Τιμώντας την επέτειο των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση αλλά και την Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, η οποία ταυτίστηκε περισσότερο από κάθε άλλη με την απελευθέρωση της χώρας, συνεχίζονται οι δράσεις που έχει αναλάβει ο Φορέας Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων με την συνδρομή πολλών ακόμη δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, για την διάσωση των γυπών της Αιτωλοακαρνανίας από βέβαιο αποδεκατισμό.

Οι δράσεις αυτές έχουν την έγκριση και τελούν υπό την εποπτεία  του Τμήματος Διαχείρισης Άγριας Ζωής και Θήρας της Γενικής  Δ/νσης Δασών & Δ. Περιβάλλοντος της Δ/νσης Διαχείρισης Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Δασαρχείου Μεσολογγίου.

Σκοπός είναι οι δράσεις διατήρησης της φύσης να συνδεθούν με τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, ώστε η ανάδειξη της απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς της περιοχής  να συνδεθεί  με την ιστορία και τα δύο αυτά, άρρηκτα δεμένα στοιχεία της τοπικής κληρονομιάς, να ενισχύσουν περαιτέρω την μοναδική φυσιογνωμία της. 

Έτσι αποφασίσθηκε για φέτος, όσα πουλιά απελευθερώνονται στην περιοχή, να λαμβάνουν ονόματα προσώπων από γνωστά ή άγνωστα για το ευρύ κοινό ιστορικά πρόσωπα, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα γεγονότα της επανάστασης, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των πολιτών και κινητοποιώντας τους να μάθουν περισσότερα για τους πρωταγωνιστές της εποχής εκείνης.

Καθώς μάλιστα τα πουλιά αυτά θα φέρουν δορυφορικούς πομπούς και θα ταξιδέψουν σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, πολύ πιθανά και ακόμη μακρύτερα (όπως πρόσφατα ο «Αλέξης», ο «Ντίνος» ή θα έχουν τραγικό τέλος όπως η «Κέλλυ») μπορούν με τα ονόματά τους να μεταφέρουν ισχυρά μηνύματα για αξίες όπως η ελευθερία, η αλληλεγγύη και η συνεργασία, απαραίτητες και για την διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς που απειλείται τόσο στην χώρα μας όσο και παγκοσμίως.

Τρία πουλιά απελευθερώθηκαν με επιτυχία την Κυριακή 24/01/2021 . Τα δύο από αυτά έχουν φιλοξενηθεί επί μήνες από την ΑΝΙΜΑ, που λειτουργεί ως Σταθμός Πρώτων Βοηθειών για είδη της άγριας πανίδας στην Αττική, σε συνεργασία με το Κέντρο Περίθαλψης “Αλκυόνη”, στον χώρο που έχει διατεθεί για τον σκοπό αυτόν από τον Βοτανικό Κήπο Ιουλίας και Αλεξάνδρου Διομήδους.

Στη συνέχεια φιλοξενήθηκαν για επτά μήνες σε ειδικό κλωβό εγκλιματισμού που διαχειρίζεται ο Φορέας Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων στον Αράκυνθο. Μαζί με αυτά απελευθερώθηκε ένα ακόμη όρνιο που προέρχεται από τον τοπικό πληθυσμό.

Στο πρόσφατο αυτό εγχείρημα στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων έπαιξε καθοριστικό ρόλο η επιστημονική καθοδήγηση και συντονιστική αρωγή του εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας (Δρ Ρήγας Τσιακίρης) που συνδράμει σημαντικά με ποικίλους τρόπους στους στόχους των σχετικών δράσεων από τότε που έχουν ξεκινήσει.

Πέραν του Φορέα Διαχείρισης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, συνδράμουν τόσο η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Κοινότητα Ελληνικών και Δήμος Μεσολογγίου) καθώς και ιδιωτικοί φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις με εξειδικευμένες γνώσεις και σχετικές υποδομές.

