Ο Δήμαρχος Ι.Π. Μεσολογγίου Κώστας Λύρος, εκφωνώντας τον πανηγυρικό για την 196η Επέτειο της ηρωικής Εξόδου υπογράμμισε την παρουσία σ’ αυτόν τον τόπο που έγινε σύμβολο ενός μοναδικού στην ιστορία της ανθρωπότητας αγώνα για ελευθερία και αξιοπρέπεια.
«Εκείνοι ήταν μια γενιά Ελλήνων που δεν έγιναν ραγιάδες κανενός. Με το αίμα τους έβαλαν τα θεμέλια για να γίνει η χώρα μας ελεύθερη, την ίδρυσαν. Δεν είδαν το θαύμα να συμβαίνει. Το πραγματοποίησαν», τόνισε ο Κώστας Λύρος για να επισημάνει μετά ότι η ετοιμότητα είναι το μεγάλο κατόρθωμα των πολιορκημένων του Μεσολογγίου.
«Άνθρωποι καταπονημένοι, πεινασμένοι, στριμωγμένοι σ’ ένα κομμάτι γης, που αποδέχονται την πρόκληση να αποδείξουν ότι, αν και είναι μικρός ο τόπος τους, οι ίδιοι είναι πολύ, απείρως μεγαλύτεροι. Αυτό μας προτρέπουν κι εμάς να κάνουμε: σε μια εποχή που οι εξωτερικές δυσκολίες συμπιέζουν τον άνθρωπο – να επεκτείνουμε εσωτερικά τα όριά μας.
Να φτάσουμε στην αυθυπέρβαση. Κι όποιος ξεπεράσει τον εαυτό του «Τον καμαρώνουν οι ουρανοί κι η γη χειροκροτάει» λέει ο στίχος.
Αν και είναι μικρός ο τόπος μας, το Μεσολόγγι πάντα θα είναι η πρωτεύουσα της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας. Η πρωτεύουσα του Ωραίου και του Μεγάλου Ανθρώπου. Και ως πρωτεύουσα της Ελληνικής ψυχής το Μεσολόγγι, δε μετριέται με γεωγραφικές εκτάσεις, ούτε με οικονομικές συντεταγμένες», τόνισε ο Δήμαρχος.
Στη συνέχεια δεν μπόρεσε να μην κάνει σύγκριση στο τότε με το σήμερα μιλώντας για ένα «συμβόλαιο» που καλείται να υπογράφει η Πολιτεία με τούτο τον τόπο. «Τον ιερό τόπο, την ιερή πόλη που δεν θα πρέπει μόνο να…. Είναι, αλλά και να φαίνεται! «Ευγνωμοσύνη που δεν εκφράζεται έμπρακτα, χάνει την αξία της.
Σε λίγο, σε 4 χρόνια από τώρα θα κληθούμε να εορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Έξοδο .
1826 – 2026. Μπορεί η πανδημία να μην επέτρεψε την χώρα μας να αποδώσει τις τιμές που άρμοζαν για την μεγάλη αυτή επέτειο του 2021. Το 2026 όμως της δίνεται η ευκαιρία.
Το Μεσολόγγι έχει χρέος στο μεγάλο αυτό ραντεβού μνήμης να είναι έτοιμο και αντάξιο της ιστορίας του. Για μας η δουλειά ήδη άρχισε. Καλώ την πολιτεία τους θεσμούς , τους υπεύθυνους να ανταποκριθούν. Και δεν είναι μόνο για τους Μεσολογγίτες ο λόγος. Δεν είναι για κάποιους. Είναι για το σύμβολο .
Γιατί ο μεγάλος κίνδυνος είναι να αφήσουμε τα σύμβολα να ξεθωριάσουν», σημείωσε με νόημα ο Κώστας Λύρος. Και δεν μπόρεσε να μην αναφέρει ότι όταν θα είμαστε πάλι εδώ, το 2026, τι θα έχουμε να πούμε σε αυτούς που προνόησαν πριν την έξοδο να πλυθούν, να ντυθούν με τα καλά τους, να κοινωνήσουν; Ότι εμείς δεν προνοήσαμε, ότι δεν προλάβαμε; Θα υπάρχει δικαιολογία», διερωτήθηκε.
«Το Μεσολόγγι έπεσε! Επέλεξε να πέσει! Και αυτή επιλογή έφερε την ανατροπή της ιστορίας.
Η πτώση του όμως άξιζε περισσότερο από τη νίκη. Υπάρχουν νίκες που μοιάζουν με ήττες και υπάρχουν ήττες που είναι παραπάνω από νίκες.. Το ζήτημα είναι πως νικάς και που – σε ποιο ηθικό επίπεδο κινείσαι», είπε ακολούθως και εκδήλωσε την αισιοδοξία του ότι «πάντα θα υπάρχει το Μεσολόγγι, για να δείχνει το δρόμο.
Πάντα οι “ΕΛΕΎΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ” θα γεννάνε ήρωες.
Πάντα θα υπάρχει ελληνική ψυχή για να φωτίζει .
Πάντα θα υπάρχει τούτο δω τ΄ “ΑΛΩΝΑΚΙ”.
Για να θυμίζει στους ανθρώπους πως και οι λίγοι νικάνε τους πολλούς.
Και οι ισχυροί κινδυνεύουν από τους αδύναμους.
Και το πνεύμα νικάει τη σάρκα.
Γιατί όπως λέει κι ο Λόρδος Βύρωνας: Ποτέ δεν αποτυχαίνουν αυτοί που πεθαίνουν για έναν μεγάλο σκοπό.
Ετούτη η νύχτα, φίλοι μου, είναι μια δύσκολη νύχτα.
ΠΑΝΤΑ ΘΑ ΝΑΙ………», κατέληξε.
Με πατριωτική υπερηφάνεια και εκκλησιαστική κατάνυξη η Ιερά Πόλις του Μεσολογγίου τίμησε την 196η Επέτειο της Εξόδουτης Ηρωικής Φρουράς των Ελευθέρων Πολιορκημένων, με τις εκδηλώσεις να κορυφώνονται την Κυριακή των Βαΐων.
Στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος τελέσθηκαν ο Όρθρος και η αρχιερατική θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου και Τοποτηρητού της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Ιεροθέου.
Κηρύσσοντας το θείο λόγο ο Σεβασμιώτατος μίλησε για τη νίκη επάνω στον θάνατο και την υπέρβαση του φόβου του θανάτου. Ανέφερε ότι η Κυριακή των Βαΐων έλαβε το όνομά αυτό από τα βαΐα των φοινίκων, με τα οποία υποδέχθηκε ο λαός στα Ιεροσόλυμα τον Χριστό. Είχε προηγηθεί η ανάσταση του Λαζάρου και ο λαός υποδέχθηκε τον Χριστό ως νικητή του θανάτου.
Η σκηνή είναι θριαμβευτική και θυμίζει εκδήλωση υποδοχής ενός λαϊκού ηγέτη, ο οποίος επιστρέφει, ύστερα από μια θριαμβευτική νίκη εναντίον των εχθρών του λαού.
Έτσι τον υποδέχονται με τα βαΐα των φοινίκων και τους κλάδους των δένδρων ως νικητή του θανάτου. Ο θάνατος είναι πράγματι ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου. Κανείς δεν μπορεί να τον νικήσει, αφού όλοι πεθαίνουν, ύστερα από την προγονική αμαρτία. Αυτό έγινε από τον Χριστό. Αυτός νίκησε τον θάνατο.
Και εμείς σήμερα παίρνουμε στα χέρια μας τις δάφνες για να υποδεχθούμε τον Χριστό, όχι μόνο γιατί ανέστησε τον Λάζαρο, αλλά γιατί με τον Σταυρό και την Ανάστασή Του νίκησε τον θάνατο και μας ελευθέρωσε από τον φόβο του θανάτου, αλλά και με την αποφυγή του πνευματικού θανάτου.
Ο Σεβασμιώτατος συνέχισε λέγοντας ότι εμείς, σήμερα (σ.σ. την Κυριακή των Βαΐων) στο Μεσολόγγι κρατάμε δάφνες γιατί θυμόμαστε την ηρωική Έξοδο των προγόνων μας, ύστερα από ενός έτους πολιορκία που υπέφεραν τα πάνδεινα.
