη και απέραντη ευγνωμοσύνη για όλα όσα μας ευεργέτησες! Θα θυμόμαστε τη ζωντάνια, τη γενναιοδωρία σου, την αποφασιστικότητα και τη μαχητικότητά σου, αλλά και τη χαρά της ζωής που μετέδιδες.

Όπως ανέφερε στον αποχαιρετιστήριο μήνυμά της και η Υπουργός Πολιτισμού, «η Φωτεινή μας έμαθε με το παράδειγμά της ότι η  επιστήμη μας πρέπει να συνοδεύεται από τη χαρά της ζωής. Μας δίδαξε με τις γνώσεις και τη στάση της.” Το ταξίδι σου στο επέκεινα Φωτεινή σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Βαρύ φορτίο για εμάς η πλούσια παρακαταθήκη που αφήνεις, που θα πρέπει να σηκώσουμε για να μείνει ζωντανή η μνήμη σου. Αυτό θα είναι το χρέος μας από σήμερα για να σε τιμήσουμε για την ανεκτίμητη προσφορά σου στην επιστήμη της Αρχαιολογίας και στην πολιτιστική μας κληρονομιά.  Σύσσωμοι οι αρχαιολόγοι σε αποχαιρετούμε με συγκίνηση και ευγνωμοσύνη, υποσχόμενοι, παλαιότεροι και νεότεροι, να συνεχίσουμε το έργο σου. Είμαστε περήφανοι που σε γνωρίσαμε και μας τίμησες με την φιλία σου.

Επιτρέψτε μου να εκφράσω εκ μέρους της Υπουργού Πολιτισμού, του Υπουργείου Πολιτισμού, όλης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και εμού προσωπικά ως Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τα πιο ειλικρινή συλλυπητήρια στους δικούς της ανθρώπους και στους αμέτρητους φίλους της, σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Ας είναι αιωνία η μνήμη σου στις καρδιές όλων όσων σε αγαπήσαμε.

Καλό σου Ταξίδι!”

Οι φωτό είναι από την τελευταία  επίσκεψη της Φωτεινής Ζαφειροπούλου στην Αιτωλοακαρνανία το 2019 όταν και βραβεύτηκε από την τότε προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ολυμπία Βικάτου  για τη μεγάλη προσφορά της, για τις ανασκαφές και τις μελέτες της στην Αιτωλοακαρνανία.

Ιδιαίτερο ήταν το ενδιαφέρον του Κυριάκου Μητσοτάκη για τα αναμνηστικά δώρα που του προσέφερε η προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας – Λευκάδας, Δρ. Ολυμπία Βικάτου, στα εγκαίνια του Ξενοκράτειου.

Ο πρωθυπουργός δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για το το  χαρακτικό του Απόστολου Κούστα, «ενεργοτροχιές». Έργο τέχνης σε αλουμίνιο μοναδικό και χειροποίητο , από την ενότητα «Αειφόρα» του διακεκριμένου ζωγράφου.

Ενώ ξεφύλλισε και τον συλλεκτικό τόμο “ΞΕΝΟΚΡΑΤΕΙΟN. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσολογγίου” που έχει γράψει και επιμεληθεί η κυρία Βικάτου.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μάλιστα, είχε και σύντομο διάλογο με τον καλλιτέχνη εκφράζοντας του, τον θαυμασμό του για το έργο που του προσφέρθηκε.

Σε κλίμα συγκίνησης, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 5 Ιουνίου 2022  η τελετή ανακήρυξης  της  Δρ. Ολυμπίας Βικάτου ως επίτιμη δημότη της Ι.Π. Μεσολογγίου και της απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο της Ιεράς Πόλεως, μετά από πρόταση του Δημάρχου, Κώστα Λύρου και ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Η σεμνή τελετή έλαβε χώρα  στον αύλειο χώρο του Μουσείου Τρικούπη στο Μεσολόγγι, παρουσία αυτοδιοικητικών, ανθρώπων της τέχνης και του πολιτισμού και πλήθος κόσμου.