Έτσι, το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο μεσολάβησε στην μεταφορά των πουλιών με το ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό του στους χώρους φιλοξενίας. Ταυτόχρονα η ΜΚΟ Πελαργός, χρηματοδοτεί συμπληρωματικές δράσεις για την λειτουργία των υποδομών, την παρακολούθηση των γυπών και την ενημέρωση των κτηνοτρόφων της περιοχής.

Ακόμη η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία συνδράμει στις καταμετρήσεις των γυπών στο πλαίσιο του Εθνικού Σχέδιου Δράσης για τα τρία πτωματοφάγα είδη (γύπες) του προγράμματος LIFE IP 4 NATURA (LIFE16 IPE/GR/000002).

Επιπλέον το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης και το WWF Hellas-Ομάδα Δαδιάς παρείχαν τεχνογνωσία και υλικά μαρκαρίσματος των γυπών, ενώ το Fund for Wild Flora and Fauna παρείχε τους δορυφορικής πομπούς και μαζί με σχετική χρηματοδότηση από το “MAVA Foundation”, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης δουλεύουν για την βελτίωση των σχετικών υποδομών και την παρακολούθηση των μαρκαρισμένων πουλιών.

Τέλος οι δράσεις γίνονται σε συνέργεια με τον διεθνή, εξειδικευμένο σε αυτές τις δράσεις παγκοσμίως, οργανισμό Vulture Conservation Foundation και το πρόγραμμα BalkanDetox, με πρώτη δράση τον συντονισμό της δορυφορικής παρακολούθησης όλων των μαρκαρισμένων γυπών των Βαλκανίων, κάποιοι από τους οποίους επισκέπτονται πολύ συχνά την Αιτωλοακαρνανία και διατρέχουν άμεσα κίνδυνο αφανισμού από την συνεχιζόμενη παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, με τρόπο ώστε οι υπηρεσίες να μπορέσουν να ανταποκριθούν και να πατάξουν ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά εγκλήματα που μαστίζει ακόμη ολόκληρη την χώρα.

Τα ονόματα των τριών πρώτων πουλιών που απελευθερώθηκαν είναι:

Μάρκος  (προς τιμή του Μάρκου Μπότσαρη 1790-1823). Ο Μάρκος Μπότσαρης, γνωστός  και ως «Ο Αετός της Σαμονίβας», βρέθηκε μεταξύ των υπερασπιστών του Μεσολογγίου στα τέλη του 1822.  Λαβώθηκε θανάσιμα το καλοκαίρι του 1823 στο Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου και το σώμα του μεταφέρθηκε στο Μεσολόγγι όπου και ενταφιάστηκε.

Βύρων (προς τιμήν του Λόρδου Βύρωνα 1788-1824). Άγγλος αριστοκράτης ποιητής φιλέλληνας και μια από τις σημαντικότερες μορφές του ρομαντισμού. Συνέδεσε το όνομά του με την στήριξη επαναστατικών κινημάτων σε Ιταλία και Ελλάδα και πέθανε στο πλευρό των Ελλήνων επαναστατών στο Μεσολόγγι.

Αθανάσιος (προς τιμή του Αθανάσιου Ραζή-Κότσικα 1798-1826). Στις 20 Μάϊου 1821 πρωτοστάτησε με άλλους πρόκριτους της πόλης στην ύψωση της επαναστατικής σημαίας στο Μεσολόγγι και ορίστηκε από την φρουρά των ενόπλων Μεσολογγιτών αρχηγός των ντόπιων αρμάτων. Έπεσε μαχόμενος το βράδυ της εξόδου προσπαθώντας να καταλάβει εχθρικό οχύρωμα απέναντι από την ντάπια της Λουνέτας προκειμένου να διευκολύνει την διέλευση των αμάχων από την μεριά της λιμνοθάλασσας. Το σπίτι του στεγάζει σήμερα το Κέντρο Λόγου και Τέχνης «Διέξοδος» στο Μεσολόγγι. Ο τάφος του βρίσκεται στον κήπο των ηρώων.