Πρόκειται για μια ηρωική πράξη που δεν υπάρχει ανάλογη στην ιστορία αν τη συγκρίνουμε και με σύγχρονα γεγονότα. Είναι η πιο εμβληματική πράξη της Επανάστασης του 1821 παγκόσμιας ακτινοβολίας.
Ανέφερε επίσης ότι μετά την Δοξολογία θα γίνει λιτανευτική διέλευση πολλών νέων και μεγάλων με πολλές φιλαρμονικές από το Μεσολόγγι και άλλες περιοχές μπροστά από τον πίνακα της Εξόδου που ζωγράφισε ο Θεόδωρος Βρυζάκης, ο οποίος αποκλήθηκε και ζωγράφος της Επανάστασης του 1821.
Έχουν γίνει πολλές επιστημονικές αναλύσεις στον πίνακα αυτό. Εκείνο που φαίνεται καθαρά είναι ότι δείχνει την ορμή των Εξοδιτών προς την ζωή με την υπέρβαση του θανάτου, αφού ο συνήθης αποχαιρετισμός τους ήταν «καλή αντάμωση στον άλλο κόσμο», ενώ οι εχθροί διακρίνονται από τον φόβο του θανάτου, την αγωνία και το μίσος.
Και βέβαια ψηλά εικονίζεται ο Θεός με ανοιχτά τα χέρια του σαν αγκαλιά να ευλογεί τους Εξοδίτες. Επίσης υπάρχουν πολλοί άγγελοι κρατώντας στεφάνια για να στεφανώσουν τους Εξοδίτες.
Ο Μητροπολίτης κ. Ιερόθεος κατέληξε λέγοντας ότι σήμερα και με την εκκλησιαστική και με την εθνική εορτή τιμάμε τον Χριστό, ως νικητή του θανάτου, και τους Εξοδίτες, οι οποίοι, με την δύναμη του Χριστού, έκαναν υπέρβαση του θανάτου και πέρασαν στην αθανασία. Αυτά είναι τα πρότυπά μας στις δύσκολες συνθήκες ζωής που ζούμε.
Ακολούθησε η επίσημη Δοξολογία, παρουσία του Εκπροσώπου της Ελληνικής Κυβερνήσεως Υπουργού Εσωτερικών κ. Μάκη Βορίδη, ενώ στη συνέχεια, ξεκίνησε η ιερά Πομπή τιμής στους Πεσόντες της Εξόδου.
Κατά την σύντομη προσφώνησή του στην Δοξολογία ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου αναφέρθηκε στον ιστορικό νόμο που λέγεται «ετερογονία των σκοπών». Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο ένα γεγονός αρχίζει με άλλη προοπτική και καταλήγει σε άλλα αποτελέσματα, δηλαδή γονιμοποιεί άλλες θετικές ή αρνητικές καταστάσεις.
Αυτός ο ιστορικός νόμος ίσχυσε στο Μεσολόγγι τόσο όσο ήταν «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» οι κάτοικοι του, όσο και όταν αποφάσισαν την Έξοδο. Αγωνίσθηκαν δηλαδή για την ελευθερία τους, αλλά τελικά προκάλεσαν άλλα αποτελέσματα. Με την θυσία τους αυτή προξένησαν μεγάλη εντύπωση στους δυτικούς λαούς, εκεί που επικρατούσε αρνητική στάση έναντι της Ελληνικής Επαναστάσεως, λόγω των απόψεων της «Ιεράς Συμμαχίας». Από τότε αποφάσισαν να βοηθήσουν την συγκρότηση του πρώτου Ελληνικού Κράτους.
Μάλιστα, λέγεται, ότι ο ισχυρός άνδρας της «Ιεράς Συμμαχίας», Καγκελάριος της Αυστρίας Μέτερνιχ στην πρόταση του Σουλτάνου να στείλει στρατεύματα της «Ιεράς Συμμαχίας» για να καταστείλει την Ελληνική Επανάσταση είπε: «Τώρα πια, μετά το Μεσολόγγι, αυτό είναι αδύνατον». Έτσι, εφαρμόστηκε ο ιστορικός νόμος της «ετερογονίας των σκοπών».
Για αυτό στη λιτανευτική πορεία που θα γίνει και σήμερα, όπως χθες το βράδυ, μπροστά στον πίνακα της Εξόδου που θα τεθεί έξω από τα προπύλαια του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Σπυρίδωνος παρουσιάζεται ότι όλη η Ελλάδα αποτίει φόρο τιμής στο Μεσολόγγι, στην Εκκλησία που έπαιξε σημαντικό ρόλο σε όλο τον αγώνα και στο αδάμαστο θάρρος τόσο των «Ελευθέρων Πολιορκημένων», όσο και των ηρώων Εξοδιτών.
Ευχήθηκε, τέλος, εμείς οι απόγονοι τόσων ηρώων να είμαστε άξιοι της ελευθερίας που μας έδωσαν οι πρόγονοί μας με αίμα. Γιατί, ότι έχουμε δεν μας το έδωσαν οι άλλοι ως δώρο αλλά το κερδίσαμε με αγώνες, θυσίες και πολύ αίμα που πότισε την γη μας.
Στην συνέχεια άρχισε η ιερά λιτανεία με την οποία μεταφέρθηκε η Εικόνα της Εξόδου και ο Σταυρός Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ στον Κήπο των Ηρώων της Ιεράς Πόλεως, με την συμμετοχή του Σεβασμιωτάτου Τοποτηρητού, επικεφαλής του Ιερού Κλήρου, των λοιπών επισήμων και πλήθους κόσμου. Μεταξύ αυτών, μαθητές των Σχολείων της Ιεράς Πόλεως, μέλη πολιτιστικών συλλόγων του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και άλλων Νομών, φιλαρμονικές και εκπρόσωποι φορέων.
Τιμές στην Ιερά Εικόνα της Εξόδου απέδωσαν τα αγήματα των τριών Σωμάτων του Ελληνικού μας Στρατού.
Στον Τύμβο, όπου φυλάσσονται τα οστά των πεσόντων, τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως «των αειμνήστων αγωνιστών και προμάχων της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, Ιωσήφ και Πορφυρίου των Αρχιερέων και πάντων των μετ’ αυτών εν τη ηρωική Εξόδω αγωνισαμένων και πεσόντων πατέρων και αδελφών ημών, Ελλήνων τε και Φιλελλήνων».
Ακολούθησε η κατάθεση στεφάνου και η εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον εκπρόσωπο της Ελληνικής Κυβερνήσεως Υπουργό κ. Μάκη Βορίδη, ενώ η υψίφωνος κα Vivian Douglas απέδωσε το μοιρολόι «Να ζει το Μεσολόγγι», με τη συνοδεία της χορωδίας του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, υπό την διεύθυνση του καλλιτεχνικού διευθυντή κ. Σπύρου Χολέβα.
Κατά την τάξη του εορτασμού, το απόγευμα της Κυριακής, η Ιερά Εικόνα της Εξόδου και ο Σταυρός Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ επέστρεψαν με λιτανευτική πομπή στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, όπου φυλάσσονται.
Το Σάββατο το πρωί μεταφέρθηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος, με λιτανευτική πομπή από το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, η Εικόνα της Εξόδου και ο Σταυρός Ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ. Στην πομπή συμμετείχαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου και Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Ιερόθεος, ο Δήμαρχος της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου κ. Κωνσταντίνος Λύρος, η Αντιπεριφερειάρχης Αιτωλοακαρνανίας κα Μαρία Σαλμά, οι στρατιωτικές και πολιτικές αρχές της Ιεράς Πόλεως και της ευρύτερης περιοχής και πλήθος κόσμου.
Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος Τοποτηρητής κ. Ιερόθεος μετέβη στο μνημείο του Ελβετού Φιλέλληνα Ιωάννη – Ιακώβου Μάγερ και τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση, παρουσία των εκπροσώπων των αρχών της Ιεράς Πόλεως, οι οποίοι κατέθεσαν στεφάνια.