Την εκδήλωση προλόγισε  ο Δρ. Λάζαρος Κολώνας, Επίτιμος Γενικός Διευθυντής Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής κληρονομιάς, ο οποίος συνεχάρη τον Δήμαρχο, Κώστα Λύρο για την πρωτοβουλία του αυτή και αναφέρθηκε αναλυτικά στο έργο και την προσφορά της κ. Βικάτου τόσο στο Μεσολόγγι όσο και στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που την αναδεικνύει, όπως είπε, σε μία από τις αξιόλογες πνευματικές και δημιουργικές προσωπικότητες της αρχαιολογικής επιστήμης. «Γεννημένη στην Ολυμπία, από μικρή έχει στο αίμα τις πανανθρώπινες αξίες, όπως είναι το ολυμπιακό ιδεώδες, οι ολυμπιακοί αγώνες, η εκεχειρία, η ευγενής άμιλλα και το ευ αγωνίζεσθαι. Αγαπάει την Αιτωλοακαρνανία και ιδιαίτερα το Μεσολόγγι, αναδεικνύοντας έτσι την εξ αίματος συγγένεια Αιτωλών και Ηλείων, όπως αυτή τεκμηριώνεται στον μύθο του τριόφθαλμου Οξύλου» ανέφερε ο κ.Κολώνας.

Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ι.Π Μεσολογγίου, Ιωάννης Τσώλος ανέγνωσε την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία έγινε η ανακήρυξη της κ. Βικάτου ως Επίτιμη Δημότης, ως ένδειξη τιμής προς το πρόσωπο της  και, επιπλέον, ως αναγνώριση της μεγάλης προσφοράς της στην ανάδειξη και προστασία των μνημείων και των αρχαιολογικών θησαυρών της περιοχής, με επιστέγασμα τη δημιουργία του Ξενοκρατείου Αρχαιολογικού Μουσείου στο Μεσολόγγι.

Η Δρ. Ολυμπία Βικάτου μια δωδεκαετία προΐσταται της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας. Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής των Πανεπιστημίων της Genova Ιταλίας (Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης), του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστήμιο Αθηνών και της Σχολής Ξεναγών Αθηνών, είναι κάτοχος πτυχίου Ιταλικής Φιλολογίας, μεταπτυχιακού τίτλου στην αρχαιολογία της ανατολικής Μεσογείου του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διδάκτωρ Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Τακτικό μέλος του ΚΑΣ, τακτικό μέλος των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων Δυτικής Ελλάδος και Ιονίων Νήσων, και μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, έχει την ευθύνη συντονισμού και υλοποίησης δεκαπέντε έργων ΕΣΠΑ, INTERREG και LEADER στο Νομό.

Από το 2010 ανέλαβε Προϊσταμένη της ΛΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με έδρα το Μεσολόγγι και από τα τέλη Οκτωβρίου 2014  Διευθύντρια της ενιαίας πλέον Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος, στη δικαιοδοσία της οποίας υπάγονται οι αρχαιότητες των νομών Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος από την προϊστορική εποχή έως το 1830. Με γνώση, δυναμισμό, πάθος και εμπειρία κάνει όλα αυτά τα χρόνια εξαίρετο έργο. Κορυφαίο για το δήμο Ι.Π Μεσολογγίου η δημιουργία του αρχαιολογικού μουσείου, κατάλληλου και άξιου να φιλοξενήσει και να αναδείξει το πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής, όπου υπήρξε αίτημα και όραμα πολλών δεκαετιών και υλοποιήθηκε με την επίπονη προσπάθεια και της Ολυμπίας Βικάτου.

 Ο Δήμαρχος, Κώστας Λύρος  στην ομιλία του, αναφέρθηκε αρχικά σε στοιχεία από την πορεία ζωής της κ.Βικάτου και το πλούσιο έργο που έχει προσφέρει,

«Τιμούμε σήμερα ως Δήμος,  αλλά πρωτίστως ως άνθρωποι, την  Ολυμπία Βικάτου,  με την Απόδοση Δημοτίας και την επίδοση του χρυσού μεταλλίου της Πόλεως. Η κ. Βικάτου είναι ένας άξιος άνθρωπος και ένα άξιο παράδειγμα προς μίμηση. Όλοι μας γνωρίζουμε την επιστημονική της κατάρτιση και το έργο που έχει επιτελέσει στην περιοχή μας όλα τα χρόνια που δραστηριοποιείται σε αυτήν.

