Ετικέτα: ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

Ευοίωνο το 2025: ενίσχυση εξαγωγών και προοπτικές ανάπτυξης.

 Σταθερότητα στην παραγωγή, βελτιωμένες τιμές, ασφαλές επιχειρηματικό περιβάλλον και εμπιστοσύνη από τους επενδυτές, είναι τα βασικά συμπεράσματα της 11ης Ετήσιας Έκθεσης Υδατοκαλλιέργειας που εκδόθηκε από την Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ) και παρουσιάζει τις εξελίξεις του κλάδου για τη χρονιά που πέρασε.

Επιπλέον, αναδεικνύει την διαχρονική θεσμική εκκρεμότητα της ολοκλήρωσης του χωροταξικού σχεδιασμού που εξακολουθεί να αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη του κλάδου αλλά και την ανάγκη ταχύτερου εκσυγχρονισμού του νομικού πλαισίου στη σημερινή κλιματική πραγματικότητα.

Το 2024 η παραγωγή τσιπούρας και λαβρακιού μειώθηκε κατά 5,5% στους 114.500 τόνους ακολουθώντας την τάση που είχε η παράγωγη τους στην Ε.Ε. αλλά και διεθνώς. Η αξία των πωλήσεων ωστόσο αυξήθηκε κατά 3,5% στα 721 εκατομμύρια ευρώ βελτιώνοντας τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων του κλάδου.

Η πτώση της παραγωγής επηρέασε ανάλογα και τις εξαγωγές ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας οι οποίες κυμάνθηκαν στους 94.132 τόνους. Οι μέσες τιμές εξαγωγών ήταν βελτιωμένες και για τα δύο είδη σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (+17% η τσιπούρα, +2% το λαβράκι).

Σε μία χρονιά όπου το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών της χώρας ήταν ελλειμματικό, τα ψάρια ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας διατήρησαν την έντονη εξωστρέφεια τους συμβάλλοντας θετικά στο εμπορικό ισοζύγιο τροφίμων. Το 82% της παραγωγής διατέθηκε σε 38 αγορές εκτός Ελλάδας.

Ως προς τις προκλήσεις του κλάδου, η έκθεση αναφέρεται στην αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην  ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού που αναιρεί τους αναπτυξιακούς στόχους που έχουν τεθεί από την ίδια την Κυβέρνηση.

Επιπλέον η έκθεση καταγράφει την κλιματική αλλαγή ως μια από τις καθοριστικές προκλήσεις του κλάδου. Η άνοδος της θερμοκρασίας των υδάτων και τα συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα θέτουν σε δοκιμασία την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα του.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο εκσυγχρονισμός του νομικού πλαισίου παραγωγής και η ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού κρίνονται αναγκαία.

Όσον αφορά στο 2025, η πορεία των εξαγωγών καταγράφει άνοδο, ενισχύεται η διείσδυση των ελληνικών ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας σε σημαντικές αγορές, οι τιμές διατηρούνται σε πολύ καλά επίπεδα, η ζήτηση παραμένει υγιής, οι εξαγωγές στις ΗΠΑ δεν φαίνεται να κινδυνεύουν από επιθετικές εμπορικές πολιτικές, ενώ το κόστος παραγωγής έχει βελτιωθεί λόγω των αποπληθωριστικών τάσεων.

Με αφορμή την δημοσίευση της 11^ης Ετήσιας Έκθεσης Υδατοκαλλιέργειας, ο κ. Γιάννης Πελεκανάκης, Διευθυντής Ευρωπαϊκών Θεμάτων της ΕΛΟΠΥ, σχολίασε σχετικά «Το 2024 αποτέλεσε χρονιά προκλήσεων αλλά και προόδου για την ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια καθώς διατήρησε την ηγετική της θέση στην ΕΕ και την έντονη εξωστρέφεια της παρά τις διαχρονικές θεσμικές εκκρεμότητες που υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα, τις επενδύσεις αλλά και το περί δικαίου αίσθημα.

Οι προσπάθειες των Ελλήνων παραγωγών οδήγησαν σε ένα τελικά ισορροπημένο αποτέλεσμα που ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω ανάπτυξη, υπό την βασική προϋπόθεσή ότι θα ολοκληρωθεί το χωροταξικό.