Κατόπιν στο σημείο που ανατινάχθηκε ο Επίσκοπος Ρωγών, στον ανεμόμυλο, δίπλα από το λιμάνι έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του. Το άγαλμα αποτελούσε έμπνευση του μακαριστού Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά και υλοποιήθηκε από ομάδα πνευματικών του παιδιών.
Ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερόθεος τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση και κατά τον σύντομο χαιρετισμό του εξέφρασε τη χαρά του για την παρουσία τόσων φιλελλήνων οι οποίοι εξακολουθούν να αγαπούν την Ελλάδα.
Αναφέρθηκε στον σημαντικό ρόλο που έπαιξε ο Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ στην πολιορκία και την Έξοδο του Μεσολογγίου, ως απεσταλμένος του Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Άρτης Πορφυρίου, ο οποίος βρισκόταν στην Γ’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου. Χαρακτήρισε τον Ρωγών Ιωσήφ παλληκάρι του Χριστού και της Ρωμηοσύνης, που πρωτοστάτησε σε όλα τα γεγονότα που προηγήθηκαν της Εξόδου και προήδρευσε στην συνέλευση των Μεσολογγιτών που αποφάσισε και οργάνωσε την Έξοδο.
Επίσης ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου αναφέρθηκε στον μακαριστό Μητροπολίτη Κοσμά, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα και πρωτοστάτησε στην υλοποίησή της.
Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό του τόνισε ότι στον Ιωσήφ Ρωγών, όπως και στον Πορφύριο βλέπουμε την προσφορά της ορθοδόξου Εκκλησίας στην πατρίδα και την ελευθερία. Η συγκρότηση του ελληνικού κράτους δεν μας δόθηκε ως χάρισμα, αλλά την πήραμε με το αίμα όσων αγωνίσθηκαν. Τιμή, λοιπόν, στον Ιωσήφ, στον Πορφύριο και στην Εκκλησία, αλλά και ανάμνηση ευγνωμοσύνης στον μακαριστό Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά.
Κατόπιν ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου μετέβη στο τόπο θανάτου του Λόρδου Βύρωνος και τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση, παρουσία των εκπροσώπων των αρχών της περιοχής, οι οποίοι κατέθεσαν στεφάνια.
Το απόγευμα στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος τελέσθηκε η ακολουθία του Μεγάλου Εσπερινού, χοροστατούντος του Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου.
Ακολούθησε η λιτανευτική πομπή, με επικεφαλής την Εικόνα της Εξόδου και τον Σταυρό ευλογίας του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ από τον Ιερό Ναό στον Κήπο των Ηρώων. Στην ιερά λιτανεία συμμετείχε ο Σεβασμιώτατος, ο ιερός κλήρος και οι αρχές του τόπου, ενώ προηγήθηκαν μαθητικές αντιπροσωπίες των Σχολείων της Ιεράς Πόλεως, μέλη πολιτιστικών συλλόγων και φιλαρμονικές από όλη την Ελλάδα, καθώς και τιμητικά αγήματα των τριών Σωμάτων του Ελληνικού Στρατού.
Στον Κήπο των Ηρώων, ενώπιον του Τύμβου, όπου φυλάσσονται τα οστά των Πεσόντων της Εξόδου, τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση και έγινε κατάθεση στεφάνων από τους εκπροσώπους της Ελληνικής Κυβερνήσεως, της Βουλής των Ελλήνων, της Πρεσβείας της Ιταλίας στην Ελλάδα ως τιμώμενης χώρας, των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας, του Δικαστικού Σώματος, της Ακαδημίας Αθηνών, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, τον Δήμαρχο Καλαμάτας, ως τιμώμενο αδελφοποιημένο Δήμο και τον Δήμαρχο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
Ακολούθησε η εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον Δήμαρχο της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου κ. Κωνσταντίνο Λύρο.
Τέλος, σε συγκινησιακά φορτισμένη ατμόσφαιρα έγινε η αναπαράσταση της ανατίναξηςτης πυριτιδαποθήκηςτου Δημογέροντα Χρήστου Καψάλη, με τη συμμετοχή των χορωδιών του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου και μαθητών Σχολείων του Μεσολογγίου, υπό την διεύθυνση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή κ. Σπύρου Χολέβα.
Στο πλαίσιο του Εορτασμού των 200 χρόνων από την Έναρξη της Εθνικής Παλιγγενεσίας 1821-2021 και με αφορμή πραγματοποίησης της Ημερίδας -ΔΡΟΜΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ- εκπροσωπώντας την Αδελφότητα Ναυπακτίων Αττικής «ο Έπαχτος» , με ιδιαίτερη συγκίνηση ,θα σας παρουσιάσω το θέμα «Ο χορός των Εξοδιτών στο Λιδωρίκι» και το αποτύπωμά του, μέσα από λογοτεχνικά και ιστορικά κείμενα».
Ο Εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός, στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους», ένα από τα κορυφαία έργα του έγραψε για τους υπερασπιστές του Μεσολογγίου:
Δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά
Και ελεύθεροι να μείνουν
Εκείθε με τους αδελφούς
Εδώθε με το χάρο.
Με τους στίχους αυτούς, δηλώθηκαν οι σκληρές συνθήκες και η ηρωική στάση των Εξοδιτών στην πορεία διεκδίκησης της Ελευθερίας, την οποία θέτουν υψηλότερα και από την ίδια τους τη ζωή.
Το δικαίωμα της Ελευθερίας θα το κερδίσουν, είτε κατορθώνοντας να φτάσουν απέναντι μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες, είτε να πέσουν μαχόμενοι. Το μήνυμα είναι σαφές και αδιαπραγμάτευτο.
Με ψυχή όρθια και ανυπόταχτη, οι υπερασπιστές αποφασίζουν να διασχίσουν τον αποκλεισμό των Τουρκικών και Αιγυπτιακών Δυνάμεων και να βαδίσουν προς την Ελευθερία.
Τη διεκδίκησαν, εκείνη τη μεγάλη νύχτα της Εξόδου, αφού εξάντλησαν κάθε προσμονή βοηθείας έξωθεν.
Το Μεσολόγγι εμβληματικός τόπος ιστορικής μνήμης της Επανάστασης του 1821, αντιπροσωπεύει, την κορυφαία στιγμή, για την πιστοποίηση της ελευθερίας ως διαχρονικής αξίας.
Σύμφωνα με τα «Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833» του Νικολάου Κασομούλη, υπερασπιστή του Μεσολογγίου και διασωθέντα της Εξόδου, πληροφορούμαστε, πως ο αριθμός από τις φάλαγγες των προμάχων, της Εξόδου, με προορισμό το Ναύπλιο, πέρασε και στάθηκε στο Λιδωρίκι.
Επίσης, ο Κασομούλης σημείωσε το γεγονός της θερμής υποδοχής που έτυχαν οι μαχητές στον τόπο αυτό.
Ξεδιπλώνοντας τις σελίδες της διαδρομής των Εξοδιτών, συναντάμε τη Μούσα, που οδήγησε το χέρι του Γεωργίου Τερτσέτη, και του Γιάννη Βλαχογιάννη, σε ποίημα και λογοτεχνικό κείμενο αντίστοιχα, να περιγράφουν το χορό που στήθηκε στο Λιδωρίκι από τους Εξοδίτες.
Ο νομομαθής και ποιητής Γεώργιος Τερτσέτης, ευρισκόμενος στο Ναύπλιο πληροφορήθηκε το γεγονός του χορού στο Λιδωρίκι, και εμπνεόμενος από τα συμβάντα, συνέθεσε ποίημα με τον τίτλο «Ο Χορός των Οπλαρχηγών και η νύχτα του Μαΐου».
Η πένα του ποιητή αναφερόμενη στο Χορό, περιγράφει το μεγαλείο της ζωής, σαν πύρινο άνθος, που ξεπροβάλλει μέσα από τον πόλεμο.
Ο χορός στο ποίημα προσδιορίζει το Μεσολόγγι ως εξής:
Φανερώνει την κατάκτηση της Ελευθερίας ,μέσα σε γιορτινή ατμόσφαιρα.