Χάρη στην κ. Βικάτου έχουν έρθει στο φως αλλά και έχουν αξιοποιηθεί αξιόλογα ευρήματα και έχουν δρομολογηθεί σπουδαίες δράσεις. Η συμβολή της στην ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων της Πλευρώνας, της Καλυδώνας και των Οινιάδων, ως άξια συνεχίστρια του έργου του Επίτιμου Γενικού Διευθυντή Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Λάζαρου Κολώνα, υπήρξε καθοριστική.  Από το 2010 η περιοχή μας έχει την τιμή να φιλοξενεί έναν άνθρωπο που συνεχώς προσφέρει στον τόπο μας παράγοντας ουσιαστικό έργο. Και για τον λόγο αυτό το Μεσολόγγι και οι άνθρωποι του την έχουν αγκαλιάσει και την θεωρούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους καθώς εκτός από άξια επιστήμονα αποτελεί και ένα δραστήριο πολίτη με έντονη παρουσία στο κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι της περιοχής. Το βιογραφικό της τεράστιο και γεμάτο επιτεύγματα και θα μπορούσαμε να συζητάμε για ώρες την ουσιαστική της συμβολή στην διαμόρφωση της τοπικής κοινωνίας εν γένει. Η πιο σπουδαία παρακαταθήκη όμως, που αφήνει στον τόπο μας, μέχρι στιγμής, και ευχόμαστε να ακολουθήσουν και άλλες, είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο που λειτουργεί εδώ και μερικούς μήνες στο ΞΕΝΟΚΡΑΤΕΙΟ, στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου.

Ένα επίτευγμα για το οποίο κατέβαλε μεγάλο αγώνα και προσπάθεια. Το αποτέλεσμα όμως την δικαίωσε καθώς προσέφερε στους πολίτες ένα πραγματικό στολίδι. Και την ευχαριστούμε και για αυτό. Το Μουσείο αποτελεί έναν Ιστορικό και Πολιτισμικό πυρήνα της περιοχής μας, ένα έργο για το οποίο είμαστε πραγματικά υπερήφανοι» κατέληξε ο Κώστας Λύρος.

Η κ. Βικάτου φανερά συγκινημένη και με βουρκωμένα μάτια  δώρισε στο Δήμαρχο το λεύκωμα του Αρχαιολογικού Μουσείου και ευχαρίστησε για αυτήν την τιμητική διάκριση στο πρόσωπο της αναφέροντας, μεταξύ άλλων τα εξής:

« Η αποψινή βραδιά είναι ιδιαίτερα σημαντική, συγκινητική και συναισθηματικά φορτισμένη για εμένα, καθώς, κατόπιν πρότασης του κ. Δημάρχου και ομόφωνης γνωμοδότησης του Δημοτικού Συμβουλίου, μου αποδίδεται η κορυφαία τιμή απονομής του Χρυσού Μεταλλίου της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου μετά Δημοτίας.  Επιτρέψτε μου κ. Δήμαρχε να απευθύνω πρωτίστως σε εσάς, στους συνεργάτες σας και σε όλα τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, τις πιο θερμές και ειλικρινείς ευχαριστίες μου για τη μεγάλη αυτή τιμή. Αντιλαμβάνομαι ότι στο πρόσωπο μου κ. Δήμαρχε τιμάτε παράλληλα τους συνεργάτες μου και το έργο της Εφορείας, γιατί, όπως έχω ξαναπεί, αυτό που περιέγραψα δεν είναι δημιούργημα μόνον ενός ανθρώπου. Ναι, υπάρχει αυτός που οραματίζεται, σχεδιάζει, συντονίζει, διευθύνει, αλλά το έργο της Υπηρεσίας, είναι εγχείρημα πολυσύνθετο, πολύπλευρο και κυρίως αποτέλεσμα συνεργασίας πολλών ανθρώπων, πολλών ειδικοτήτων και Υπηρεσιών»

Επιπροσθέτως η κ.Βικάτου έκανε ιδιαίτερη αναφορά  στο Ξενοκράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο, στο ιστορικό αυτό κτήριο που ανεγέρθη το 1885 με δαπάνες των ευεργετών αδελφών Ξενοκράτη, τα επίσημα εγκαίνια του οποίου αναμένονται. «Για να τιμήσουμε όπως αρμόζει την Πόλη των Ελεύθερων Πολιορκημένων, εγώ και οι συνεργάτες μου, καταβάλλαμε υπεράνθρωπες προσπάθειες, εργαζόμενοι νυχθημερόν, ώστε να ανοίξει το Μουσείο τις πύλες του στο κοινό στην επέτειο της διακοσιετηρίδας από την Ελληνική Επανάσταση, εντός του 2021».

Μετά το πέρας της απονομής ακολούθησε μια θαυμάσια μουσική εκδήλωση με τίτλο: «Η……..ευφορία της Ελληνικής μουσικής».