Τη θέση τους στον κλωβό προσαρμογής παίρνουν τώρα τρία νεαρά αιχμάλωτα όρνια από εκείνα που ανευρίσκονται εξουθενωμένα ή τραυματισμένα και φιλοξενούνται προσωρινά σε διάφορες εγκαταστάσεις αποθεραπείας στην χώρα ώστε, ανάλογα τα συμπεράσματα της παραπάνω πειραματικής δράσης, να διερευνηθεί η δυνατότητα να αποτελέσουν υλικό για μελλοντική ενδυνάμωση του πληθυσμού της ηπειρωτικής Ελλάδας που έχει μειωθεί δραματικά, σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχετικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης και την διεθνή επιστημονικά τεκμηριωμένη αυτή πρακτική.

Κατά τη συνάντηση με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ – Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ – ARCTUROS, ΑΡΧΕΛΩΝ-Archelon, the Sea Turtle Protection Society of Greece, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Προστασία της Φύσης (Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης), Elliniki Ornithologiki Etaireia,Εταιρία Προστασίας Πρεσπών Society for the Protection of Prespa (SPP), Καλλιστώ, MOm – Monachus monachus, Ecological Recycling Society – Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace Greece και WWF Greece έθεσαν τα παρακάτω θέματα:

1. Νομοσχέδιο για την ανακύκλωση

Σε σχέση με το νομοσχέδιο  «Ενίσχυση της ανακύκλωσης και βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων», του οποίου η διαβούλευση ολοκληρώθηκε στις 8 Δεκεμβρίου, οι εκπρόσωποι της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, Greenpeace και WWF Ελλάς διαπίστωσαν ως θετικά σημεία τις πρόνοιες για τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων, τη θέσπιση προγραμμάτων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού και κέντρων δημιουργικής επαναχρησιμοποίησης υλικών (ΚΔΕΥ), η επέκταση της εγγυοδοσίας και στα αλουμινένια κουτιά, τη θετική διάθεση για εφαρμογή των χωριστών ρευμάτων και τη διαφαινόμενη προσπάθεια επιβολής μιας κάποιας τάξης στο ομιχλώδες καθεστώς των συστημάτων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού και των ΣΣΕΔ.

Επισήμαναν όμως και μια σειρά από σοβαρά αρνητικά σημεία. Τα σημεία που δημιουργούν τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι η ενίσχυση με κάθε τρόπο της καύσης απορριμμάτων (η οποία εύσχημα  αποκαλείται “ενεργειακή αξιοποίηση”), την ατολμία με την οποία ξεκινάμε το θεσμό του Πληρώνω Όσο Πετάω (ΠΟΠ), της ανεπάρκειας στη διαφοροποίηση των εισφορών με περιβαλλοντικά κριτήρια των υπόχρεων παραγωγών στα ΣΣΕΔ, το ασαφές και ανεπαρκώς ανταποδοτικό τέλος ταφής υπολειμμάτων, η απουσία συνδυαστικών μέτρων και χρηματοδοτικών εργαλείων στην υλοποίηση αποτελεσματικών προγραμμάτων στα ανώτερα στάδια της ιεραρχίας διαχείρισης αποβλήτων, η άρνηση να επιβληθεί ένα διαφανές και σαφές προς τους πολίτες σύστημα σήμανσης των προϊόντων που χρησιμοποιούνται σε επίπεδο νοικοκυριών αναφορικά με την ανακύκλωσή τους και τον τρόπο διάθεσης, στην άρνηση να ξεκινήσει η διάλογος για την πλήρη απεξάρτηση από την πλαστική σακούλα μιας χρήσης, η απουσία ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των μεγάλων προβλημάτων στη διαχείριση των ΑΕΚΚ, η αδυναμία να τεθούν σε εφαρμογή νέα ΠΔΕΠ για υλικά που σήμερα δεν ενσωματώνονται σε κανένα μηχανισμό ανάκτησης και ανακύκλωσης (όπως πχ. οργανικά υλικά, το έντυπο χαρτί, έπιπλα κ.α.). Για όλες τις παραπάνω αδυναμίες και ελλείψεις κατατέθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις.