Όπως όλα δείχνουν το 2025 είναι ευοίωνο για τον κλάδο, αφού η παραγωγή, οι εξαγωγές και οι τιμές καταγράφουν ανοδική πορεία δημιουργώντας συνθήκες σταθερότητας, εμπιστοσύνης και ανάπτυξης.

Ανάπτυξη που θα πρέπει να επικεντρωθεί στην εντατικοποίηση της παραγωγής με ακόμα πιο βιώσιμο και περιβαλλοντικά υπεύθυνο τρόπο ώστε να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση για αλιεύματα σε έναν ολοένα και πιο περιορισμένο σε πόρους κόσμο.

Η ιχθυοκαλλιέργεια παραμένει ο πιο αειφόρος κλάδος παραγωγής τροφίμων προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες στο περιβάλλον, στις τοπικές κοινωνίες και στους καταναλωτές.»

 

 

Την Πέμπτη 28-11-2024 και την Παρασκευή 29-11-2024 πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία οι διήμερες εορταστικές εκδηλώσεις του Τμήματος Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών του Πανεπιστημίου Πατρών στις εγκαταστάσεις του στο Μεσολόγγι, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων εορτασμού της  6^ης ημέρας Υδατοκαλλιέργειας και της εορτής του Αγίου Ανδρέα, που έχουν καθιερωθεί και διεξάγονται τα τελευταία χρόνια στο Μεσολόγγι.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν την Πέμπτη 28-11-2024 με την ανοικτή Ημερίδα με θέμα τις: «Προσεγγίσεις του Μέλλοντος: Προσαρμογή και Ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων στο Υδάτινο στοιχείο».

Η έναρξη της ημερίδας πραγματοποιήθηκε από τον ο Δρ. Νικόλαο Βλάχο, μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών και συντονιστή της εκδήλωσης, ο οποίος ευχαρίστησε τους εισηγητές που αποδέχθηκαν την πρόσκληση ώστε να καταθέσουν τις απόψεις τους, την επιστημονική τους γνώση και εμπειρία καθώς και όλους όσους ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Τμήματος (φοιτητές των Τμημάτων Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών και Γεωπονίας, Φυσικά πρόσωπα, μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ ΕΤΕΠ της Γεωπονικής Σχολής) να παρακολουθήσουν την ημερίδα.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος του Τμήματος Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιωάννης Θεοδώρου, αφού ευχαρίστησε τους εισηγητές και τους συμμετέχοντες στην ημερίδα επεσήμανε τις καινοτόμες δράσεις που έχει αναπτύξει το Τμήμα Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών τα τελευταία χρόνια, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων στο υδάτινο στοιχείο.

Ομιλητές ήταν: η Ελένη Μεντέ Καθηγήτρια του Τμήματος Κτηνιατρικής του ΑΠΘ, ο Γεώργιος Σαλάχας Καθηγητής του Τμήματος Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πατρών, η ομάδα του ερευνητικού κέντρου Αθηνά αποτελούμενη από τους Ε. Πετρά, Φ. Μπόνταρε,  Α. Καραγιάννης , Ε. Μπέη , Σ. Καζανά  και ο Π. Σαρράς.  Μετά το πέρας της ημερίδας ακολούθησε γεύμα με προϊόντα Ελληνικής Υδατοκαλλιέργειας (ψάρια, μύδια) συνοδευόμενα από ούζο και οίνο.

Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν την Παρασκευή 29-11-2024 με την διεξαγωγή του 1^ου  Μαθητικού διαγωνισμού με θέμα την Υδατοκαλλιέργεια, που απευθύνονταν στους μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων των σχολικών μονάδων του Νομού Αιτ/νίας.

Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε με απόλυτη επιτυχία και συμμετείχαν οι παρακάτω σχολικές μονάδες: ΓΕΛ Ευηνοχωρίου, 1^ο ΓΕΛ Μεσολογγίου, 2^ο ΓΕΛ Μεσολογγίου, το Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Μεσολογγίου, το Εσπερινό Γυμνάσιο Μεσολογγίου με Λ.Τ και το 2^ο ΕΠΑΛ Αγρινίου.

