Ετικέτα: ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

Μία πρόσκληση, μία συνταρακτική πρόσκληση, απευθύνει προς εμάς το σημερινό Ευαγγέλιο. Μία πρόσκληση, η οποία προέρχεται από τα χείλη του ίδιου του Κυρίου μας και αποδεικνύει για μία ακόμη φορά τον απόλυτο σεβασμό προς την ελευθερία μας, αλλά και την άπειρη αγάπη Του προς εμάς. Ποιά είναι η πρόσκληση αυτή;

«Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του και ας με ακολουθεί».

Αναφερόμαστε συχνά στην απόφαση του Θεού να προσλάβει την ανθρώπινη φύση. Γνωρίζουμε πως, εξαιτίας της αγάπης Του για τον άνθρωπο, υπέστη τις συνέπειες της αμαρτίας του ανθρώπου, με αποκορύφωμα τον σωματικό πόνο και τον θάνατο. Η σημερινή Του πρόσκληση όμως μας αποκαλύπτει και μία άλλη ανθρώπινη ανάγκη, η οποία βρίσκεται ριζωμένη σε κάθε ψυχή. Όλοι μας την έχουμε αισθανθεί και, άλλοτε με τα χείλη μας κι άλλοτε σιωπηρά, την έχουμε εκφράσει ως αίτημα στους ανθρώπους γύρω μας. Είναι το ίδιο αίτημα που κρύβεται πίσω από το παράπονο του παραλύτου, εκεί, στο πλάι της προβατικής κολυμβήθρας στην Ιερουσαλήμ: «Κύριε, άνθρωπον ουκ έχω».

Σήμερα αδελφοί μου, είναι ο Κύριος που αναζητά άνθρωπο και κηρύσσει προσκλητήριο συμπόρευσης και συνεργασίας για το μεγάλο έργο που ήρθε να πραγματοποιήσει και που δεν είναι άλλο από τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους.

Είναι ο Κύριος των δυνάμεων και όμως δεν διατάσσει. Είναι ο Δημιουργός του σύμπαντος και όμως δεν επιβάλλει. Είναι ο νικητής του θανάτου και όμως δεν αναζητά υπηρέτες η υποτακτικούς. Απευθύνεται στον άνθρωπο της εποχής εκείνης αλλά και κάθε εποχής ως ίσος προς ίσον και, σχεδόν παρακλητικά, προφέρει αυτό το υπέροχο «όστις θέλει».

Πολλά λέγονται στην εποχή μας για τον εθελοντισμό. Είναι ένας όρος πολύ διαδεδομένος και, όντως, υποδηλώνει την διάθεση πολλών ανθρώπων στην πατρίδα μας και σε όλο τον κόσμο να προσφέρουν σε αξιόλογα έργα το περίσσευμα των δυνάμεών τους. Σήμερα όμως διαπιστώνουμε πως η υψηλότερη μορφή εθελοντισμού βρίσκεται  μέσα στο Ευαγγέλιο. Πράγματι, ποιό υψηλότερο έργο μπορεί να υπάρξει από την σωτηρία των ανθρώπων και ποιά μεγαλύτερη τιμή μπορεί να βρεθεί για έναν άνθρωπο, από το να συμβάλλει στην ενίσχυση των ανθρώπων και στην πορεία τους προς την αιωνιότητα; Αλλά και ποιά πρόσκληση εθελοντικής προσφοράς μπορεί να ενεργοποιήσει το φιλότιμό μας, όταν αυτή προέρχεται από το στόμα του ίδιου του Κυρίου και Σωτήρα μας;

Μεγαλειώδες λοιπόν το έργο, στο οποίο μας καλεί ο Χριστός. Ποιά είναι όμως τα χαρακτηριστικά του; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνεται σήμερα μονολεκτικά και περικλείεται στη λέξη «Σταυρός».

Είναι γεγονός πως με τη λέξη αυτή συνήθως περιγράφουμε την μεγάλη δυσκολία και τον μεγάλο πόνο. Όταν ακούσουμε για άνθρωπο πως «κουβαλάει μεγάλο σταυρό», συνήθως εννοούμε πως υποφέρει από μεγάλο πόνο η περνά μία μεγάλη δυσκολία, η οποία τον ταλαιπωρεί και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο Σταυρός του Χριστού μας, όμως, δεν συνδέεται μόνο με τον αβάσταχτο πόνο. Συνδέεται και με την μεγάλη Του αγάπη. Ο Σταυρός του Κυρίου αποτελεί για μας διαρκή υπενθύμιση της κενώσεως του Θεού στο όνομα της αγάπης Του. Πίσω από τον θεολογικό όρο «κένωση» κρύβεται μία έξοδος. Έξοδος του Θεού από την απόλυτη μακαριότητά Του και συνάντηση με τον ταλαιπωρημένο άνθρωπο.

Αν κατανοήσουμε τον σταυρό με αυτήν την σημασία, η σημερινή πρόσκληση του Ευαγγελίου αποκτά νέες και ευρύτερες διαστάσεις. Ο Χριστός μας καλεί να εγκαταλείψουμε την αυτάρκειά μας, να διασπάσουμε τα τείχη του εγωισμού μας, που μας κρατούν περιχαρακωμένους στον μικρόκοσμό μας, να απελευθερωθούμε από την εντύπωση πως εμείς και τα προβλήματά μας είμαστε το κέντρο του σύμπαντος και να νιώσουμε ως δικές μας τις ανάγκες των αδελφών μας.

Καθώς ο Χριστός μας καλεί να απαρνηθούμε τον εαυτό μας, δεν εννοεί να ξεχάσουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Αντίθετα, μας καλεί να δώσουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να γευτεί την μεγαλύτερη χαρά που μπορούμε να του προσφέρουμε: την χαρά της αγάπης. Ο σύγχρονος κόσμος επιδιώκει να μας πείσει πως η χαρά κρύβεται μόνον στην ικανοποίηση των καταναλωτικών μας αναγκών και στη χρησιμοποίηση των ανθρώπων για τη δική μας ικανοποίηση. Το σημερινό Ευαγγέλιο όμως μας θυμίζει, με τρόπο συγκλονιστικό, την μεγάλη χαρά της εξόδου από το «εγώ» μας. Τη χαρά της ανιδιοτελούς προσφοράς και της ειλικρινούς συμπόνιας, που μας κάνει να νιώθουμε τον πόνο του διπλανού μας ως πόνο δικό μας.

«Σηκώστε λοιπόν τον σταυρό σας και ακολουθήστε με», μας λέει σήμερα ο Χριστός. Ποιός είναι όμως ο σταυρός μας; Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, όπως ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Ευθύμιος Ζυγαβηνός και ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, σε υπομνήματά τους στο Ευαγγέλιο του Ευαγγελιστού Μάρκου, διδάσκουν πως «προσωπικός σταυρός» σημαίνει την ετοιμότητά μας να μαρτυρήσουμε για τον Χριστό με έναν εξίσου επώδυνο θάνατο, όπως ήταν ο δικός Του. Δεν περιορίζονται όμως σε αυτό. Μιλούν για τον Σταυρό ως μία διαρκή αυταπάρνηση, μία διαρκή σταύρωση του εγωισμού μας, που πρέπει να χαρακτηρίζει ολόκληρη την ζωή μας, ως μία διαρκή προθυμία και ετοιμότητα ανακούφισης του πόνου του αδελφού μας και συμβολής στη σωτηρία του. Άρα, λοιπόν, ο προσωπικός μας σταυρός αποτελεί την προσωπική μας κένωση. Όπως στον Γολγοθά, στο πρόσωπο του Χριστού μας, σταυρώθηκε ο παλαιός άνθρωπος, ο ταλαιπωρημένος και αιμόφυρτος από τις συνέπειες του εγωισμού και της αμαρτίας, έτσι κι εμείς, δια του προσωπικού μας σταυρού, σταυρώνουμε το εγωιστικό μας φρόνημα, ακολουθώντας τον δρόμο του Αναστάντος Θεανθρώπου και μετατρέποντας την εγωκεντρική μας ζωή σε διαρκή έξοδο και συνάντηση αγάπης με τον συνάνθρωπό μας. Εκεί αποσκοπεί η πνευματική και ασκητική οδός, στην οποία μας καλεί η Εκκλησία. Μέσω αυτής, γινόμαστε δικοί Του. «Αυτοί που ανήκουν στον Χριστό», λέει ο ιερός Χρυσόστομος στην τέταρτη κατήχησή του, «έχουν σταυρώσει την σάρκα τους με τα πάθη και τις επιθυμίες της». Είναι η κατάσταση στην οποία, τα ιδιαίτερα χαρίσματα, οι κλήσεις μας και οι δεξιότητές μας εντάσσονται σε μία ύψιστη αποστολή, στη δική Του αποστολή που δεν είναι άλλη από την διαρκή διακονία του αδελφού μας.