Τονίζει το ρόλο της γυναίκας, στην πρώτη γραμμή, στην πορεία προς την ελευθερία.
Την περιγράφει ντυμένη με αντρίκια ρούχα, και στα άρματα ζωσμένη.
Έτοιμη να μετρηθεί με τον εχθρό μέχρις εσχάτων για την πατρίδα.
Εντοπίζει, από τη σύνθεση του χορού, (άντρες – γυναίκες – παιδιά) την παρουσία τηςοικογένειας και δίνει έμφαση στον κρίκο αυτό, ως ισχυρό στήριγμα του ‘Έθνους.
Ο κύκλιος χορός εδώ, είναι το σύνολο της πνοής και του πάθους της καρδίας για την ελευθερία. Κορμιά στητά, μάτια του θάρρους, που περισώζουν στον κύκλιο ενός χορού την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Κορμιά στητά, αρματωμένα και ένας κύκλιος χορός, όπως ο λόγος του Ελύτη, στην ωδή, «Θάνατος και ανάστασις», του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
«…Βαρύς ο κόσμος να τον ζήσεις ,όμως για λίγη περηφάνια ,το άξιζε …»
Ο Κύκλιος χορός εδώ, είναι σύμβολο ομοψυχίας. Δηλωτικό του ομότροπου και όμαιμου.
Ο κύκλιος χορός εδώ, είναι η κοινή απόφαση, που ορθώνεται ενάντια στην αντίξοη συνθήκη, για τη διατήρηση της ελληνικής ψυχής τους.
Ο χορός είναι η νέα στιγμή, των διασωθέντων ψυχών, που πλέκουν τα χέρια τους στον ενωτικό κύκλο, σαν να θέλουν να επικυρώσουν τη νέα τους απόφαση για την ιδανική ισορρόπηση.
Τι μπορούσαν άραγε οι ψυχές αυτές να αναγνωρίζουν ύστερα από την δοκιμασία της μακράς πολιορκίας, που τους έφερε στο έσχατο της απόγνωσης, και από εκεί στην μεγάλη απόφαση της Εξόδου;
Έπρεπε, να στήσουν πάλι όρθιες τις ψυχές τους, διότι όλοι γνώριζαν ότι θα έρθει ο χρόνος που θα πάρουν πάλι το δρόμο της επιστροφής για την πατρώα εστία.
Για τούτο και ο κύκλιος χορός. Το φαινόμενο της ζωής, ακόμη και στην πιο ακραία συνθήκη, υπακούει στο κύκλιο νόμο.
Φεύγουμε και επανερχόμαστε.
Και τούτοι οι μαχητές της ελευθερίας, αυτό υπερασπίστηκαν, με τον κύκλιο χορό τους στο Λιδωρίκι.
Είναι γιατί γνώριζαν, ότι η ύλη για να μετασχηματιστεί προς το καλύτερο, χρειάζεται, ακέραια την πίστη, το μαχητικό φρόνημα και το συμβολισμό της συλλογικότητας.
Στο σημείο αυτό ο λόγος στον ποιητή, ο οποίος ανοίγει την μεγάλη εικόνα της πορείας.
Από την ημερομηνία άφιξης των σωμάτων της Εξόδου στις 16 Μαΐου 1826 μέσω Δωρίδας στο Ναύπλιο, μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι το ποίημα, ίσως γράφτηκε το Μάιο του ίδιου έτους.
Για αυτό το λόγο, και ο μήνας αυτός αναφέρεται, στον τίτλο του ποιήματος.
Το ποίημα δημοσιεύθηκε, για πρώτη φορά, στις 15 Ιουνίου 1832 στο Ναύπλιο, στο φύλλο με αριθμό 18 της Εθνικής Εφημερίδας, ένα χρόνο πριν την άφιξη του Όθωνα στην Ελλάδα.
Επιπρόσθετα, στις υποσημειώσεις της Εφημερίδας, αναφέρεται σαφώς ότι « ο Χορός αυτός έγεινεν εις Λιδορίκι απαραλλάκτως ως περιγράφεται».
Αυτήν την εικόνα, θα αναπαράξει για διδαχή 100 χρόνια μετά την Έξοδο, ο Επαχτίτης Γιάννης Βλαχογιάννης, ιστορικός και συγγραφέας, στο λογοτεχνικό του κείμενο, ΑΣΤΡΑΠΟΚΑΜΑ από το βιβλίο του «ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΧΡΟΝΙΑ» ΑΘΗΝΑ 1930.
Αποτυπώνει, με τη σειρά του τη διαδρομή και τα δεινά της ομάδας των Εξοδιτών, που κατευθύνονταν προς το Ναύπλιο.
Στάθηκαν στο Λιδωρίκι, όπως γράφει, όπου έτυχαν φιλοξενίας και αφού στάθηκε η ψυχή τους, πήραν βαθιά ανάσα και όλοι μαζί ενώθηκαν στο χορό και έγιναν ένα.
Μέσα σε κλίμα ευφορίας πιά!
Επίσης ο Βλαχογιάννης στις σημειώσεις «Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833» αναφέρει ότι: «Η παράδοση λέει πως χόρεψαν κιόλα οι γενναίοι.Πρώτη φορά ήπιαν κρασί, ύστερα από την Έξοδο».
Στη συνέχεια σας παραθέτω απόσπασμα του κειμένου- ΑΣΤΡΑΠΟΚΑΜΑ-.
«είναι του Μεσολογγιού η θύμιση, η γλυκειά που ξαναγύρισε και έφεξε γύρω. Σηκώνονται από το τραπέζι το λιτό άντρες, γυναίκες, σιάζουν τα αχτένιστα μαλλιά, σφίγγουν τη μέση, χειροπιάνονται όλο νιάτα από θείο πιοτό, γεμάτη την καρδιά».Ένας σουλιώτης που’ κρυβε στα στήθια του τη σημαία του Μεσολογγιού, την ξετυλίγει, την κρεμάει απ’ ένα κλάδο. Δεν είναι πιά σημαία του πολέμου αυτή, φλάμπουρο είναι του γάμου,και κάνει τη χαρά του το λυπημένο συμπεθερικό,και παίρνει τη λαχτάρα της ζωής γιά νύφη, νύφη μιά και μόνη. Ο λόγος ο στοματικός , που φύλαξε του θείου αυτού χορού το θάμα, λησμόνησε για το τραγούδι να μας πει, που είπαν οι χορευτάδες…»
Η ιδιαίτερη σημασία του χορού, στο ποίημα του Τερτσέτη, καθώς και στο λογοτεχνικό κείμενο του Βλαχογιάννη, τοποθετεί, την έννοια του χορού ως πρεσβευτή της εθνικής ενότητας, του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Συμβολικά, η ένωση στο χορό, είναι η έκφραση της συλλογικής πράξης των Ελλήνων, ενάντια στην Οθωμανική Κυριαρχία.
Στο χορό συμμετείχαν, και οι αγωνίστριες γυναίκες από το Μεσολόγγι, σύμφωνα με τους δύο λογοτέχνες. Ίσως μπορούμε να υποθέσουμε, πως από το χορό αυτό δεν ήταν δυνατόν, να απουσιάζει, η Μεσολογγίτισσα ηρωίδα Χρυσηίδα Κοντσακάρη Καραγγελέ Μπαγιώργα.
Γίνεται αναφορά, στο όνομά της, για τη συμμετοχή στην Έξοδο και την πορεία για το Ναύπλιο μέσω Δωρίδος.
Μαζί της, πορεύθηκαν και άλλες ανώνυμες ηρωίδες συναγωνίστριές της. Έξι, τον αριθμό όπως διαβάζουμε στο φύλλο με αριθμό 144 με ημερομηνία 22 Ιουλίου 1884 της Εφημερίδας Δυτική Ελλάδα -Μεσολόγγι, που δημοσιεύθηκε ο επικήδειος λόγος για τη Χρυσηίδα,όπως εκφωνήθηκε από την Αγαθή Πανοπούλου.
Για τους υπερασπιστές του Μεσολογγίου, ο χορός στο Λιδωρίκι λειτούργησε ως ευεργέτημα.