Οι συμμετέχοντες μαθητές και μαθήτριες προσέγγισαν δημιουργικά, πρωτότυπα  και ευφάνταστα το θέμα του διαγωνισμού. Διακρίθηκαν για την εξαιρετική παρουσία τους το Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Μεσολογγίου, η 2^η  ομάδα του  2^ο ΓΕΛ Μεσολογγίου και η ομάδα του 2^ου ΕΠΑΛ Αγρινίου.

Το διήμερο των εορταστικών εκδηλώσεων ολοκληρώθηκε με το φόρο τιμής που απέδωσε το Τμήμα Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών στους αποφοίτους Ιχθυολόγους που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Τμήματος και της ανάπτυξης της Υδατοκαλλιέργειας και Αλιείας της Χώρας. Σε άκρως συγκινητικό κλίμα βραβεύτηκαν οι παρακάτω:

• Η Ανδριάννα Νίκα Ιχθυολόγος MsC Υδατοκαλλιεργειών Παθογόνων Υδρόβιων Οργανισμών.
• Η Ασπασία Στεριώτη Ερευνήτρια Β’ ΥπεύθυνηΕνυδρειολογίας Ενυδρείο Κρήτης, ΕΚΛΕΘΕ.
• Ο Γεώργιος Γεωργόπουλος Δ/ντής, PESCA NΟVA HELLAS
• Ο Κωσταντίνος Παπακώστας Γεν.Δ/ντής PRAXIS AQUACULTURE
• Ο Δημήτρης Παράφορος Δ/ντής Παραγωγής Ιχθυογ. ,Σταθμού Σαγιάδας

Την εκδήλωση παρακολούθησαν τα μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ του Τμήματος,  απόφοιτοι Ιχθυολόγοι καθώς και φοιτητές του Τμήματος Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών. Την Εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας κ. Φίλιας και ο εκπρόσωπος της Ελληνικής Προεδρίας της Πρωτοβουλίας Αδριατικής -Ιονίου.

Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με τη διεξαγωγή στρογγυλής τράπεζας όπου οι ομιλητές και οι βραβευθέντες Ιχθυολόγοι ανέλυσαν το «Χθες», το «Σήμερα» και το «Αύριο της Υδατοκαλλιέργειας στην Ελλάδα” υπό το πρίσμα της οπτικής τους και της μακροχρόνιας εμπειρίας τους. Μετά το πέρας της εκδήλωσης ακολούθησε δείπνο με προϊόντα Ελληνικής Υδατοκαλλιέργειας (ψάρια, μύδια) συνοδευόμενα από ούζο και οίνο.

Η υλοποίηση των εορταστικών εκδηλώσεων  δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την εθελοντική βοήθεια των φοιτητών: Παπαδοπούλου Αναστασία, Μαλιγκάνη Χριστίνα, Ρούμογλου Ανθή, Οικονομοπούλου Ιωάννα, Τσαντάκη Ιωάννη και του υποψήφιου διδάκτορα Μητσόπουλου Ιωάννη του τμήματος μας, καθώς και την χορηγία των: ΕΛΚΕ Πανεπιστημίου Πατρών, PRAXIS AQUACULTURE, Υδατοκαλλιέργειες ΣΑΟ, ΕΛΟΠΥ, Μυδοκαλλιέργεια Μαλιγκάνη, Ούζο Τρικενέ, Οινοποιεία Λαρισσός, Δήμος Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου, τα Ζαχαροπλαστεία ΛΥΡΟΣ & Μελισσάκη, τα Αρτοποιεία Φιλιπόπουλος & Tip-Top και ο Εμποροβιομηχανικός Σύλλογος Μεσολογγίου.

 

Γράφει ο Απόστολος Τουραλιάς*

Η υδατοκαλλιέργεια αναγνωρίζεται διεθνώς ως μία από τις πλέον αειφόρες δραστηριότητες, καθώς προσφέρει προϊόντα υψηλής ποιότητας, τηρώντας αυστηρές προδιαγραφές όσον αφορά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την υγεία των ψαριών και την προστασία των καταναλωτών. Η Ελλάδα κατέχει ηγετική θέση στην παραγωγή μεσογειακών ειδών, αξιοποιώντας το ευνοϊκό γεωμορφολογικό και υδροβιολογικό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου.