Αδελφοί μου,

Η Εκκλησία αποτελεί το σώμα του Χριστού επεκτεινόμενο εις τους αιώνες. Ο Χριστός, δια των Μυστηρίων της Εκκλησίας και δια της Χάριτος των Αγίων και ιδιαιτέρως της Παναγίας μας, βρίσκεται διαρκώς «εν μέσω ημών». Η πρόσκλησή Του απευθύνεται προς τον καθένα μας. Ο Χριστός αναζητά συνεργούς στο έργο Του. Η Εκκλησία Του μας χρειάζεται. Κάθε χάρισμα μπορεί να  συμπληρώσει το έργο Του. Κάθε προθυμία προσφοράς γίνεται μαρτυρία της παρουσίας Του στον κόσμο. Όποιος ακολουθήσει τον Χριστό στον δρόμο της προσφοράς και της αυταπάρνησης, θα γευτεί από αυτή κιόλας την ζωή την χαρά του Παραδείσου. Διότι ο παράδεισος δεν είναι τόπος αλλά τρόπος ζωής. Ζωής, αγάπης και ένωσης με τον Θεό, την αιώνια πηγή της χαράς.  Αυτό υπόσχεται σήμερα ο Χριστός μας,  αυτό διδάσκουν οι Πατέρες μας, αυτό επιβεβαιώνουν οι άγιοί μας, σε αυτό προτρέπει και ο Απόστολος Παύλος στην προς Γαλατάς επιστολή του:

«Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε, και ούτως αναπληρώσατε τον νόμον του Χριστού» (6,2). Δηλαδή, να σηκώνετε ο ένας το φορτίο του άλλου και έτσι θα εφαρμόσετε πλήρως τον νόμο του Χριστού.

Το Εργαστήρι Ειδικής Επαγγελματικής Αγωγής και Αποκαταστάσεως «Παναγία Ελεούσα» επισκέφθηκε την Τρίτη 12 Σεπτεμβρίου 2023 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός, ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση της Προέδρου του Εργαστηρίου κ. Διονυσίας Σαμαντά, για να τελέσει την Ακολουθία του Αγιασμού για την έναρξη της νέας εκπαιδευτικής χρονιάς και να ευλογήσει τους εκπαιδευτές και τους εκπαιδευομένους νέους και νέες.

Ο Σεβασμιώτατος εξέφρασε τη χαρά του για την επίσκεψη στο Εργαστήρι «το οποίο ήδη έχει καταγράψει μία λαμπρή ιστορία στην περιοχή και η φήμη του έχει εξέλθει από τα όρια της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου και έχει επεκταθεί σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο».

Υπογράμμισε ότι στη δομή αυτή επιτελείται ένα σπουδαίο έργο που προσφέρει την δυνατότητα και την ευκαιρία στην απασχόληση, στην εκπαίδευση και στην αξιοπρεπή διαβίωση των παιδιών αυτών με τις ιδιαίτερες ανάγκες.

Ευχαρίστησε και συνεχάρη την Διευθύντρια, το εκπαιδευτικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό για την πολύτιμη εργασία τους και το περίσσευμα της αγάπης που προσφέρουν στα παιδιά αυτά και υποσχέθηκε ότι η Ιερά Μητρόπολη θα παραμένει βοηθός και αρωγός στην εύρυθμη λειτουργία του Εργαστηρίου.

Το μήνυμα της Κυριακής 10ης Σεπτεμβρίου 2023 του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

Ανήκουμε στην Εκκλησία του Χριστού. Το γεγονός αυτό εγκαινιάστηκε κατά την ώρα του βαπτίσματός μας και επιβεβαιώνεται καθημερινά με την πίστη μας και τον προσωπικό μας πνευματικό αγώνα, προκειμένου να εναρμονίσουμε τη ζωή μας με το θέλημα του Θεού.

Αλήθεια όμως! Ποιός είναι αληθινά ο Χριστός και ποιός είναι ο πραγματικός σκοπός του ερχομού Του στη γη; Η σημερινή περικοπή του Ιερού Ευαγγελίου όπως την ακούσαμε κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, είναι μικρή σε έκταση, περιέχει όμως θεμελιώδεις θεολογικές απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, οι οποίες διαφοροποιούν εντελώς το πρόσωπο και την αποστολή του Χριστού μας από το πνεύμα και τη νοοτροπία της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά και πολλών σημερινών συνανθρώπων μας, οι οποίοι ρυθμίζουν τη ζωή τους με βάση μία διαστρεβλωμένη εικόνα του Θεού.

Όσα ακούσαμε σήμερα από το Ευαγγέλιο αποτελούν απόσπασμα από την συνομιλία του Κυρίου μας με τον Νικόδημο. Ποιός ήταν όμως ο Νικόδημος; Όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην αρχή του τρίτου κεφαλαίου στο οποίο ανήκει η σημερινή ευαγγελική περικοπή, ο Νικόδημος ήταν Φαρισαίος, ανήκε δηλαδή στους φανατικότερους εκπροσώπους του εβραϊκού λαού, με τις πλέον απόλυτες θέσεις σχετικά με τον αναμενόμενο μεσσία και τον εγκόσμιο θρίαμβό Του. Οι πεποιθήσεις αυτές ήταν η αιτία ώστε οι Φαρισαίοι να αποτελούν τους φανατικότερους εχθρούς του Κυρίου και αργότερα της Εκκλησίας.

Ο Νικόδημος όμως, αν και Φαρισαίος, αναζητά την αλήθεια. Επισκέπτεται τον Κύριο με αληθινό ενδιαφέρον. Δεν υποκρίνεται. Δεν επιθυμεί να Τον παγιδεύσει, όπως έκαναν συχνά οι όμοιοί του. Αναγνωρίζει τον Χριστό ως άνθρωπο του Θεού, αποδεχόμενος τα θαύματά Του, σε μερικά από τα οποία μπορεί να ήταν και αυτόπτης μάρτυρας.

Ο Χριστός γνωρίζει πως ο Νικόδημος είναι ακόμη εγκλωβισμένος στην εικόνα του Θεού που είχε ο λαός του Ισραήλ. Ενός Θεού δυνάμεως, ο οποίος θα κρίνει τους ειδωλολάτρες και θα συντρίψει τους ξένους κατακτητές. Η καλή προαίρεση του Νικοδήμου λοιπόν τον καθιστά έτοιμο να δεχθεί την αποκάλυψη του αληθινού τρόπου με τον οποίον ενεργεί ο Θεός, αλλά και τον  αληθινό σκοπό της ενανθρωπήσεώς Του. Και ποιός είναι Εκείνος που γνωρίζει όλα αυτά καλύτερα από τον καθένα; Ποιός άλλος από τον ίδιο τον Χριστό, τον Υιό και Λόγο του Θεού, ο Οποίος «κατέβηκε από τον ουρανό και που ανήκει στον ουρανό», όπως μας αναφέρει ο 13ος στίχος. Ιδού λοιπόν η πρώτη αποκάλυψη της περικοπής: Ο Χριστός δεν είναι απλώς ένας άνθρωπος του Θεού, αλλά ο ίδιος ο Θεός που έγινε άνθρωπος. Μόνον αυτός μπορεί να βεβαιώσει μία δεύτερη αποκάλυψη: Πως ο Θεός είναι αγάπη και πως μόνον η αγάπη οδηγεί στην αιώνια ζωή.

Αποκομμένος όμως από τον ουρανό, ο αποστάτης άνθρωπος, αντικατέστησε στην ψυχή του τον Θεό με τον εαυτό του. Την εικόνα του Θεού αλλοίωσε η δαιμονική υπερηφάνεια, το «Γενικό Επιτελείο των παθών», όπως τη χαρακτηρίζει ο άγιος Παΐσιος. Αντί της αγάπης που ποτέ δεν καυχιέται και όλα τα συγχωρεί, όπως μας αναφέρει ο Απόστολος Παύλος στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του, την ανθρώπινη ψυχή κατέκλυσε ο εγωισμός, μεταβάλλοντας τον άνθρωπο σε δικαστή των πάντων. Ο άνθρωπος έμαθε να εντοπίζει διαρκώς το λάθος του άλλου, να τον κρίνει και να τον καταδικάζει. Ο πεσμένος άνθρωπος ξέχασε να αγαπά και επιδόθηκε σε ένα ανηλεές άθλημα κατάκρισης και καταδίκης του αδελφού του. Όπως φαίνεται και στην περίπτωση των Φαρισαίων, η υπερηφάνεια είναι σε θέση να μετατρέψει ακόμη και την πίστη σε πηγή αλαζονείας και απόρριψης του συνανθρώπου μας. Χωρίς ζωντανή σχέση με τον αληθινό Θεό, η πίστη γίνεται απάνθρωπη και στην ουσία αντίθεη.