Μπήκαν πάλι στη γραμμή της δύναμής τους, εκείνης που τους κράτησε όρθιους μέσα στην πείνα, το διάστημα της πολιορκίας. Δίνουν υπόσχεση στους ίδιους, πώς όσο και αν έμειναν λίγοι, θα συνεχίσουν ως γένος στέλνοντας ταυτόχρονα προς όλους του Έλληνες, το μήνυμα, ελπίδας της νίκης, και πίστης στην ελευθερία του Έθνους.
Μετά το Λιδωρίκι φθάνουν στο Ναύπλιο. Εδώ τελειώνει ο δρόμος των εξοδιτών, από το σημείο αυτό θα γεννηθεί ο ευνοϊκότερος εκείνος χρόνος που θα τους φέρει πάλι, στο ελεύθερο Μεσολόγγι.
Ερχόμενοι στο Ναύπλιο, εξωτερικά είναι ρακένδυτοι και με ανοιχτές πληγές.
Ο χορός όμως τους έχει αναβαπτίσει! Η θέα τους γίνεται δύναμη υποβλητική, που παρακινεί τον θαυμασμό.
Είναι καταγεγραμμένο το περιστατικό με τον Διδάσκαλο του Γένους Γεώργιο Γεννάδιο, παρόντα στην άφιξή τους, να ανεβαίνει στη ρίζα του ιστορικού πλατάνου και να εκφωνεί πατριωτικό λόγο, για συνέχιση του αγώνα και με χρήματα να συγκεντρώνονται υπέρ του υπέρτατου στόχου, από τους παρευρισκόμενους, όπως μας πληροφορεί ο Γ.Αθανασιάδης-Νόβας, στον πανηγυρικό λόγο του, με τίτλο: «Δοξαστικό της εξόδου του Μεσολογγίου».
Τέλος, τα δυό λογοτεχνικά κείμενα των Τερτσέτη και Βλαχογιάννη και οι ιστορικές αναφορές, φυλάττουν ως τεκμήρια και συμβάλλουν στη συλλογική μνήμη, η οποία δημιουργεί το ιστορικό μας γίγνεσθαι και διαιωνίζει την εθνική μας ταυτότητα.
Η Αδελφότητα Ναυπακτίων Αττικής, με την υποστήριξη των Δήμων Δωρίδος, της ΙεράςΠόλεως Μεσολογγίου και την Διεθνή Αδελφότητα Απογόνωντων ελεύθερων Πολιορκημένων Μεσολογγίου, προγραμματίζει μια Κυριακή του 2022, την αναπαράσταση του χορού στο Λιδωρίκι και την κινηματογράφησή του ως δρώμενο.
Με τη συμμετοχή των μελών του ομίλου ιστορικής φορεσιάς και οπλισμού «ο Λιάρος» και των πανηγυριστών του «Αη Συμιού», που φέρουν γονιδιακή και συναισθηματική εγγύτητα με τους ήρωες εκείνης της εποχής.
Η δράση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα, με άξονα την προσωπικότητα του Γιάννη Βλαχογιάννη, μια εμβληματική μορφή της ελληνικής λογιοσύνης, ταυτισμένη με τη δημιουργία των Γενικών Αρχείων του Κράτους, την έρευνα, τη διάσωση και έκδοση αρχειακού υλικού.
Αξίζουν συγχαρητήρια στον κύριο Κωνσταντίνο Καρκανιά, πρόεδρο της Διεθνούς Ακαδημίας της Ελευθερίας, ο οποίος, είναι η ψυχή, κάθε υψηλής πράξης που έχει στόχο να αναδεικνύει, να τεκμηριώνει και να υπερασπίζεται, τα πρόσωπα και τα συμβάντα, του μείζονος εκείνου ηρωικού χρόνου της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου.
Για την τιμή, να με προσκαλέσει και να με συμπεριλάβει στους ομιλητές της ημερίδας «ΔΡΟΜΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» που οργάνωσε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος, σε συνεργασία με την Αδελφότητα Απογόνων Ελεύθερων Πολιορκημένων Μεσολογγίου, την Αρχαιολογική-Ιστορική Εταιρεία Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και τον Ορειβατικό και Χιονοδρομικό Σύλλογο «Η Βαράσοβα», του οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ .
Henry Warren (British, 1794-1879) The dance of the Palikars. Λονδίνο 1841
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Διονύσιος Σολωμός – Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Σχεδίασμα Γ’. 1844.ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΑΡΑΣΛΗ.ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ-ΑΠΑΝΤΑ-ΤΑ ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑ ΠΡΟΛΟΓΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΟΥ- ΥΠΟ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ.ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΤΥΠΟΙΣ Π.Δ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ.1901.
Νικόλαος Κασομούλης, Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833,Αθήνα,1940.
Γεώργιος Τερτσέτης– Ο χορός των οπλαρχηγών και η νύχτα του Μαίου-. Ποιήματα. Αθήνα,1847.
Γιάννης Βλαχογιάννης, -Αστραπόκαμα– από Τα Μεγάλα Χρόνια. Αθήνα 1930.
Οδυσσέας Ελύτης, Θάνατος και ανάστασις του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 1971.
Γεώργιος Αθανασιάδης Νόβας, Δοξαστικό της εξόδου του Μεσολογγίου. Από «Το Εικοσιένα» Πανηγυρικοί Λόγοι. Ακαδημαϊκών εκδόσεων Ακαδημίας Αθηνών, «Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη», Αθήνα 1977.
Εθνική Εφημερίς , Αριθμός 18,Ναύπλιο, 1832.
Εφημερίδα – Δυτική Ελλάς, Μεσολόγγι,22/7/1884.
* ΗΣταυρούλαΠολονύφη είναι Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης,
π. Υπάλληλος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας. Υπουργείο Πολιτισμού.
**Το κείμενο παρουσιάστηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2021 στο Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου μπορεί να μην παρέστη χθες στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Εξόδου στο Μεσολόγγι, λόγω του ότι νοσεί από κορονοϊο, όμως δεν λησμόνησε την επέτειο και σε ανάρτησή της σημείωσε:
“Αν φέτος οι συνθήκες δεν μας επέτρεψαν να είμαστε στο Μεσολόγγι για τον εορτασμό της επετείου της ηρωικής εξόδου, με την ψυχή και την καρδιά μας βρισκόμαστε σήμερα σ’ εκείνο το «αλωνάκι», που η θυσία το μεταμόρφωσε στον «ενδοξότερο τόπο» της Ελληνικής Επανάστασης.
Εκεί, μια χούφτα Έλληνες, ξημερώματα της Κυριακής των Βαΐων του 1826, αψήφησαν την συντριπτική υπεροπλία των Οθωμανών, αποδεικνύοντας την υπεροχή της ηθικής φύσης του ανθρώπου απέναντι στην υλική ισχύ.
Εκεί, στο πέλαγος της δύναμης του εχθρού, αντέταξαν τον βράχο της θέλησής τους, επιλέγοντας μπροστά «στην άσπονδη πλημμύρα των αρμάτων/ δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά, κι ελεύθεροι να μείνουν», όπως έγραψε ο εθνικός μας ποιητής.
Η Έξοδος του Μεσολογγίου δεν είναι ένα απλό συμβάν στην εξέλιξη του εθνικοαπελευθερωτικού έπους. Έχει πανανθρώπινο συμβολισμό.
Η αυταπάρνηση και ο ηρωισμός των πολιορκημένων συγκλόνισε τη διεθνή κοινή γνώμη, αφύπνισε τις συνειδήσεις του πολιτισμένου κόσμου, αναζωπύρωσε τον φιλελληνισμό, κινητοποίησε τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια υπέρ του αγώνα των Ελλήνων.
Καθόρισε το ηθικό μέτρο και τις αξίες των συλλογικών επιδιώξεων κάθε λαού που λαχταράει να αποτινάξει τη σκλαβιά και να ζήσει ελεύθερα.
Κατέδειξε ότι οι πραγματικές νίκες σημειώνονται στο ηθικό πεδίο. Από την κορυφή της υψηλότερης πατριωτικής θυσίας, φωτίζει το αειθαλές νόημα του αγώνα για αξιοπρέπεια, αυτοδιάθεση, ελευθερία, δικαιοσύνη.”