Παρότι την περίοδο της οικονομικής κρίσης η υδατοκαλλιέργεια παρουσίασε επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξής της, ο κλάδος κατάφερε να ανακάμψει τα τελευταία έτη και να επανέλθει σε ανοδική, αναπτυξιακή πορεία εξέλιξης. Σε επιχειρηματικό επίπεδο παρατηρείται ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον καθώς ήδη έχουν εισέλθει στον κλάδο διεθνή funds, σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις του κλάδου.

Σήμερα βρίσκεται εν εξελίξει μια προσπάθεια από το κράτος να μπει τάξη στη συγκεκριμένη δραστηριότητα, με τη θέσπιση Περιοχών Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιέργειας (ΠΟΑΥ), ένα βασικό εργαλείο για την υλοποίηση του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις Υδατοκαλλιέργειες (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.-Υ), το οποίο βρίσκεται σε πλήρη ισχύ από το 2014.

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως η ίδρυση των ΠΟΑΥ είναι αποτέλεσμα πολύχρονου σχεδιασμού και εμπεριστατωμένης μελέτης. Για τον καθορισμό κάθε ΠΟΑΥ λαμβάνονται υπόψη οι διεθνείς, κοινοτικοί και εθνικοί στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας, άλλα σχέδια και προγράμματα, όπως τα Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Φυσικά, στηρίζεται στην ισχύουσα νομοθεσία χωρίς καμία παρέκλιση, βρίσκεται υπό τον έλεγχο διαφορετικών υπηρεσιών των οκτώ(!) συναρμόδιων υπουργείων, οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι διενεργούνται από κρατικούς επιστημονικούς φορείς όπως το ΕΛΚΕΘΕ, τα αποτελέσματα επικαιροποιούνται μέχρι την τελευταία στιγμή. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει δραστηριότητα που να έχει περάσει από τόσους πολλούς ελέγχους, όχι μόνο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά και για την ευζωία και την ορθολογική εμπορία των παραγόμενων προϊόντων.

Πρέπει να τονιστεί ότι με την δημιουργία της ΠΟΑΥ δημιουργείται ένας οργανωμένος υποδοχέας ο οποίος επιτρέπει καλύτερο έλεγχο ως προς την ασκούμενη δραστηριότητα, προστατεύει το περιβάλλον και την υγιή επιχειρηματικότητα. Εξάλλου, ακόμη και μετά την οριστικοποίηση μιας ΠΟΑΥ, οποιαδήποτε πράξη αφορά την ίδρυση ή την ανανέωση άδειας μιας μονάδας εξακολουθεί να εξαρτάται από τις αποφάσεις των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών.  Η θεσμοθέτηση των Π.Ο.Α.Υ. αναμένεται να έχει θετικό αντίκτυπο στην εθνική οικονομία, την ανάπτυξη του κλάδου και την ευημερία της τοπικής κοινωνίας. Τα πλεονεκτήματα της υλοποίησης των ΠΟΑΥ είναι περισσότερο από εμφανή.

Με την οργάνωση του κλάδου αποκλείεται μια τυχόν άναρχη ανάπτυξη, δημιουργείται ασφάλεια τόσο για τους επενδυτές, όσο και για τους πολίτες, διασφαλίζονται επενδύσεις και θέσεις εργασίας σε απομακρυσμένες περιοχές με υψηλούς δείκτες ανεργίας και έλλειψη ενναλακτικών προοπτικών ανάπτυξης. Επίσης, υπάρχει αδιάλειπτη προστασία του περιβάλλοντος με τη συστηματική παρακολούθηση της οικολογικής κατάστασης και τη λήψη των κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων, αποφυγή συγκρούσεων με άλλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες που αναπτύσσονται στον παράκτιο χώρο, όπως ο τουρισμός και η αλιεία. Προβλέπεται αύξηση της απορροφητικότητας κοινοτικών πόρων μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας και Θάλασσας και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων της Ε.Ε., και γενικώς αναμένονται άμεσες και έμμεσες θετικές οικονομικές επιπτώσεις στις περιοχές που θα ιδρυθούν ΠΟΑΥ, λόγω των προγραμματιζόμενων επενδύσεων.