Αυτή τη ζωντανή σχέση ήρθε να αποκαταστήσει ο Χριστός στη γη. Η σημερινή περικοπή αποτελεί πρόσκληση ένωσης με το Θεό της αγάπης, ώστε να γίνουμε και εμείς άνθρωποι αγάπης.  Μέσα στην Εκκλησία μαθαίνουμε ξανά πόσο αγάπησε ο Θεός ακόμη και αυτόν, τον πεσμένο, τον τραυματισμένο, τον μιαρό άνθρωπο, ώστε, όπως ακούσαμε στον 15ο στίχο,  «παρέδωσε στο θάνατο το μονογενή του Υιό, για να μη χαθεί όποιος πιστεύει σ’ αυτόν αλλά να έχει ζωή αιώνια».

Ιδού το σκάνδαλο και η αιτία του μένους των Φαρισαίων: Ενώ ανέμεναν Μεσσία ενός έθνους, θριαμβευτή και τιμωρό των αλλοφύλων, αλλά και του κάθε αμαρτωλού, στο πρόσωπο του Χριστού, αποκαλύπτεται ένα Θεός που δεν επιθυμεί την καταδίκη, αλλά την σωτηρία όλων των ανθρώπων. Ιδού όμως και το σκάνδαλο εκείνων που επιμένουν και στις μέρες μας να βλέπουν τον Θεό ως δικαστή και τιμωρό: Ενώ πιστεύουν στο σχέδιο της αγάπης Του, αναλαμβάνουν εν ονόματί του, να ανακαλύπτουν υπαρκτές η και ανύπαρκτες αμαρτίες, κατακεραυνώνοντας συνανθρώπους τους με απάνθρωπη σκληροκαρδία.

Αδελφοί μου,

Σκοπός το Θεού είναι μας κάνει ομοίους Του. Όμοίους Του στη συγχώρεση, ομοίους Του στην επιείκεια, ομοίους Του στην αγάπη. Κάθε χριστιανός αποτελεί την ζωντανή εικόνα του Θεού στον κόσμο και ο κόσμος, ο ταλαιπωρημένος και απελπισμένος, αναζητά στο πρόσωπο του κάθε χριστιανού τον αληθινό Θεό της αγάπης. Όποιος βιώνει την ζωντανή σχέση με τον Χριστό, ακούει τη φωνή του Θεού, ο Οποίος «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν», όπως αναφέρει ο απόστολος Παύλος στην πρώτη επιστολή του προς τον Τιμόθεο.  Όποιος έχει αποδεχθεί την αναγέννηση που προσφέρει το Άγιο Πνεύμα, μέσω των Μυστηρίων της Εκκλησίας μας, έχει εγκαταλείψει τον σκληρόκαρδο πεσμένο εαυτό του και απολαμβάνει την χαρά της αποκατάστασης της αυθεντικής του φύσης. Όποιος έχει μεθύσει από την αγάπη του Θεού, μεταβάλλεται σε πηγή επιείκειας και αγάπης για τον διπλανό του.

Το μήνυμα της σημερινής περικοπής είναι απλό, μεγαλειώδες, χαρμόσυνο και λυτρωτικό: Σκοπός του ερχομού του Υιού του Θεού στη γη δεν είναι η καταδίκη αλλά η σωτηρία όλου του κόσμου. Όποιος θέλει να μετρήσει την πίστη του στον αληθινό Θεό, ας κρίνει ο ίδιος τη στάση του απέναντι στον αδελφό του και, ανάλογα με την αυστηρότητα η την αγάπη του, ας κατατάξει τον εαυτό του μεταξύ των αμείλικτων Φαρισαίων η των αναγεννημένων τέκνων του Θεού, ο Οποίος δεν μας θέλει κριτές αλλά συμμέτοχους στο έργο της σωτηρίας το κόσμου.

Ας ενισχύσουμε λοιπόν αδελφοί μου τους δεσμούς μας με τον αληθινό Θεό της αγάπης, ας βαδίσουμε με ζήλο, αλλά και ταπεινοφροσύνη την πνευματική οδό των Πατέρων μας που οδηγεί προς Εκείνον και ας μεταβληθούμε σε πηγή αγάπης προς όλους.

Το μήνυμα της Κυριακής 3ης Σεπτεμβρίου 2023 του  Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

Όπως γνωρίζετε, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας στηρίζεται σε δύο πυλώνες, σε δύο θεμέλια: Το ένα είναι η Αγία Γραφή και το άλλο η Ιερά μας Παράδοση.

Η πρώτη περιγράφει όλα τα στάδια του σχεδίου του Θεού, προκειμένου ο άνθρωπος να επιστρέψει στην αγκαλιά του Ουράνιου Πατέρα και Δημιουργού του. Η δεύτερη περιλαμβάνει τον βίο και την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν, ψυχή τε και σώματι, στην θεϊκή πρόσκληση, δείχνοντας προς εμάς, με τη ζωή και τον λόγο τους, τον δρόμο προς την αιωνιότητα.

Η Εκκλησία αποτελεί μία κοινωνία ανθρώπων, τους οποίους συνδέει η κοινή πίστη αλλά και ένας κοινός τρόπος ζωής, σύμφωνα με το παράδειγμα του Κυρίου μας και των Αγίων Του. Όπως λοιπόν αντιλαμβάνεστε, το Ευαγγέλιο αποτελεί για εμάς τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, όχι μόνον ένα απλό κείμενο αλλά έναν ισχυρό σύνδεσμο που μας κρατά ενωμένους και μας κάνει συνοδοιπόρους στον δρόμο προς την ουράνια Βασιλεία.

Αυτή την ενότητα επιθυμώ ως νέος Επίσκοπός σας να ενισχύσω μέσω της συχνής μας επικοινωνίας. Για τον λόγο αυτό, κάθε Κυριακή, καθ’ όλη τη διάρκεια του νέου εκκλησιαστικού έτους, θα απευθύνομαι  προς εσάς, μέσω του κηρύγματος, έχοντας ως σκοπό να ενισχύσω τους πνευματικούς μας δεσμούς, ώστε, ως τοπική Εκκλησία, να βαδίσουμε μαζί το δρόμο της σωτηρίας.

Σε αυτήν την πρώτη Κυριακή του εκκλησιαστικού έτους, η Εκκλησία μας παρουσιάζει την παραβολή των κακών γεωργών. Όπως ακούσαμε κατά την ανάγνωση του Ευαγγελίου, ένας πλούσιος γαιοκτήμονας εμπιστεύεται το αμπέλι του σε κάποιους γεωργούς, οι οποίοι όμως αποδεικνύονται ανάξιοι της εμπιστοσύνης του και αρπάζουν τον καρπό. Η αυθάδεια και η αλαζονεία τους μάλιστα φτάνει σε τέτοιο σημείο, ώστε κακοποιούν τους απεσταλμένους του γαιοκτήμονα, που έρχονται να ελέγξουν την εργασία τους και σκοτώνουν τον ίδιο τον γιο του.

Σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, η παραβολή αυτή είναι πολυεπίπεδη και τα μηνύματά της πολλά και διαχρονικά. Αυτή καθεαυτή η παραβολή είχε ως πρώτους αποδέκτες τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους, οι οποίοι εκπροσωπούν τον Εβραϊκό λαό. Έναν λαό ο οποίος αξιώθηκε της μεγάλης εμπιστοσύνης του Θεού προκειμένου να καλλιεργήσει και να φανερώσει στον κόσμο το θέλημά Του, με σκοπό, όλοι οι άνθρωποι να γνωρίσουν τον έναν και μοναδικό Θεό. Το προνόμιο όμως αυτό έγινε για εκείνους αιτία αλαζονείας, η οποία τελικώς τους οδήγησε επανειλημμένως στην αποστασία. Ιδιαιτέρως οι Φαρισαίοι μετατράπηκαν σε κριτές των πάντων. Διατήρησαν τους τύπους, έχασαν όμως την ουσία, στερώντας από τον εαυτό τους και τους άλλους την αγάπη και το έλεος.

Οι προφήτες, ως απεσταλμένοι του Θεού, σε όλη την Παλαιά Διαθήκη, καλούσαν τον Εβραϊκό λαό να επιστρέψει στην αυθεντική και καρδιακή σχέση με τον Θεό, στηλιτεύοντας την σκληροκαρδία και την υποκρισία. Όλοι όμως ανεξαιρέτως περιφρονήθηκαν, χλευάστηκαν και τελικώς βρήκαν μαρτυρικό τέλος. Έσχατος και κορυφαίος απεσταλμένος υπήρξε ο ενανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Όμως και Αυτός είχε την ίδια αντιμετώπιση και τελικώς υπέστη τον σταυρικό θάνατο.