Ο Δήμος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου αναγνωρίζοντας  την καθοριστική συμβολή της Δρ. Ολυμπίας Βικάτου, Διευθύντριας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος,  στην ανάδειξη και προστασία των μνημείων και των αρχαιολογικών θησαυρών της περιοχής, με επιστέγασμα τη δημιουργία του Ξενοκρατείου Αρχαιολογικού Μουσείου στο Μεσολόγγι θα την ανακηρύξει σε ειδική εκδήλωση  επίτιμη δημότη της Ι.Π. Μεσολογγίου και θα της απονείμει το Χρυσό Μετάλλιο της Ιεράς Πόλεως, μετά από πρόταση του Δημάρχου Κώστα Λύρου και ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Η τελετή θα γίνει την Κυριακή 5 Ιουνίου 2022 και ώρα 8.00 μ.μ. στον αύλειο χώρο του Μουσείου Τρικούπη στο Μεσολόγγι.

Την εκδήλωση θα προλογίσει ο Δρ. Λάζαρος Κολώνας, Επίτιμος Γενικός Διευθυντής Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής κληρονομιάς ενώ κατά το πέρας της απονομής θα ακολουθήσει μουσική εκδήλωση με τίτλο: «Η……..ευφορία της Ελληνικής μουσικής».

Σε ανάρτησή της η προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας – Λευκάδας, Δρ. Ολυμπία Βικάτου, για την εκδημία του Μακαριστού Μητροπολίτη Κοσμά, τονίζει:

“Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος με το άγγελμα της θλιβερής είδησης της εκδημίας του Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά εκφράζει τη βαθύτατη θλίψη της για την απώλεια ενός Αρχιερέως που κόσμησε την τοπική εκκλησία και κοινωνία της Αιτωλοακαρνανίας.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης εκτός από το πολυσχιδές ποιμαντικό και φιλανθρωπικό του έργο, εργάστηκε άοκνα και στον τομέα της διάσωσης των εκκλησιαστικών κειμηλίων και της συντήρησης και ανακαίνισης των βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων της Ιεράς Μητροπόλεώς του, σεβόμενος στο ακέραιο την παράδοση και τις αρχές που διέπουν τα προστατευόμενα μνημεία.

Η συνεργασία του με την Υπηρεσία μας υπήρξε υποδειγματική. Το κενό που αφήνει είναι δυσαναπλήρωτο.

Ευχόμαστε ο Θεός να τον αναπαύσει και να αναδείξει αντάξιο διάδοχό του στον θρόνο της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.”

Ο σημαντικός αρχαιολογικός θησαυρός της Αιτωλοακαρνανίας θα εκτεθεί σύντομα σε ένα κτίριο – κόσμημα, στο κέντρο του Μεσολογγίου. Πρόκειται για το «Ξενοκράτειο», ένα διώροφο νεοκλασικό κτίριο που παραχωρήθηκε από τον δήμο της ιερής πόλης Μεσολογγίου στο υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να στεγαστεί το νέο αρχαιολογικό μουσείο.

Πλούσιο υλικό

Σύμφωνα με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας, Ολυμπία Βικάτου, «το πλήθος του διαθέσιμου αρχαιολογικού υλικού, κυρίως από τις ανασκαφές των μεγάλων έργων, όπως της ‘Ιόνιας’ οδού, καθιστούσαν πλέον αδήριτη την ανάγκη δημιουργίας ενός σύγχρονου μουσειακού χώρου».

Ειδικότερα, όπως ανέφερε η Ολυμπία Βικάτου, κατά την διάρκεια της ομιλίας της στο πρόσφατο αναπτυξιακό συνέδριο Αιτωλοακαρνανίας, «η αποκατάσταση του ‘Ξενοκράτειου’ κτιρίου στο Μεσολόγγι και η μετατροπή του σε μουσείο, αποτελεί ένα σημαντικότατο έργο που χρηματοδοτείται από την Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη Μεσολογγίου – Αιτωλικού, προϋπολογισμού 2 εκατομμυρίων 257 χιλιάδων ευρώ».

Τα εγκαίνια

Μάλιστα, όπως είπε χαρακτηριστικά, «στόχος μας είναι η ολοκλήρωση του έργου εντός του έτους, ώστε τα εγκαίνια του να αποτελέσουν κορυφαίο γεγονός για την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική επανάσταση, με δεδομένο ότι στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων θα προβάλλονται, μέσω ψηφιακών εφαρμογών, η ιστορική και πολιτισμική διαδρομή της περιοχής από την προϊστορική εποχή μέχρι τη θυσία και την ηρωική έξοδο των ελεύθερων πολιορκημένων, το 1826».