Χιλιάδες κόσμου έχουν κατακλύσει το Μεσολόγγι για να παρακολουθήσουν τη μεγαλειώδη πομπή της Ιεράς Εικόνες της Εξόδου και την αναπαράσταση της ανατιναξης του Χρήστου Καψάλη.
Από τις 6.30 το απόγευμα ξεκίνησε η πομπή από τον Άγιο Σπυρίδωνα που συμμετέχουν εκατοντάδες τμήματα από κάθε γωνιά της χώρας για να καταλήξει στον Κήπο των Ηρώων.
Δείτε ζωντανά την πομπή και στη συνέχεια την αναπαράσταση της ανατιναξης
Στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για την Έξοδο του Μεσολογγίου, το ΓΕΕΘΑ ετοίμασε ένα ηχητικό αφιέρωμα στη Δεύτερη Πολιορκία της Ιεράς Πόλεως, από τον Απρίλιο του 1825 μέχρι τις 10 Απριλίου του 1826, οπότε και πραγματοποιήθηκε η Ηρωική Έξοδος.
Το podcast έχει τον τίτλο «Προσκλητήριο Φρουράς στους Προμαχώνες των Ελεύθερων Πολιορκημένων» και υπενθυμίζει τα συγκλονιστικά γεγονότα εκείνης της εποχής, μέσα από τα οποία αναδείχθηκε το ασύλληπτο μέγεθος της αυτοθυσίας των γενναίων Υπερασπιστών της Ιεράς Πόλεως.
Στην ηχογράφηση του δέκατου τέταρτου podcast του ΓΕΕΘΑ αποδέχτηκε την πρόσκληση να συμμετέχει ο γνωστός δημοσιογράφος και παρουσιαστής Νίκος Αλιάγας, ο οποίος καταγόμενος και αυτός από την Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου απήγγειλε με τον δικό του μοναδικό και γλαφυρό τρόπο τα συγκινητικά ιστορικά τεκμήρια.
Ο Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον κύριο Αλιάγα προκειμένου να του εκφράσει τις θερμές του ευχαριστίες για την ευγενική του συνεισφορά στην δημιουργία του συγκεκριμένου podcast.
Κορυφώνονται στο Μεσολόγγι το Σαββατοκύριακο (16-17 Απριλίου 2022) οι εορταστικές εκδηλώσεις για την 196η Επέτειο της Εξόδου της Φρουράς των Ελεύθερων Πολιορκημένων.
Το βράδυ του Σαββάτου στον Κήπο των Ηρώων θα γίνει η αναπαράσταση της Ανατίναξης του Χρήστου Καψάλη, σε ανάμνηση ενός γεγονότος που έχει καταγραφεί ως η κορυφαία πράξη αυτοθυσίας στη νεοελληνική και όχι μόνο Ιστορία.
Νωρίτερα, στον Κήπο των Ηρώων θα έχει καταλήξει από τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα η μεγαλειώδης Πομπή που συνοδεύει την Ιερή Εικόνα της Εξόδου και στην οποία συμμετέχουν χιλιάδες νέων απ’ όλη την Ελλάδα με παραδοσιακές φορεσιές καθώς και περισσότερες από 25 Φιλαρμονικές.
Την Κυριακή των Βαΐων στις εκδηλώσεις την Κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει ο Υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων το Σάββατο και την Κυριακή των Βαΐων αναλυτικά έχει ως εξής:
ΣΑΒΒΑΤΟ 16 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2022
9.30 π.μ. Υποδοχή Εκπροσώπων Ξένων κρατών και Εκπροσώπου της Κυβέρνησης στην αίθουσα τελετών του Μουσείου Ιστορίας και Τέχνης (κεντρική Πλατεία Μπότσαρη)
10.15 π.μ. Επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο των Φιλελλήνων στον Κήπο των Ηρώων
Κατάθεση στεφάνων από τον Εκπρόσωπο της Κυβέρνησης, τον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, τους εκπροσώπους Ξένων Κρατών, τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων και τον Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου Τιμώμενη χώρα η Ιταλία
10.25 π.μ. Κατάθεση στεφάνων από την Πρέσβειρα της Ιταλίας κα.Patrizia Falcinelli και τον Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου κ. Κώστα Λύρο στο Μνημείο των Ιταλών Φιλελλήνων
10.35 π.μ. Καταθέσεις στεφάνων στο Μνημείο Κυπρίων Αγωνιστών από τον Δήμαρχο Μόρφου, τον Δήμαρχο Αμμοχώστου, τον Δήμαρχο Κερύνειας, τον Πρόεδρο της Κοινότητας Κοίλης και τον Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
Προσκύνημα εκπροσώπων Δήμων, Φορέων και Οργανώσεων εκτός του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, στον Τύμβο του Κήπου των Ηρώων, και Αφιερωματικών Μνημείων, κατόπιν επιθυμίας των
Ελεύθερη προσέλευση
10.50 π.μ. Τα κειμήλια του Μπότσαρη στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης.
11.00 π.μ. Μεταφορά της Εικόνας της Εξόδου, του Ιερού Λαβάρου και του Τιμίου Σταυρού Αγιασμού του Επισκόπου Ρωγών και Κοζύλης Ιωσήφ, από το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος
11.30 π.μ. Εκκίνηση του 74ου ΔΡΟΜΟΥ ΘΥΣΙΑΣ από το Ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Συμεών και 5ου Παιδικού ΔΡΟΜΟΥ ΘΥΣΙΑΣ από την Πύλη
11.30 π.μ. Επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο του Ελβετού Φιλέλληνα Ιωάννη –Ιακώβου Μάγερ, τιμώντας την 196η επέτειο του θανάτου του
Κατάθεση στεφάνων από τον Εκπρόσωπο της Κυβέρνησης, τον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, την Πρεσβεία της Ελβετίας, τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, την ΕΣΗΕΑ, το Δήμαρχο του Schöfflisdorf και το Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
11.50 π.μ. Επιμνημόσυνη δέηση τιμώντας την 196η επέτειο του μαρτυρικού θανάτου του του Επισκόπου Ρωγών και Κοζύλης Ιωσήφ.
Κατάθεση στεφάνων από τον Εκπρόσωπο της Κυβέρνησης, τον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, τον Πρόεδρο του Μουσικού Ομίλου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου «Ιωσήφ Ρωγών» και το Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, (ιδιαίτερο πρόγραμμα εκδήλωσης).
12.00 μ. Βράβευση νικητών–τριών του 5ου Παιδικού ΔΡΟΜΟΥ ΘΥΣΙΑΣ
12.30 μ.μ. Επιμνημόσυνη δέηση στον τόπο θανάτου του Λόρδου Βύρωνος τιμώντας την 198η επέτειο του θανάτου του
Κατάθεση στεφάνων από τον Εκπρόσωπο της Κυβέρνησης , τον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, την Πρεσβεία της Μεγάλης Βρετανίας, τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, την Πρόεδρο της Βυρωνικής Εταιρείας Μεσολογγίου ως εκπρόσωπος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Βυρωνικών Εταιριών, το Δήμαρχο του Gedling και το Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
1.00 μ.μ. Ετήσια εκδήλωση της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων
«Παρουσίαση του καταλόγου του Μουσείου Οικογενείας Τρικούπη» Συνδιοργάνωση: Βιβλιοθήκη Βουλής των Ελλήνων – Πνευματικό Κέντρο -Δήμος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου Χώρος Εκδήλωσης: Μουσείο Οικογενείας Τρικούπη
2.30 μ.μ. Παράθεση γεύματος στους εκπροσώπους Ξένων Κρατών από το Δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου – Ανταλλαγή δώρων
5.00 μ.μ. Απονομή επάθλων στους νικητές του 38ου Ιστιοπλοϊκού Αγώνα Θυσίας
Χώρος Εκδήλωσης: Αίθουσα Τελετών Μουσείου Ιστορίας & Τέχνης
5.30 μ.μ. Μεταφορά Ιερών Κειμηλίων από το Μουσείο Ιστορίας & Τέχνης στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος Οργάνωση: Σύλλογος Πανηγυριστών «Ο Άη-Συμιός»
5.30 μ.μ. Μέγας Εσπερινός στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, στον οποίο θα χοροστατήσει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιερόθεος, Τοποτηρητής Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας
6.15 μ.μ. Πέρας προσέλευσης Επισήμων
6.30 μ.μ. Εκκίνηση πομπής από τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος και μετάβαση στον Κήπο των Ηρώων
Επιμνημόσυνη Δέηση και κατάθεση στεφάνων από την Ελληνική Κυβέρνηση, τη Βουλή των Ελλήνων, τις Ένοπλες Δυνάμεις, τον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, την Ακαδημία Αθηνών, την Πρεσβεία της Ιταλίας ως Τιμώμενης Χώρας, τα Σώματα Ασφαλείας, τον Πρόεδρο ΚΕΔΕ, το Δήμο Καλαμάτας ως Τιμώμενου Αδελφοποιημένου Δήμου και το Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
Πανηγυρικός από το Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου κ. Κώστα Λύρο.