Πέρα από το κατηγορητήριο, το οποίον  απευθύνει η παραβολή αυτή προς τους Γραμματείς και Φαρισαίους, περιλαμβάνει μηνύματα αλλά και  προειδοποιήσεις προς τον νέο περιούσιο λαό του Θεού, που δεν είναι άλλος από την Εκκλησία στην οποία όλοι ανήκουμε. Αυτή είναι ο νέος αμπελώνας, τον οποίον ο Κύριος εμπιστεύτηκε σ’ εμάς.  Ο μυστικός αυτός αμπελώνας αναμένει τον πνευματικό μας αγώνα, ώστε να δώσει τους καρπούς της πίστεως και της κατά Θεόν ζωής. Αυτοί είναι οι πολύτιμοι καρποί, τους οποίους καλούμεθα να προσφέρουμε στον εαυτό μας, στους αδελφούς μας και στον κόσμο ολόκληρο.  Ο καθένας από εμάς έχει την ευθύνη να αναπτύξει τις προσωπικές του δυνατότητες και τα τάλαντα, συμβάλλοντας σε αυτή την καρποφορία. Ο καθένας από μας έχει τη δική του αποστολή.

Υπάρχει, όμως, και μία ιδιαίτερη κατηγορία μελών της Εκκλησίας μας, η οποία έχει αναλάβει ένα ιδιαίτερο έργο: να μεταφέρει διαρκώς την αυθεντική φωνή του Ευαγγελίου του Χριστού στον λαό, να εντοπίζει τυχόν παραχάραξη του Ευαγγελικού λόγου και αλλοίωση του χριστιανικού ήθους και να υπενθυμίζει το αυθεντικό θέλημα του Θεού. Αυτή είναι η αποστολή του Ιερού Κλήρου και ιδιαιτέρως του Επισκόπου, ο οποίος, όπως οι απεσταλμένοι στον αμπελώνα της παραβολής,  είναι ο απεσταλμένος στην τοπική Εκκλησία.  Η αποστολή του αποτελεί συνέχεια του έργου των Αγίων Αποστόλων. Αυτός είναι ο «απεσταλμένος», ως συνέχεια των δώδεκα Μαθητών που άκουσαν από τον αναστημένο Χριστό: «Ειρήνη σ’ εσάς! Όπως ο Πατέρας έστειλε εμένα, έτσι στέλνω κι εγώ εσάς» (Ιω. 20,21).  Η αποστολική διαδοχή, η οποία ξεκίνησε την ημέρα της Πεντηκοστής, φτάνει μέχρι τις μέρες μας μέσω της χειροτονίας των Επισκόπων και δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά την φανέρωση της διαρκούς παρουσίας και μέριμνας του Χριστού μέσα στην Εκκλησία.

Ο τοπικός Επίσκοπος δεν ποιμαίνει την Εκκλησία ως κριτής αλλά ως πατέρας, έχοντας και ο ίδιος δεχτεί, μέσω της χειροτονίας του, την πατρική αγάπη του Θεού Πατρός. Για να συνειδητοποιήσει κανείς την ποιότητα και την ευθύνη της αποστολής του Επισκόπου, αρκεί να διαβάσει τις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Εκεί θα διαπιστώσει με πόση έννοια και αγωνία ο Απόστολος των Εθνών, ως απεσταλμένος και εκείνος, καταρτίζει πνευματικά τις νεοσύστατες εκκλησίες που ο ίδιος ίδρυσε, αλλά και  πόση χαρά νιώθει όταν διαπιστώνει πως τα πνευματικά του τέκνα καρποφορούν πνευματικά.

Η σημερινή παραβολή, μας καλεί να μην ακολουθήσουμε τον δρόμο των κακών γεωργών, αλλά να αναλάβουμε, όχι με αλαζονεία αλλά με ευθύνη και ταπεινοφροσύνη την αποστολή μας. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως επιτελούμε έργο, όχι δικό μας αλλά το έργο του μεγάλου Αμπελουργού, του Χριστού μας. Μόνον έτσι θα επιτύχουμε την προσωπική μας καρποφορία, μόνον έτσι θα συμβάλλουμε και στην καρποφορία ολόκληρής της Εκκλησίας. Η καρποφορία αυτή δεν μπορεί παρά να αποτελεί για τον τοπικό Επίσκοπο χαρά και καύχημα, προκειμένου να επιτελεί και εκείνος με ζήλο και αφοσίωση τη δική του αποστολή, προσφέροντας το σύνολο των δυνάμεών του στο έργο της σωτηρίας του ποιμνίου που του εμπιστεύτηκε «ο Ποιμήν ο καλός».

Αδελφοί μου,

Ο Θεός με αξίωσε να βρεθώ απεσταλμένος σε ένα ευλογημένο τόπο, με ανθρώπους πρόθυμους να διακονήσουν τον αμπελώνα Του και να προσφέρουν την αγάπη τους στον σύγχρονο κόσμο. Σε αυτό το έργο καλώ τον καθένα σας να συμμετάσχει με ακόμη μεγαλύτερο ζήλο, αναγνωρίζοντας τα μοναδικά χαρίσματα εκάστου και έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στο ενδιαφέρον σας προς τον συνάνθρωπο και την αφοσίωσή σας προς την Εκκλησία.

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ κ. ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ  ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ, 23 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2023

Ἀγαπητοί μου πατέρες,

Ἀγαπητοί μου ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

Ἄς δοξάσουμε καί ἄς εὐχαριστήσουμε τόν Ἅγιο Θεό, γιατί μᾶς ἀξίωσε γιά ἄλλη μιά φορά νά πανηγυρίσουμε τή μνήμη τοῦ μεγάλου Ἀγίου τῶν νεωτέρων χρόνων, τοῦ «προφήτη τοῦ νεωτέρου Ἑλληνισμοῦ», τοῦ «Διδάχου τοῦ Γένους», τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

Ὁ πατρο-Κοσμᾶς εἶναι γιά τήν ἡρωϊκή καί ἁγιοτόκο γῆ τῆς Αἰτωλίας καί γιά μᾶς τά τέκνα της, μιά ξεχωριστή μορφή, ἰδιαίτερα ἀγαπημένη καί σεβαστή. Εἶναι ὁ δικός μας ἄνθρωπος, ὁ ἀδελφός καί πατέρας μας, ὁ συμπατριώτης μας. Ἀπό τά σπλάγχνα μας προῆλθε ὁ μεγάλος αὐτός Κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου· ὁ ἀκαταπόνητος Ἐργάτης τῆς Ἐκκλησίας· ὁ Ἀπόστολος τοῦ Ἔθνους σέ καιρούς πού «ὅλα τά ᾿σκιαζε ἡ φοβέρα καί τά πλάκωνε ἡ σκλαβιά». Εἶναι, λοιπόν, τιμή καί δόξα γιά τόν τόπο μας, πού καυχᾶται γιά τά σπάργανά του, ὅπως λέγει ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἄς δοῦμε, γιά λίγα λεπτά, ἀδελφοί μου, τή μεγάλη αὐτή ἀποστολική μορφή, γιά νά λάβουμε πολύτιμα διδάγματα γιά τόν ἀγῶνα μας, ὡς ὀρθόδοξοι χριστιανοί καί Ἕλληνες τοῦ 21ου αἰῶνα. Γιατί ὅπως ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἔτσι καί ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἰδιαίτερα αὐτός θά μποροῦσα νά πῶ, δέν εἶναι ἄνθρωπος μόνο τῆς ἐποχῆς στήν ὁποία ἔζησε, ἀλλά ἔχει λόγο καί παρουσία ζῶσα καί ἐνεργή, «ὑπέρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον», σέ ὅλους τούς χρόνους καί τούς καιρούς τοῦ ἐθνικοῦ καί πνευματικοῦ μας βίου.

Ὁ κατά κόσμον Κώνστας γεννιέται τό 1714. Ὁ ἴδιος σέ μιά Διδαχή του λέγει γιά τήν κατά σάρκα καταγωγή του: «Ἐμένα ἡ πατρίδα μου ἡ γήϊνος, ἡ ματαία, εἶναι ἕνα χωρίον ὁπού λέγεται Ἀποκοῦρον». Ἐννοεῖ τό Ἀκοκοῦρον τῆς Ναυπακτίας. Κατά ἄλλους μελετητές βέβαια, καί κυρίως κατά τόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἀγιορείτη, πατρίδα του εἶναι τό χωριό Μέγα Δένδρο Αἰτωλοακαρνανίας. Ὅπως καί νά ἔχει τό πρᾶγμα, γεννιέται ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς, πού φροντίζουν νά μάθει γράμματα σέ καλές σχολές καί μέ ὀνομαστούς δασκάλους: ἀρχαῖα ἑλληνικά, λατινικά, φιλοσοφία, θεολογία, ρητορική, ἠθική, μαθηματικά, φυσική, ἀκόμα καί ἰατρική, στήν ὁποία μάλιστα δείχνει μιά ξεχωριστή προτίμηση.