Σχετικά με την δημιουργία του νέου μουσείου, η Ολυμπία Βικάτου είπε ότι «το ‘Ξενοκράτειο’ κτίριο ανακαινίσθηκε εκ βάθρων και πλέον ολοκληρώνεται από την Εφορεία μας η μόνιμη αρχαιολογική έκθεση». «Ήδη», όπως πρόσθεσε, «έχει ολοκληρωθεί η συντήρηση όλων των προς έκθεση αντικειμένων, κάποια εκ των οποίων είναι εξαιρετικά και μοναδικά».

Παράλληλα, ανέφερε, «έχουν τοποθετηθεί οι προθήκες και οι απαραίτητες μουσειακές κατασκευές για την έκθεση των ευρημάτων, ενώ ολοκληρώνεται η σχεδίαση του εποπτικού υλικού και του οδηγού του μουσείου» προσθέτοντας:

“Το ‘Ξενοκράτειο’, ως κεντρικό μουσείο στην πρωτεύουσα της Αιτωλοακαρνανίας, στο Μεσολόγγι, θα φιλοξενεί περί τα 1.200 ευρήματα από όλη την περιοχή, τα οποία χρονολογούνται από τα προϊστορικά χρόνια έως την ύστερη αρχαιότητα.”

Ψηφιακές εφαρμογές

Επίσης, την αρχαιολογική έκθεση θα πλαισιώνουν ψηφιακές και πολυμεσικές εφαρμογές, με σκοπό την ανασύνθεση του ιστορικού παρελθόντος του τόπου, εξασφαλίζοντας παράλληλα τον εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό ρόλο του μουσείου. Ταυτόχρονα, η σύνθεση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, η παρουσίαση του Αιτωλικού και Ακαρνανικού Κοινού και η ενημέρωση για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, θα συγκροτούν τους τρεις θεματικούς άξονες της μουσειακής αφήγησης.

Στην κεντρική αίθουσα του ορόφου, η ιστορία και το τέλος των Κοινών θα αποτελούν την πεμπτουσία της έκθεσης, παρέχοντας στον επισκέπτη ολοκληρωμένη εικόνα, μέσω σπουδαίων και πολύτιμων εκθεμάτων για την ιστορία, τα σημαντικά πρόσωπα, τη λειτουργία των Κοινών, την παρακμή και το τέλος των δύο πολιτικών σχηματισμών, μετά την περίφημη ναυμαχία του Ακτίου. Στο ισόγειο, όπου θα βρίσκεται η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, ψηφιακές εφαρμογές θα προβάλλουν την ιστορική και πολιτισμική διαδρομή της περιοχής από την προϊστορική η εποχή μέχρι την Έξοδο του Μεσολογγίου, μέσω της δημιουργίας μιας πολιτιστικής διαδρομής γύρω από την περιοχή της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Αιτωλικού, έργο επίσης ενταγμένο στο ΕΣΠΑ Δυτικής Ελλάδος, προϋπολογισμού 100 χιλιάδων ευρώ».

Όπως περιγράφει η Ολυμπία Βικάτου, «η διαδρομή αυτή θα αναπτύσσεται με ψηφιακές εφαρμογές, σε διαφορετικά επίπεδα πληροφόρησης, όπου θα κατευθύνουν τον επισκέπτη στη φυσική επίσκεψη των σταθμών και των διαδρομών, ενώ παράλληλα θα του παρέχουν τη δυνατότητα εικονικής επίσκεψης, μέσω τεχνολογιών αιχμής και εφαρμογών για κινητά και έξυπνες φορητές συσκευές, λαμβάνοντας το αντίστοιχο πληροφοριακό υλικό».

Η συντήρηση

«Εξίσου σημαντικό», σύμφωνα με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας, «είναι το έργο της συντήρησης που υλοποιεί η εφορία μας» και εξήγησε: «Τα τελευταία χρόνια με τα έργα της ‘Ιόνιας’ οδού συντηρήθηκαν και ταξινομήθηκαν περίπου 100.000 ευρήματα, ενώ 4.500 ευρήματα της Αιτωλοακαρνανίας έχουν ψηφιοποιηθεί στο πλαίσιο του έργου, εμπλουτισμός των ψηφιακών συλλόγων των κινητών μνημείων, του υπουργείου Πολιτισμού».