Και βέβαια, σε αντίθεση από ότι κάποιοι υποστηρίζουν, οι ΠΟΑΥ δεν αποτελούν βιομηχανικές περιοχές με ότι αυτό συνεπάγεται σε οχλήσεις και δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι υδατοκαλλιέργειες αποτελούν κλάδο του πρωτογενή τομέα, που η βιωσιμότητά τους εξαρτάται άμεσα από τη διατήρηση της καλής κατάστασης του περιβάλλοντος εντός του οποίου λειτουργούν.

Όσον αφορά τη συνύπαρξη υδατοκαλλιέργειας και τουρισμού θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν αποτελούν ασύμβατες δραστηριότητες. Αφενός, ο κλάδος μας, συνολικά, σε καμία περίπτωση δεν πιστεύει στη μονόπλευρη ανάπτυξη. Αφετέρου, η πατρίδα μας έχει την τύχη να περιβάλλεται από θάλασσα και να είναι σε θέση, στις υπέροχες ακτογραμμές της, να συνδυάσει πολλές και διαφορετικές δραστηριότητες – αρκεί να υπάρχει ένα πλήρες χωροταξικό σχέδιο, όπως αυτό που συζητάμε. Ειδικά όσον αφορά στον τουρισμό, η υδατοκαλλιέργεια έχει κάθε λόγο να προσβλέπει στην ποσοτική και ποιοτική του ανάπτυξη: όσους περισσότερους επισκέπτες έχουμε κάθε χρόνο, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η κατανάλωση των ψαριών μας. Επίσης, οι επισκέπτες που θα δοκιμάζουν τα προϊόντα μας και θα συνειδητοποιούν την κορυφαία τους ποιότητα, μετατρέπονται σε δυνάμει καταναλωτές μας στις δικές τους αγορές, στις δικές τους πατρίδες, με δεδομένο ότι ο κλάδος έχει έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα.

Δυστυχώς κάποιοι ακόμα βάζουν μικροπολιτικά και ατομικά συμφέροντα πάνω από οποιασδήποτε αειφορική ανάπτυξη, τοπικής ή εθνικής εμβέλειας και με σαθρά και έωλα επιχειρήματα προσπαθούν να δημιουργήσουν προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν. Ας ελπίσουμε ότι η κοινή λογική, η επιστημονική τεκμηρίωση και η δέσμευση για ορθολογική, βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας μας θα καταστήσουν αυτές τις απόψεις περιθωριακά μειοψηφικές.

---

*Ο Απόστολος Τουραλιάς είναι πρόεδρος της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ)

 

Τηλεδιάσκεψη με τους εκπροσώπους του κλάδου υδατοκαλλιέργειας πραγματοποίησαν την Πέμπτη 9 Απριλίου 2020, ο Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης Θόδωρος Βασιλόπουλος, ο Αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας, Έρευνας και Καινοτομίας, Φωκών Ζαΐμης και ο Βοηθός Περιφερειάρχη αρμόδιος για θέματα συνεταιριστικών οργανώσεων, Μιχαήλ Γούδας, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών και δράσεων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για τη στήριξη των επιχειρήσεων την επόμενη μέρα από την υγειονομική κρίση και ειδικά αυτών του πρωτογενούς τομέα.

Στην τηλεδιάσκεψη τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας εκπροσώπησαν οι Απόστολος Τουραλιάς, (Πρόεδρος Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας), Κωνσταντίνος Μπόκας, (Γενικός Γραμματέας Συνδέσμου Ελλήνων Θαλασσοκαλλιεργητών) και Ιωάννης Κουρκουμέλης, (Πρόεδρος Συνδέσμου Υδατοκαλλιεργητών Νομού Αιτωλοακαρνανίας).

Στη σύσκεψη τονίστηκε ότι ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας είναι σημαντικός για την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου, καθώς στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας δραστηριοποιούνται ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου αλλά και αρκετές μικρότερες. Συζητήθηκαν αναλυτικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υδατοκαλλιέργειες, ενώ εξετάστηκαν πιθανές δράσεις της Περιφέρειας που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν λύσεις.

Αποφασίστηκε η εγκατάσταση ενός μονίμου διαύλου επικοινωνίας μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, στους τομείς της προώθησης των επενδύσεων, της αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας, της έρευνας και καινοτομίας, καθώς και της προώθησης των εξαγωγών.