Τελευταία σχολή, ἀπό τήν ὁποία ἀποφοιτᾶ τό 1760, εἶναι ἡ Ἀθωνιάδα Σχολή τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Εἶναι 45 περίπου ἐτῶν καί ὥριμος πιά, τόσο ἡλικιακά ὅσο καί πνευματικά, κείρεται μοναχός στήν Ἱερά Μονή Φιλοθέου, παίρνοντας τό μοναχικό ὄνομα «Κοσμᾶς». Δεκαεπτά χρόνια παραμένει στήν ἡσυχία, ἀσκούμενος, προσευχόμενος, καλλιεργώντας στήν ψυχή του τά ἄνθη τῶν ἀρετῶν, ἰδιαιτέρως τήν ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τούς συνανθρώπους του. Αὐτό πού ἀπασχολεῖ τή σκέψη του, αὐτό γιά τό ὁποῖο προσεύχεται μέ δάκρυα καί πόνο, εἶναι τό σκλαβωμένο Γένος του, οἱ ἀδελφοί χριστιανοί, πού ὑποφέρουν κάτω ἀπό τόν ζυγό ἑνός βάρβαρου καί ἀλλόθρησκου κατακτητῆ. Τότε παίρνει τίς μεγάλες καί γενναῖες ἀποφάσεις, αὐτές πού μόνο μεγάλες καρδιές μποροῦν νά πάρουν. Νά πῶς περιγράφει ὁ ἴδιος τήν ἀπόφασή του νά ἐργαστεῖ ἱεραποστολικά γιά τούς ὑπόδουλους Ἕλληνες:

«Πόθεν παρακινήθηκα, ἀδελφοί μου, διά νά βγῶ καί νά κηρύξω, θέλω νά σᾶς τό φανερώσω. Μελετώντας τό Ἅγιον καί Ἱερόν Εὐαγγέλιον, σιμά εἰς τά ἄλλα εὗρον καί τοῦτον τόν λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας. Πώς δέν πρέπει  κανένας Χριστιανός, ἄνδρας ἤ γυναῖκα, νά φροντίζει διά τόν ἑαυτόν του μόνον. Ἀλλά νά φροντίζει καί διά τούς ἀδελφούς του νά μήν κολασθοῦν. Ἀκούγοντας καί ἐγώ, ἀδελφοί μου, τοῦτον τόν γλυκύτατον λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας, μ᾿ ἔτρωγεν ἐκεῖνος ὁ λόγος μέσα εἰς τήν καρδίαν μου, ὡσάν τό σκουλήκι ὁπού τρώγει τό ξύλον. Ἔτσι συμβουλεύθηκα τούς πνευματικούς μου τούς πατέρας, ἀρχιερεῖς, πατριάρχας, καί ὅλοι μέ ἐπαρεκίνησαν νά τό κάμω. Καί μοῦ εἶπαν, τέτοιον ἔργον καλόν καί ἅγιον εἶναι. Ὅθεν ἄφησα τήν ἰδικήν μου προκοπήν καί ἐβγῆκα νά περιπατῶ ἀπό τόπον εἰς τόπον. Νά διδάσκω τούς ἀδελφούς μου».

Νά, λοιπόν, τό πρῶτο κυρίαρχο χαρακτηριστικό τῆς προσωπικότητας τοῦ Ἁγίου. Μέ τήν εὐλογία τῶν πνευματικῶν του πατέρων, τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας, γίνεται πεζοπόρος τοῦ Θεοῦ, ἱεραπόστολος. Τό κήρυγμά του ἁπλό, χωρίς ρητορικά σχήματα, κατεβαίνει στό ἐπίπεδο τῶν ἀκροατῶν του. Τούς μιλᾶ ὡς ἄνθρωπος πρός ἄνθρωπο, ὡς ἀδελφός πρός ἀδελφό. Παράλληλα, ἡ ἁγία καί ἀσκητική του ζωή, μέ τά θαυμαστά καί παράδοξα πού ἐπιτελοῦνται μέ τόν λόγο καί τήν προσευχή του, γίνεται ἡ καλύτερη συνήγορος τῆς ἀλήθειας τῶν κηρυττομένων.

Τέσσερις φορές περιοδεύει στήν Ἀλβανία, στή Μακεδονία, στή Θεσσαλία, στή Στερεά Ἑλλάδα, στή Ναύπακτο, στήν Ἤπειρο, στό Γαλαξείδι, στό Ἀγρίνιο, στό Μεσολόγγι, σέ ὅλη τήν Αἰτωλοακαρνανία, στήν Κέρκυρα, στήν Κεφαλλονιά, στή Λευκάδα, στή Ζάκυνθο, στή Σκιάθο, στή Σκόπελο καί ἀλλοῦ. Νύχτα, μέρα, χειμῶνα, καλοκαίρι, σέ βροχές καί καταιγίδες, στά φοβερά χιόνια τῆς Πίνδου, τοῦ Ὀλύμπου, τῆς Χειμάρρας, τῆς Κρόγιας, τῆς Καστοριᾶς, τοῦ Μοναστηριοῦ, τῶν Χασίων, τοῦ Βέρμιου, τοῦ Γράμμου, τοῦ Βάλτου, τῶν Ἀγράφων, περπατᾶ ἀκούραστος, μέ ἕνα σκοπό καί μία σκέψη: τήν πνευματική, ἠθική καί ἐθνική ἀνύψωση τοῦ Γένους του.

Ὅπου κι ἄν πηγαίνει, στήνει ἕναν Σταυρό καί ἐκεῖ κηρύττει τόν  Χριστό. Ὁ ἁπλός ἀλλά προφητικός λόγος του ἔχει χάρη Θεοῦ καί γι᾿ αὐτό ἀνασταίνει νεκρωμένες συνειδήσεις· ἀνοίγει ὀρίζοντες· χαράζει δρόμους· ἡμερώνει ἀγρίους· καταπραΰνει ληστές· κάνει ἐλεήμονες τούς ἀσπλάγχνους, εὐλαβεῖς τούς ἀνευλαβεῖς, μετανοημένους τούς ἀγροίκους καί ἀμαθεῖς· συμφιλιώνει ἀνδρόγυνα· διεφθαρμένες γυναῖκες μεταστρέφει στήν ἐγκράτεια· ὁδηγεῖ στήν ἐξομολόγηση, στή νηστεία, στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας καί τῶν Ἁγίων· πολεμᾶ τήν πορνεία· διδάσκει γιά τή μεγάλη ἀξία τοῦ θεσμοῦ τῆς οἰκογένειας, τήν
ἱερότητα τοῦ γάμου καί τήν ἰσότητα τῶν δύο φύλων· ἐπιμένει στήν σημασία τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ, στήν περίθαλψη τῶν πτωχῶν, τῶν ὀρφανῶν, τῶν παιδιῶν· ὑποστηρίζει τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς καί τονίζει τή μεγάλη σημασία τοῦ ἐκκλησιασμοῦ· ἀνακόπτει τούς ὁμαδικούς ἐξισλαμισμούς σέ ἐποχές πού ὁλόκληρα χωριά, μαζί μέ τόν παπᾶ τους, ἐξισλαμίζονταν· στήνει ὅπου βρεθεῖ ἱερές κολυμβῆθρες, τελεῖ βαπτίσεις, εὐχέλαια, παρακλήσεις, Θεῖες Λειτουργίες· σκορπᾶ στόν βασανισμένο λαό τή χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Δίκαια ἡ
Ἐκκλησία τοῦ ἀπονέμει τόν τίτλο ὄχι ἁπλῶς τοῦ ἱεραποστόλου, ἀλλά τοῦ Ἰσαποστόλου!

Τό δεύτερο χαρακτηριστικό του, ὁ δεύτερος τίτλος καί τό εὔσημο τοῦ ταπεινοῦ Πατροκοσμᾶ: Ἐθναπόστολος! Γίνεται ὁ Ἅγιος τῶν Πανελλήνων, πού κρατᾶ τά ἱερά καί τά ὅσια τῆς φυλῆς. Πῶς; διά τῆς μαθήσεως τῶν γραμμάτων.

Σέ ὅποια περιοχή κηρύττει τόν Χριστό, τονίζει συνάμα καί τήν ἀνάγκη καί τήν ἀξία τῆς ἑλληνικῆς παιδείας· μιᾶς παιδείας χριστοκεντρικῆς καί ἀνθρωποπλαστικῆς. Βροντοφωνάζει: «Διά νά γνωρίζετε τόν πραγματικό δρόμο τοῦ Θεοῦ πρέπει νά μαθαίνετε γράμματα. Δέν μαθαίνονται ὅμως τά γράμματα χωρίς σχολεῖα. Διά τοῦτο σᾶς συμβουλεύω νά κάμετε γρήγορα σχολεῖο. Ἐκεῖ γυμνάζεται ὁ ἄνθρωπος καί μανθάνει τί εἶναι Θεός, τί εἶναι ἅγιος, τί ἄγγελοι, τί δαίμονες, τί κακία, τί ἀρετή. Τό σχολεῖο φωτίζει τούς ἀνθρώπους. Ἀνοίγει τά μάτια τῶν Χριστιανῶν, διά νά ἠμποροῦν νά διαβάζουν τό Ἱερό Εὐαγγέλιο καί νά μανθάνουν τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ. Ἄνθρωπος ἀγράμματος, ξύλο ἀπελέκητο. Δέν βλέπετε ὅτι μέ τήν ἀγραμματοσύνη ἀγρίεψε τό Γένος μας καί ἐγίναμε ὡσάν θηρία;».