Αναπαράσταση της Ανατίναξης του Δημογέροντα Χρήστου Καψάλη, με τη συμμετοχή της χορωδίας του Πνευματικού Κοινωνικού Αθλητικού Κέντρου Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου, και Μαθητών Σχολείων του Μεσολογγίου υπό τη Διεύθυνση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή κ. Σπύρου Χολέβα
10.30 μ.μ. Δεξίωση στη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Μεσολογγίου από τον Ανώτερο Διοικητή Φρουράς 2/39 Συντάγματος Ευζώνων (Ιδιαίτερη Πρόσκληση)
ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2022
6.30 π.μ. Εωθινό, κανονιοβολισμοί και κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
7.00 π.μ. Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος
10.40 π.μ. Άφιξη και υποδοχή της Α.Ε. Κατερίνας Σακελλαροπούλου Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος (σ.σ. Λόγω του ότι η πρόεδρος της Δημοκρατίας νόσησε από κορονοϊό αναβλήθηκε η επίσκεψή της στο Μεσολόγγι)
10.45 π.μ. Δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιεροθέου, Τοποτηρητού Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας
11.00 π.μ. Εκκίνηση πομπής από τον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος και μετάβαση στον Κήπο των Ηρώων
Τρισάγιο στους Αθάνατους Νεκρούς
Κατάθεση στεφάνου στον Τύμβο των Ηρώων από την Α.Ε Κατερίνα Σακελλαροπούλου Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας
Πανηγυρικός από τον Εκπρόσωπο της Ελληνικής Κυβέρνησης
Το Μοιρολόι «Να ζει το Μεσολόγγι» από την κα Vivian Douglas υψίφωνο
Συμμετέχει τμήμα της χορωδίας του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου υπό τη Διεύθυνση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή κ. Σπύρου Χολέβα
2.00 μ.μ. Μεταφορά των Ιερών κειμηλίων από τον Κήπο των Ηρώων στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης με τη συμμετοχή της φιλαρμονικής μπάντας του Μουσικού Ομίλου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου «Ιωσήφ Ρωγών»
2.10 μ.μ. Επίδειξη από Αεροσκάφος F16 της ΟΜΑΔΑΣ ΖΕΥΣ
2.30 μ.μ. Επίσημο γεύμα από τον Δήμαρχο του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου (Ιδιαίτερη Πρόσκληση)
7.00 μ.μ. Επιστροφή της Εικόνας της Εξόδου με πομπή από τον Κήπο των Ηρώων στην αίθουσα τελετών του Μουσείου Ιστορίας & Τέχνης
Υποστολή της Σημαίας στην Κεντρική Πλατεία Μάρκου Μπότσαρη
Τελετάρχης της Πομπής ορίστηκε ο κ. Ασημάκης Γιώτης
Με αφετηρία τα τραγούδια της λευτεριάς και πρωταγωνιστές την Ορχήστρα, τους καταξιωμένους ερμηνευτές, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Ελένη Πέτα και Λάκη Χαλκιά, τη χορωδία του Πνευματικού Κέντρου, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Σπύρου Χολέβα και τον εξαιρετικό Κωνσταντίνο Κωνσταντόπουλο, ο Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου και το Πνευματικό του Κέντρο, προσέφερε μία εκδήλωση υψηλών προδιαγραφών στο κοινό που πλημμύρισε κάθε γωνιά, έμπροσθεν του εμβληματικού κτιρίου του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Τα μέλη του μουσικού συνόλου σε μια συναυλία με τίτλο «Τραγουδώντας την Άνοιξη της Λευτεριάς» έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και ξεσήκωσαν το κοινό με ακούσματα, βγαλμένα μέσα από τους αγώνες και τις θυσίες του ελληνικού λαού. Ήταν μια μουσική ανάταση για τους εκατοντάδες θεατές, που αντάμειψαν τους καλλιτέχνες με θερμά χειροκροτήματα.
Ο Δήμαρχος, Κώστας Λύρος στο χαιρετισμό του ευχαρίστησε τον κόσμο που παραβρέθηκε αλλά και που αγκαλιάζει με θέρμη όλες τις εκδηλώσεις του Δήμου. Ανέφερε ότι αυτή η μουσική εκδήλωση αποτελεί κορωνίδα και μέρος μιας μεγάλης σειράς εκδηλώσεων στο πλαίσιο των Εορτών Εξόδου 2022 και ετοιμάστηκε με μεράκι, αγάπη και έμπνευση από το Μεσολόγγι. «Η Ιερή μας Πόλη μετά από δύο χρόνια πανδημίας έχει μπει σε ρυθμούς και σε πνεύμα επικοινωνίας μας με την ένδοξη Ιστορίας μας», κατέληξε.
40 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τότε* που οι Γιορτές Εξόδου στο Μεσολόγγι πήραν τον χαρακτήρα που τελούνται σήμερα, δηλαδή με την διοργάνωση μιας σειράς εκδηλώσεων, λόγου και τέχνης, το δεκαπενθήμερο πριν την κορύφωση του εορτασμού την Κυριακή των Βαΐων.
Εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου εμπνευσμένες από τη θυσία των Ελεύθερων Πολιορκημένων, καθώς διακεκριμένοι επιστήμονες και καλλιτέχνες, με την συμμετοχή τους δίνουν ιδιαίτερη αίγλη στο ιστορικό γεγονός της Εξόδου και κυρίως δίνεται η δυνατότητα στο κοινό της περιοχής να απολαύσει υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικά γεγονότα. Με την ευθύνη και τον συντονισμό της όλης διοργάνωσης να έχει ο Δήμος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
Ειδικά οι εικαστικές εκθέσεις που διοργανώνονται, κάθε χρόνο, αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών στο Μεσολόγγι, για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από αυτό των εκδηλώσεων για την επέτειο.
Χαρακτηριστικά είναι τα στατιστικά των προηγούμενων χρόνων από την επισκεψιμότητα στο Μουσείο της «ΔΙΕΞΟΔΟΥ», παάιότερα, στην Πινακοθήκη «Μοσχανδρέου», στο «Τρικούπειο», στο Μουσείο για το Λόρδο Βύρωνα και το Φιλελληνισμό κ.α. όπου καθημερινά, εκατοντάδες ήταν οι επισκέπτες από όλη την περιφέρεια και όχι μόνο. Ενώ από φέτος υπάρχουν ακόμη δυο χώροι: Το εμβληματικό Ξενοκράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο και το Κτίρο Χρυσογέλου.
Κυρίως όμως με την πάροδο των χρόνων διαπιστώνουμε την συνεχή συμμετοχή φορέων και συλλόγων της πόλης, με τη διοργάνωση ποιοτικών εκδηλώσεων που σε κάθε περίπτωση προάγουν το πολιτισμικό προϊόν της περιοχής.