Απολογισμός

Προχωρώντας στον απολογισμό του έργου της Εφορείας αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος, η Ολυμπία Βικάτου σημείωσε ότι «η Εφορεία μας έχει επιτελέσει την τελευταία δεκαετία ένα σπουδαίο έργο ως προς την έρευνα, προστασία, αποκατάσταση, ανάδειξη και προβολή των μνημείων των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων της» προσθέτοντας:

«Στην Εφορεία μας υπάγεται ένας μεγάλος αριθμός μνημείων, με περισσότερες από 120 Ακροπόλεις, 350 βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία, δέκα επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν αναδειχθεί μέσω χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, όπως επίσης επτά κάστρα και τέσσερα μουσεία, ενώ ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων και περιοδικών εκθέσεων χρησιμοποιείται το Φετιχιέ τζαμί, στην Ναύπακτο.

Επίσης, από 2011 έως το 2015 υλοποιήθηκαν από την Εφορεία μας στην Αιτωλοακαρνανία και στη Λευκάδα συνολικά 46 έργα.

Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο αυτό των μεγάλων έργων οδοποιίας, όπως αυτό της ‘Ιόνιας’ οδού, ερευνήθηκαν περισσότερες από 40 θέσεις σε έκταση 180.000 τετραγωνικών μέτρων. Είναι από τις μεγαλύτερες ανασκαφές που έγιναν στην Ελλάδα, μόλις σε βάθος μιας πενταετίας, μέσα από τις οποίες ήρθαν στο φως νέοι οικισμοί, άγνωστα νεκροταφεία, εντυπωσιακά ταφικά μνημεία, αγροτικές και εργαστηριακές εγκαταστάσεις, ιερά πόλεων και μικρότερα ιερά, οχυρωματικοί πύργοι και κινητά ευρήματα που καλύπτουν ένα ευρύ χρονολογικό φάσμα από την πρωτοελλαδική εποχή, δηλαδή από το 3000 π.Χ. μέχρι και τα μεταβυζαντινά χρόνια, τον 16ο αιώνα».

«Τα ευρήματα αυτά», όπως περιγράφει η Ολυμπία Βικάτου, «εμπλούτισαν τον αρχαιολογικό χάρτη της Αιτωλοακαρνανίας και συνέβαλαν στην απόκτηση μεγάλου όγκου αρχαιολογικού υλικού, με περισσότερα από 100.000 ευρήματα, η μελέτη των οποίων συνθέτει ένα πραγματικό θησαυρό πολύτιμων πληροφοριών και γνώσεων ,διαφωτίζοντας ποικίλες εκφάνσεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου των Αιτωλών, των Ακαρνάνων και των Αμφιλόχων, αλλά και τις πολιτιστικές και εμπορικές επαφές με άλλα μεγάλα κέντρα του αρχαίου κόσμου».

«Άλλωστε», όπως σημειώνει, «η Αιτωλοακαρνανία, και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, βρίσκεται πάνω στο μοναδικό παράκτιο οδικό άξονα που συνδέει από την αρχαιότητα έως και σήμερα την Πελοπόννησο με την Ήπειρο, ελέγχοντας ταυτόχρονα το θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ των Ιονίων νήσων και των ακτών της Δυτικής Ελλάδας».

Η ανάπτυξη

Στο μεταξύ, όσον αφορά στην σύνδεση του πολιτισμού με την ανάπτυξη, η Ολυμπία Βικάτου, τόνισε ότι «ο πολιτισμός μπορεί να είναι το άλμα ανάπτυξης, διότι είναι βέβαιο, πως αν τα μνημεία ερευνηθούν, αναδειχθούν και προβληθούν με το σεβασμό που τους αρμόζει και τους κανόνες της αρχαιολογικής δεοντολογίας και νομοθεσίας, τότε θα αποτελέσουν πόλο έλξης».

Όμως, όπως παρατήρησε, «προαπαιτούμενο είναι να τα αγκαλιάσει και να τα αγαπήσει η τοπική κοινωνία» και εξήγησε: «Θα πρέπει όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε ότι τα μνημεία έχουν ψυχή. Όσα έργα και να κάνουμε για να ξαναζωντανέψουν, χρειάζονται και την ψυχή των ανθρώπων που ζουν δίπλα τους. Διαφορετικά θα στέκουν εκεί ως αδιάψευστοι μάρτυρες ενός λαμπρού παρελθόντος, αλλά στη μοναξιά τους. Η πολιτιστική κληρονομιά μας είναι ο βασικός μοχλός ώθησης, ώστε να μας οδηγήσει εκτός κρίσης και να μας βοηθήσει να ανακτήσουμε χαμένα ιδανικά, οράματα, στόχους και αξίες».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