Θέλει, λοιπόν, ὁ Πατροκοσμᾶς τά σχολεῖα, ὡς περισσότερο ἀναγκαῖα ἀπό ὁ,τιδήποτε ἄλλο. Θέλει τά σχολεῖα θερμοκήπια ἀρετῆς καί χριστιανικῆς ζωῆς. Λέγει ξεκάθαρα: «Τά σχολεῖα τά φτιάχνω, διότι ἀνοίγουν τίς ἐκκλησίες καί ἀνοίγουν τά μοναστήρια». Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ὅτι γεμίζουν οἱ ἐκκλησίες καί τά μοναστήρια, ὄχι ἀπό χριστιανούς «τουρίστες», ἀλλά ἀπό χριστιανούς πού ξέρουν γιατί πηγαίνουν στίς ἐκκλησίες καί στά μοναστήρια· ἀπό χριστιανούς πού γνωρίζουν νά βάζουν στόν μῦλο τοῦ νοῦ τους τό καθαρό σιτάρι τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί τῆς προσευχῆς, καί μέ αὐτά ἀρχίζουν καί τελειώνουν τήν ἡμέρα τους. Ὅταν αὐτά δέν ἀλέσει ὁ μῦλος τοῦ νοῦ, τότε ἀναγκαστικά ἀλέθει κάθε τί ἐφάμαρτο, ἀλέθει πνευματική κοπρία καί δυσωδία, ἀχρηστεύεται καί γίνεται δοχεῖο κάθε ἀκαθάρτου καί βδελυροῦ νοήματος.

Εἶναι ἀξιομνημόνευτο ὅτι στό Λοῦρο Πρέβεζας, μετά ἀπό κήρυγμά του καί ἀπό παρακίνησή του γιά τό κτίσιμο σχολείου, Τοῦρκοι ἀξιωματοῦχοι τῆς περιοχῆς προσφέρουν χρήματα, γιά νά κτιστεῖ ἑλληνικό σχολεῖο. Αὐτό δείχνει τί εἶναι γιά Ἕλληνες καί Τούρκους ὁ Πατροκοσμᾶς. Ὁ ἴδιος, σύμφωνα μέ τόν βιογράφο του, ἱδρύει συνολικά 1100 Κατώτερα καί 210 Ἀνώτερα σχολεῖα.

Ἐκτός ἀπό Ἰσαπόστολος καί Ἐθναπόστολος, ὁ Ἅγιος εἶναι καί Θαυματουργός καί Προφήτης. Σημεῖα καί τέρατα συνοδεύουν τίς Διδαχές του, πού γιγαντώνουν μέσα στίς ψυχές τῶν χριστιανῶν τήν πίστη πώς ἡ θρησκεία τους εἶναι ἡ μόνη ἀληθινή καί ζωντανή θρησκεία. Καί οἱ προφητεῖες του, πολλές καί καταπληκτικές, ἄλλες ἐκπληρώθηκαν μέχρι στιγμῆς κατά γράμμα, ἐνῶ ἄλλες ἀναμένουν τήν ἐκπλήρωσή τους, στόν κατάλληλο χρόνο καί καιρό.

Ἰδιαιτέρως οἱ προφητεῖες του γιά τό «ποθούμενο», ὅπως λέγει συνθηματικά, τή λευτεριά τῆς πατρίδος δηλαδή, πού ὁ Ἅγιος τή βλέπει νά ἔρχεται μέ τά προφητικά του μάτια, αὐτές οἱ προφητεῖες συνεγείρουν καί  συγκλονίζουν τό Πανελλήνιο· σταλάζουν στίς πικραμένες καί ἀποθαρρυμένες ἀπό τά βάσανα τῆς σκλαβιᾶς ἑλληνικές ψυχές τήν πίστη καί τήν ἐλπίδα· τόν καθιστοῦν Ἄγγελο τῆς λευτεριᾶς, τόν σπουδαιότερο Πρόδρομο τῆς ἐθνικῆς μας παλιγγενεσίας.

Ὁ θρύλος του, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλου ἡρωϊκοῦ καί ἁγίου ἀναστήματος τῶν χρόνων τῆς Τουρκοκρατίας, παραμένει χαραγμένος βαθειά στίς ψυχές τῶν χριστιανῶν μέχρι τίς μέρες μας. Χαρακτηριστικός εἶναι ὁ λόγος ἑνός ἑκατοντάχρονου γέροντα, τροφίμου τοῦ Γηροκομείου Ἰωαννίνων στίς ἀρχές τοῦ 19ου αἰῶνα.

Τόν ρωτοῦν τί χαράχτηκε βαθύτερα στήν ψυχή του, ἀπό ὅσα εἶδε καί ἔζησε στήν πολύπειρη καί μακρόχρονη ζωή του· καί ἐκεῖνος ἀπαντᾶ: «ὅταν μικρός ἄκουσα τή διδαχή του πατρο-Κοσμᾶ καί φίλησα τό χέρι του».

Καί ἕνα ἀκόμη μεγάλο πνευματικό χαρακτηριστικό τῆς ὁσιακῆς καί ἀποστολικῆς αὐτῆς μορφῆς: Ἱερομάρτυς!  Ὅπως συνέβη καί μέ τούς Ἀποστόλους, ἔλαβε καί ὁ Ἅγιός μας τόν καλλίνικο στέφανο τοῦ μαρτυρίου, ὡς ἐπισφράγισμα τῆς ὁλόψυχης ἀφοσίωσής του στόν Χριστό, ὡς ἐπιστέγασμα ὅλου τοῦ ἱεραποστολικοῦ του ἔργου. Ἄς ἀκούσουμε τόν πρῶτο βιογράφο του νά μᾶς διηγεῖται τό ἔνδοξο μαρτύριό του:

«Κήρυττε ὁ φλογερός καλόγερος, ὅταν οἱ ἄνθρωποι τοῦ Κούρτ πασᾶ τόν πλησίασαν. Τά πλήθη σάστισαν καί ἀποτραβήχτηκαν. Ἀλλά ὁ Κοσμᾶς ἀτάραχος καί γαλήνιος, σάν νά πήγαινε σέ χαρά καί ξεφάντωση, ἀκολούθησε τούς δημίους του. Εἶχε καταλάβει τή σημασία τῆς συλλήψεως καί δόξασε τόν Θεό, γιατί τόν ἀξίωσε νά χύσει τό αἷμα του, σάν μάρτυρας τῆς Ὀρθοδοξίας, ὅπως τόσες φορές εἶχεν εὐχηθεῖ. Τόν ἔκλεισαν στό δεσμωτήριο καί πέρασε ὅλη τή νύχτα ψάλλοντας χαρούμενα τροπάρια καί ὑμνωδίες, χωρίς νά δείξει κανένα σημεῖον λύπης. Τήν αὐγή τόν πῆραν λέγοντας ὅτι θά τόν ὁδηγήσουν στόν Κούρτ πασᾶ. Ἀλλά στόν δρόμο σταμάτησαν στή θέση Μπουγιαλῆ κοντά στόν Ἄψο ποταμό καί ἐκεῖ τόν πρόσταξαν νά ἑτοιμαστεῖ. Γονάτισε καί εὐχήθηκε στόν Θεό, ὅτι διά τήν ἀγάπην Του θυσιάζεται. Ὕστερα σηκώθηκε καί εὐλόγησε τά τέσσερα σημεῖα τοῦ ὀρίζοντα. Οἱ δήμιοι τόν ἐκάθισαν κοντά εἰς ἕνα δένδρον καί ἠθέλησαν νά τοῦ δέσουν τά χέρια, ἀλλά ἐκεῖνος δέν τούς ἄφησε λέγοντάς τους ὅτι δέν ἀντιστέκεται. Ἔπειτα ἀκούμβησε τήν ἱεράν του κεφαλήν εἰς τό δένδρον καί οὕτω τόν ἔδεσαν ἀπό τόν λαιμόν μέ ἕνα σχοινί καί εὐθύς μόνον πού τό ἔσφιξαν, ἐπέταξε τό θεῖον του πνεῦμα εἰς τά οὐράνια, ὄντας εἰς ἡλικίαν ἑξήντα πέντε χρόνων. Τό δέ τίμιον αὐτοῦ λείψανον γυμνώσαντες οἱ δήμιοι τό ἔσυραν καί τό ἔρριψαν εἰς τόν ποταμόν μέ μίαν μεγάλην πέτραν εἰς τόν λαιμόν. Τήν νύχτα ἕνας εὐσεβής ἐμβαίνοντας εἰς ἕνα μονόξυλον καί κάνοντας τόν σταυρόν του, ἐπῆγε διά νά ἐρευνήσει καί παρευθύς βλέπει τό λείψανον ὅπου ἔπλεε ἐπάνω εἰς τό νερόν. Ὅθεν τρέχει καί ἀγκαλιάζει καί τό ἐβγάζει ἀπό τόν ποταμόν καί ἐνδύσας αὐτό μέ τό ράσον του τό ἔφερεν εἰς τήν ἐκκλησίαν τῆς Θεοτόκου καί τό ἐνταφίασεν ἐν τῷ νάρθηκι τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας ἐν τῷ χωρίῳ Κολικόντασι.