Έτσι βλέπουμε από το 2000 τη «ΔΙΕΞΟΔΟ» να ανοίγει κάθε χρόνο την αυλαία των εκδηλώσεων με πανελληνίου βεληνεκούς εικαστικές και θεματικές εκθέσεις, από το 1997 έως και πριν μερικά χρόνια η Πινακοθήκη «Χρήστου και Σοφίας Μοσχανδρέου» φιλοξενούσε στους χώρους της, έργα κορυφαίων Ελλήνων ζωγράφων, τη Βυρωνική Εταιρεία Μεσολογγίου να προσκαλεί διακεκριμένους Έλληνες και ξένους επιστήμονες, κορυφαία μουσεία να της εμπιστεύονται έργα τους και να εκτίθενται στο Μεσολόγγι και να διοργανώνει κάθε χρόνο για την επέτειο της Εξόδου εκδήλωση απόλυτα εναρμονισμένη με το πνεύμα του γεγονότος, τους μουσικούς ομίλους «Διονύσιο Σολωμό» και «Ιωσήφ Ρωγών» να προετοιμάζουν και να παρουσιάζουν μοναδικές μουσικές παραστάσεις που αναδεικνύουν την ποιότητα του ντόπιου δυναμικού, τον Όμιλο παραδοσιακής φορεσιάς και οπλισμού «Ο Λιάρος» με τη διοργάνωση της Αναπαράστασης της μάχης της Κλείσοβας να αναδεικνύει την ιστορία και το φυσικό κάλλος της περιοχής, τέλος τους αρχιμουσικούς Χρήστο Βλαχογιάννη και Σπύρο Χολέβα που από τότε ο πρώτος και από το 1993 ο δεύτερος, χωρίς υπερβολή και οι δυο έχουν προετοιμάσει και παρουσιάσει συναυλίες αξέχαστες.
Φυσικά, τη γενική οργανωτική ευθύνη των εκδηλώσεων έχει ο δήμος και οι εκάστοτε αιρετοί του. Δεν θα είναι υπερβολή να υπογραμμίσουμε την τεράστια συμβολή, του αείμνηστου Αριστείδη Καβάγια στην διαμόρφωση του υφιστάμενου πλαισίου για τις εορταστικές εκδηλώσεις.
Για το τέλος αφήσαμε δυο ανθρώπους, τον Τάκη Μπαντζουράτο και τον Μάκη Γιώτη που διαδραμάτισε ο πρώτος και διαδραματίζει ο δεύτερος, τον πιο σπουδαίο ρόλο στις εκδηλώσεις, του έχοντα την ευθύνη για τον σχηματισμό και συντονισμό της πομπής της Εικόνας της Εξόδου. Αντικείμενο, εξαιρετικά δύσκολο, εάν σκεφθούμε ότι στην Πομπή συμμετέχουν εκατοντάδες τμήματα και δεκάδες φιλαρμονικές… Ενώ δεν θα πρέπει να μην μνημονεύσουμε τον αείμνηστο Γεράσιμο Τζάνο για τη συμβολή του στον σχεδιασμό της πομπής.
Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι οι Γιορτές Εξόδου αποτελούν αποτέλεσμα πολύπλευρής συνεργασίας πολλών, που διαπνέονται από μια υπέρμετρη αγάπη για τον τόπο και σεβασμό γι’ αυτό που κάνουν, καταφέρνοντας έτσι να διαχέουν όσο καλύτερα γίνεται το διαχρονικό μήνυμα της Θυσίας των Ελεύθερων Πολιορκημένων.
Κάτι που συνέβη από τότε που την οργανωτική ευθύνη ανέλαβε ο δήμος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου και που την πρώτη χρονιά διοργάνωσης των εκδηλώσεων το 1982 συνεργάστηκε για τον καθορισμό του πλαισίου των εκδηλώσεων με τον τότε δραστήριο σύλλογο Νέων Επιστημόνων Μεσολογγίου.
Μάλιστα εκείνη τη χρονιά το 1982, τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και σύσσωμο σχεδόν το Υπουργικό Συμβούλιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι ήταν η προτελευταία φορά που Πρωθυπουργός παρέστη στις επετειακές εκδηλώσεις. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο τελευταίος πρωθυπουργός που δυο χρόνια μετά επισκέφθηκε και πάλι το Μεσολόγγι για την επέτειο της Εξόδου.
Ως επίλογο αυτής της αναδρομής θα κάνουμε μια αναφορά στην αείμνηστη συγγραφέα Ακακία Κορδόση και την ιστορικό Σπυριδούλα Αλεξανδροπούλου, για τις κατευθύνσεις που έδιναν ως μέλη του Πνευματικού Κέντρου Μεσολογγίου για τον καθορισμό του ύφους των εκδηλώσεων.
*Κι αυτό διότι το 1982 η ευθύνη της διοργάνωσης περιήλθε στο Δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου από την τότε Νομαρχία. Θυμίζουμε ότι για να συμβεί αυτό από τη νέα τότε, κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟΚ. υπήρξε σχετικό αίτημα του τότε δημάρχου Κώστα Αντωνίου, ενώ την προηγούμενη χρονιά, η δημοτική αρχή διεκδικώντας την τέλεση του εορτασμού από τον δήμο απείχε από τις εκδηλώσεις.
Μάλιστα το 1981 ο δήμαρχος Μεσολογγίου Κώστας Αντωνίου ανήμερα της επετείου έθεσε το αίτημα στον πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, κατά την επίσημη υποδοχή του στο Δημαρχείο, τονίζοντας του τελειώνοντας την προσφώνηση: «Δυστυχώς κύριε πρόεδρε δεν θα σας ακολουθήσουμε, στο υπόλοιπο του προγράμματος, διότι δεν θέλουμε να αισθανόμαστε μουσαφίρηδες στο σπίτι μας».
Μάλιστα την ίδια χρονιά, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου σε ένδειξη διαμαρτυρίας δεν είχε γίνει λιτανεία της εικόνας της Εξόδου που υπάρχει στο Μεσολόγγι και για τις εκδηλώσεις είχε μεταφερθεί με σκάφος του πολεμικού ναυτικού ο αυθεντικός πίνακας του Θ. Βρυζάκη από την Εθνική Πινακοθήκη.
Σε καραντίνα στο σπίτι της βρίσκεται από σήμερα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου καθώς σε μοριακό έλεγχο διαγνώστηκε θετική στην COVID-19, εμφανίζοντας ήπια συμπτώματα της νόσου.
Έτσι η προγραμματισμένη για την προσεχή Κυριακή επίσκεψή της στο Μεσολόγγι για την επέτειο της ηρωικής Εξόδου ματαιώνεται αφού σε σχετική ανακοίνωση της Προεδρίας σημειώνεται: “Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου διαγνώσθηκε θετική σε μοριακό έλεγχο για τη νόσο Covid-19.
Η κυρία Σακελλαροπούλου εμφανίζει ήπια συμπτώματα και έχει τεθεί σε καραντίνα στην οικία της.
Οι προγραμματισμένες δραστηριότητες της Προέδρου της Δημοκρατίας αναβάλλονται.”
Η ίδια η κυρία Σακελλαροπούλου σε ανάρτησή της αναφέρει:
“Σήμερα διαγνώστηκα κι εγώ θετική στη νόσο Covid-19. Ευτυχώς, λόγω του τριπλού εμβολιασμού μου, τα συμπτώματα είναι ήπια. Φυσικά απομονώθηκα στο σπίτι και για λίγες μέρες θα εργάζομαι από εκεί.
Η πανδημία είναι ακόμη εδώ, η υψηλή μεταδοτικότητα της «Όμικρον» προκαλεί μεγάλο κύμα μολύνσεων.
Ο ιός μπορεί να μας συναντήσει οπουδήποτε και να προσβάλει τον καθένα, με διαφορετικές όμως συνέπειες, κάτι που καθιστά αναγκαίο τον εμβολιασμό όλων μας.
Καθώς το Πάσχα πλησιάζει και ετοιμαζόμαστε να το γιορτάσουμε με οικείους και φίλους, είναι απαραίτητο να μην χαλαρώνουμε την προσοχή μας και να τηρούμε με ευλάβεια τα υγειονομικά μέτρα.
Η γιορτή της αγάπης ας γίνει μια ακόμη ευκαιρία να φροντίσουμε και να προστατεύσουμε όχι μόνο τη δική μας υγεία ή εκείνη των αγαπημένων μας προσώπων, αλλά και του κοινωνικού συνόλου γενικότερα.”