Τόν ἐσκότωσαν τό 1779, Αὐγούστου 24, ἡμέρα Σάββατον».

Αὐτός εἶναι, ἀδελφοί μου, ὁ μεγάλος Ἅγιός μας. «Ἁγιάνθρωπο» καί «ἁγιοδάσκαλο» τόν φώναζαν. Ἰσαπόστολος, Ἐθναπόστολος, Θαυμα-τουργός, Προφήτης, Ἱερομάρτυς. Ἀναγεννητής καί παρηγορητής τοῦ σκλαβωμένου λαοῦ, διδάχος τοῦ Γένους, κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Ἔθνους, καύχημα τῆς πατρίδας, κλέος τῆς Αἰτωλοακαρνανίας, πού ἔχει τή μεγάλη εὔνοια παρά Θεοῦ νά εἶναι ἡ ἰδιαίτερη πατρίδα του. Καυχᾶται ὁ τόπος μας, καυχόμαστε καί ἐμεῖς γιά τόν συμπατριώτη μας. Ἀλλά τί σημαίνει καύχησις; Ὁ ἀείμνηστος προκάτοχός μας κυρός Θεόκλητος μᾶς λέγει πώς οἱ Ἅγιοι δέν θέλουν ἁπλῶς νά καυχώμεθα, θέλουν νά τούς μιμούμεθα. Καί μίμησις ἐν προκειμένῳ σημαίνει ἱεραποστολή.

Τό Γένος μας ἔχει ἀπόλυτη ἀνάγκη νέων φλογερῶν ἱεραποστόλων. Θά ἐξέλθουν ἀπό τήν σημερινή Ἑλλάδα καί μάλιστα ἀπό τήν Αἰτωλοακαρνανία νέοι Κοσμᾶδες; Αὐτό θά ἦταν ἡ μεγαλύτερη τιμή καί δόξα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ!

Ἄς ἀγωνιστοῦμε, ἀδελφοί μου, νά φανοῦμε ἀντάξιοι ἑνός τέτοιου συμπατριώτου μας, μιμούμενοι κατά δύναμιν τό ἅγιο παράδειγμά του, τήν ὁσία βιοτή του, τόν ἱεραποστολικό πύρινο ζῆλο του, τήν ἀφοσίωσή του στόν Χριστό, τήν ἀγάπη του γιά τήν πατρίδα.

Καί ἄς προσπαθήσουμε νά τηρήσουμε τίς διδαχές του, πού πάντα θά δίνουν κατευθυντήριες γραμμές στήν πορεία μας ὡς χριστιανῶν, κι ἄς ἔχουν περάσει πάνω ἀπό διακόσια χρόνια ἀπό τή μαρτυρική του τελείωση.

Μέ τόν δικό του λόγο θά κλείσουμε, πού εἶναι μιά εὐχή του πρός ὅλους μας:

«Δέν εἶμαι ἄξιος, ἀδελφοί μου, νά σᾶς διδάσκω καί νά σᾶς συμβουλεύω, πλήν ἀποτολμῶ καί παρακαλῶ τόν γλυκύτατόν μου Ἰησοῦν Χριστόν καί Θεόν νά στείλει οὐρανόθεν τήν χάριν καί τήν εὐλογίαν του, νά εὐλογήσει καί αὐτήν τήν χώραν καί ὅλα τά χωρία τῶν χριστιανῶν, νά εὐλογήσει τά σπίτια σας καί τά πράγματά σας καί τά ἔργα τῶν χειρῶν σας. 7

Καί πρῶτον, ἀδελφοί μου, ἄμποτε νά εὐσπλαγχνιστεῖ ὁ Κύριος, νά συγχωρήσει τά ἁμαρτήματά σας καί νά σᾶς ἀξιώσει νά περάσετε ἐδῶ καλά, εἰρηνικά, ἠγαπημένα καί εἰς αὐτήν τήν ματαίαν ζωήν, καί μετά ταῦτα νά πηγαίνετε εἰς τόν παράδεισον, εἰς τήν πατρίδα μας τήν ἀληθινήν, νά χαίρεσθε καί νά εὐφραίνεσθε, νά δοξάζετε, νά προσκυνεῖτε Πατέρα, Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιον καί ἀχώριστον». Ἀμήν.

Τον Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας επισκέφθηκε την Κυριακή 13 Αυγούστου 2023 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός, όπου στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικόλαου χοροστάτησε στην ακολουθία του Όρθρου και προεξήρχε στην Θεία Λειτουργία.

Με τον Σεβασμιώτατο συλλειτούργησαν ο Εφημέριος του Ναού, π. Γεώργιος Παναγιόπουλος, ο Αρχιδιάκονος Στέφανος Καππές και ο Διάκονος Δημήτριος Λαγούδης.

Ο Σεβασμιώτατος, κατά το κήρυγμά του, ανέλυσε το Ευαγγελικό ανάγνωσμα και  εξήγησε ότι μέσα σε αυτό βλέπουμε να συγκρούονται η πίστη με την απιστία. Ο πατέρας του νέου αναζητά τον Χριστό και επειδή δεν τον βρίσκει αμέσως, απευθύνεται στους μαθητές Του, γιατί θέλει την άμεση λύση στο πρόβλημά του και νομίζει ότι οι μαθητές είναι το ίδιο όπως και ο Διδάσκαλος. Το θαύμα όμως τελεσιουργείται, όταν η πίστη του πατέρα συναντά την παντοδυναμία του Χριστού.

Ο άνθρωπος πάντοτε αμφιταλαντεύεται μεταξύ πίστης και απιστίας. Η πίστη είναι δωρεά του Θεού. Δεν είναι ανθρώπινο επίτευγμα. Ο άνθρωπος αποδέχεται την δωρεά του Θεού, αλλά εξαρτάται από εκείνον, αν η πίστη θα ριζώσει μέσα του, αν θα καρποφορήσει και αν θα τελειωθεί.

Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα δεν αναπτύσσουν προσωπική επαφή με την Εκκλησία και τον Χριστό. Στέκονται σε αυτά που ακούνε, στα λίγα που διαβάζουν και διδάσκονται. Δεν νοιώθουν την ανάγκη να κοινωνήσουν με τον Θεό. Θεωρούν την πίστη ως ένα ατομικό γεγονός, αλλά αυτή η πίστη δεν σώζει. Ο Χριστός φανερώνεται στα μυστήρια της Εκκλησίας και κατεξοχήν σε αυτό το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας ανέφερε ολοκληρώνοντας το κήρυγμά του ο Σεβασμιώτατος.

Στην Θεία Λειτουργία συμμετείχε πλήθος κατοίκων και παραθεριστών του Μύτικα, μεταξύ των οποίων ο Δήμαρχος Ξηρομέρου κ. Ιωάννης Τριανταφυλλάκης.

Παρών σε βιβλιοπαραουσίαση στην Κατούνα

Αμέσως μετά ο Σεβασμιώτατος μετέβη στην Κατούνα Ξηρομέρου για να συμμετάσχει στην παρουσίαση του βιβλίου του Χρυσόστομου Πατούλα με τίτλο «Ο άνθρωπος με την ενδόμυχη φωνή».

Για το βιβλίο μίλησαν ο κ. Γεώργιος Πιτσινέλης, Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και ο κ. Διονύσιος Μπερερής, Συγγραφέας – Σχολικό Σύμβουλος. Την εκδήλωση παρουσίασε και συντόνισε ο Δημοσιογράφος – Συγγραφέας κ. Πάνος Σόμπολος.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός, κατά τον χαιρετισμό του ανέφερε τα εξής:

«Αγαπητοί αδελφοί,

Με χαρά, αποδεχθήκαμε την πρόσκληση για τη  σημερινή παρουσίαση του νέου βιβλίου, του πολύγραφου Αιτωλοακαρνάνα συγγραφέα κ. Χρυσόστομου Πατούλα. Με καταγωγή από την Κατούνα,  κατοικεί στην Αθήνα, αλλά ποτέ δεν αποκόπηκε από τη γενέτειρα γη του, στην οποία επιστρέφει πάντα και τιμά και με την εφημερίδα «ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΚΗ», που εκδίδει.

Το βιβλίο αυτό, μέσω του ήρωα του, αποτελεί έναν ύμνο στην ηθική τελειότητα, στους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και τους ανάλογους τρόπους δράσης, αλλά κυρίως στην αφυπνισμένη και ζώσα συνείδηση, τη φωνή του Θεού στον έσω άνθρωπο. Αναφέρεται στον αγώνα του χοϊκού ανθρώπου, που με τρόπο έντιμο, με καθαρότητα, ειλικρίνεια, ηθική σκέψη και ζωή, παλεύει μέσα στις «μικρότητες και ασυλλόγιστες συμπεριφορές των συνανθρώπων του».

Μέσα από τα γεγονότα του βιβλίου, αναδεικνύεται η Θεάρεστη Ανθρωπιά, η αλήθεια. Επακολουθεί η επιβράβευση με την επιτυχία των στόχων και σκοπών του ήρωα.

Το διήγημα ή καλύτερα το μυθιστόρημα, κατά το συγγραφέα, αποτελεί  σάλπισμα και αφύπνιση για την κοινωνία.  Μέσα από τον κακοτράχαλο και κοπιώδη δρόμο της ηθικής καλλιέργειας και της ασυμβίβαστης στάσης του ήρωα στη ζωή, «κεντιέται» με μαεστρία ο «καμβάς» των πνευματικών ανατάσεων.

Η μεταφορά της συνείδησης ως ενδόμυχη φωνή, έχει παρακινήσει πολλές αξιόλογες πράξεις για το κοινό καλό. Αποτέλεσε αντικείμενο πολλών εξεχόντων παραδειγμάτων σε όλη την τέχνη. Ο τίτλος του συγκεκριμένου βιβλίου οδηγεί  ακριβώς σε αυτό. Γράφει ο συγγραφέας σε κάποιο σημείο του βιβλίου του, τα λόγια της ενδόμυχης φωνής: «Στην ανθρωπιά και την αγάπη αξίζει να δίνεις και όχι να παίρνεις, τότε μόνο θεωρείται αγάπη, διότι δεν κρύβεται πίσω της ίχνος ιδιοτέλειας. Ζήσε το σήμερα με μέτρο και λογική …».

Κάθε πνευματικό έργο, που προτείνει τρόπους υπέρβασης της ανθρώπινης αδυναμίας και ουσιαστικής  προσέγγισης του Θείου, καθώς και παρακίνηση για αγώνα εναντίον όλων των αντίθεων δυνάμεων, αποτελεί συνετό βοηθό μας, καθώς υμνεί την κρυστάλλινη και αδιάφθορη συνείδηση, τον τίμιο, ειλικρινή και θεάρεστο τρόπο ζωής, στην  εποχή του εγωκεντρισμού και του δικαιωματισμού, που διανύουμε.

Στον περίφημο «Ειρηνικό Γ’» λόγο Του, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος αναφέρει: «Θερμός είναι ο ζήλος, πράο το πνεύμα, φιλάνθρωπη η αγάπη … μακρόθυμη η ελπίδα. Ο ζήλος εξάπτει, το πνεύμα καταπραΰνει, η ελπίδα υπομονεύει, η αγάπη συνδέει … Εάν η αγάπη υπάρχει, παραμένει ή εάν έχει κλονισθεί, σταθεροποιείται ή τέλος, εάν έχει φύγει, επανέρχεται….»[1]. Μόνο με το Θεό μπορεί ο άνθρωπος να επιτύχει στον αδυσώπητο αγώνα για την κατάκτηση των στόχων του. Μόνο τότε, με τον επιτυχή εναγκαλισμό των αξιών  και των αρετών, που ο Δημιουργός τελικά του χαρίζει,  οδηγείται  στη σωτηρία του σώματος και της ψυχής, στην αγκαλιά του Θεού του, ήρεμος  και γαλήνιος, όπως ο ήρωας μας, που πληρώνει μεν ακριβά με τη ζωή του, φεύγει δε, «σωσμένος» για τον ουρανό.

Ευχαριστούμε το συγγραφέα για αυτή την πνευματική ευκαιρία, την προσφορά του στην κοινωνία, και στη γενέτειρά του Αιτωλοακαρνανία, αξίζει να το μελετήσουμε όλοι».

Στο τέλος της εκδήλωσης ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Χρυσόστομος Πατούλας απένειμε τιμητική πλακέτα στον Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας, ευχαριστώντας τον για την παρουσία του και τιμώντας το μέχρι σήμερα ποιμαντικό του έργο.

[1] Παπαδόπουλου Στυλιανού, «Μιλάει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, 1991

Μια ιδιαίτερη τελετή θα πραγματοποιηθεί σήμερα 15/5/2023, στις 6 το απόγευμα, στο Χρυσοβέργι.

Συγκεκριμένα ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ.κ. Δαμασκηνός θα τελέσει τα θυρανοίξια του Ιερού Ναού αφιερωμένου στον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Δημήτριο τον οποίο ανήγειρε  ο Αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Έργων Θανάσης Μαυρομμάτης, στη μνήμη της μητέρας του Αθηνάς.

Στο σημείο που έχει κατασεκευαστεί ο ναός προϋπήρχαν ερείπια παλαιότερου Ναού, ο οποίος, σύμφωνα με τις διηγήσεις της μητέρας του κ. Μαυρομμάτη, ήταν αφιερωμένος και αυτός στον Άγιο Δημήτριο.

Αυτό αποτέλεσε και το έναυσμα για την ανοικοδόμηση εκ θεμελίων του Ναού αυτού τον οποίο και θα αφιερώσει τον Μεγαλομάρτυρα αυτό της Ορθοδοξίας τελώντας με τον τρόπο αυτό ένα συμβολικό μνημόσυνο και προσφέροντας σε όλους τους Χριστιανούς τον περικαλλή αυτό ναό.

Συνεκδοχικά θυρανοίξια, ή και απλώς ανοίξια, ονομάζονται τα εγκαίνια ενός οποιουδήποτε χριστιανικού ναού.

Πιο συγκεκριμένα ωστόσο, και ως αρχική σημασία, τα θυρανοίξια είναι η φάση των εγκαινίων του ναού κατά την οποία ο τοπικός επίσκοπος (μητροπολίτης) ή άλλος, ανώτερος αρχιερέας που προΐσταται της ακολουθίας και της τελετής ανοίγει θριαμβευτικά τις πύλες του ναού ώστε να εισέλθει σε αυτόν η εκκλησιαστική πομπή.

Αυτό γίνεται αφού προηγηθούν τρεις περιφορές της πομπής γύρω από τον ναό, και αφού ο αρχιερέας απαγγείλει σε μορφή διαλόγου με τον αναγνώστη (ο οποίος βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού) τους στίχους 7 έως 10 του 23ου (κγ΄) Ψαλμού του Δαυίδ:
— ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.
— [8] τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;
— Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, Κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ.
[9] ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.
— [10] τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;
— Κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης.

Μετά την είσοδο της πομπής στον ναό, ο ναός αφιερώνεται στη λατρεία του Θεού.

Ειδικότερα στην Ορθοδοξία, η πλέον συνηθισμένη πρακτική είναι η τοποθέτηση λειψάνων αγίων κατά τα θυρανοίξια μέσα σε ειδική κρύπτη της Αγίας Τράπεζας, μια πράξη που ονομάζεται κατάθεσις ή καταθέσιον ή εγκαίνιον.

Η ακολουθία των εγκαινίων με τα θυρανοίξια εκτιμάται ότι είναι πολύ παλαιά, χρονολογούμενη από την εποχή αμέσως μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού, τον 5ο αιώνα. Αναφέρεται ότι κατά τα δεύτερα εγκαίνια του ναού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως (563), ο Πατριάρχης Ευτύχιος έφερε επάνω σε άμαξα τα άγια λείψανα, ενώ ο λαός και ο Αυτοκράτορας ακολουθούσαν την πομπή περπατώντας. Μνεία των θυρανοίξιων του ναού της Αγίας Σοφίας ανευρίσκεται και στα παλαιότερα μηνολόγια, στις 22 Δεκεμβρίου.

Η έννοια του «τάματος» είναι ιδιαίτερα σημαντική στην Ορθοδοξία και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παράδοσής μας ως λαού. Στις σημερινές χαλεπές εποχές που διανύουμε η προσήλωση σε αρχές, αξίες και παραδόσεις αποτελεί φωτεινή πυξίδα που έχει οδηγήσει το Έθνος από αιώνων.