2. Ενεργειακές κοινότητες

Η τροπολογία που κατατέθηκε στο πρόσφατα ψηφισμένο νομοσχέδιο για τη χωροταξία, δίχως να προηγηθεί οποιαδήποτε διαβούλευση, ουσιαστικά αδρανοποιεί τον σημαντικό θεσμό των ενεργειακών κοινοτήτων, ελλείψει μάλιστα χρηματοδοτικών εργαλείων. Η ρύθμιση του άρθ. 160 του νέου νόμου υποχρεώνει όλες ανεξαιρέτως τις ενεργειακές κοινότητες από το 2022 να συμμετέχουν σε ανταγωνιστικές διαδικασίες μαζί με ιδιώτες επενδυτές για την εξασφάλιση λειτουργικής ενίσχυσης των έργων ΑΠΕ, δίχως καμία απολύτως μέριμνα για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους ως κύριου μοχλού “ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή των τοπικών πληθυσμών σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας και, κατά συνέπεια, να αυξηθεί η αποδοχή της ανανεώσιμης ενέργειας” (οδηγία 2018/2001/ΕΕ για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές). Πολύ πρόσφατα άλλωστε, ο διεθνής οργανισμός IRENA δημοσίευσε μελέτη για τη σημασία της προώθησης εγχειρημάτων συμμετοχής πολιτών για εγκατάσταση ΑΠΕ καθώς και τα οφέλη ταχύτερης και πράσινης ανάκαμψης για την περίοδο μετά την πανδημία.

Οι οργανώσεις Greenpeace και WWF Ελλάς έχουν ήδη εκφράσει εγγράφως την ανησυχία τους για την πρωτοβουλία του υπουργού και ζήτησαν κατάργηση της απαράδεκτης αυτής ρύθμισης που καταφέρνει σοβαρό πλήγμα στο ζωτικής σημασίας πρόταγμα για ενεργειακή δημοκρατία και κοινωνική συμμετοχή, κατά το πρότυπο των πλέον προηγμένων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Ταυτόχρονα, κατέθεσαν και σχετικές προτάσεις όσον αφορά την θωράκιση του θεσμού από όσους τυχόν τον επιβουλεύονται μέσω συγκεκριμένης μεθοδολογίας που θα αποτελεί και κίνητρο συμμετοχής. Στα θετικά της διάταξης, η διεύρυνση του ενεργειακού συμψηφισμού μέχρι τα 3MW (τριπλασιασμός εγκατεστημένης ισχύος).

3. Κέντρα περίθαλψης

Όπως επισήμαναν οι οργανώσεις ΑΡΧΕΛΩΝ, ΑΝΙΜΑ και MOm, στον νέο νόμο για τη χωροταξία έγινε ένα σημαντικό πρώτο βήμα ώστε να πάψει η παράλογη ταύτιση των Κέντρων Περίθαλψης Ειδών Άγριας Πανίδας (ΚΕΠΕΑΠ) με τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις. Για πρώτη φορά προβλέπεται αφενός μεν ειδική κατηγορία χρήσης γης για τα ΚΕΠΕΑΠ, αφετέρου σε ποιες κατηγορίες περιοχών μπορούν αυτά να χωροθετηθούν. Όμως οι οργανώσεις που για περισσότερα από 25 χρόνια ασχολούνται αφιλοκερδώς με την περίθαλψη άγριων ζώων υπενθυμισαν πως εκκρεμεί η συνολική ρύθμιση της σχετικής νομοθεσίας και η κάλυψη των υφιστάμενων νομοθετικών κενών, ώστε να υπάρχει ένα πλήρες πλαίσιο αδειοδότησης και λειτουργίας των ΚΕΠΕΑΠ. Παρά το ότι στις αρχές του 2020 συστήθηκε από το υπουργείο σχετική επιτροπή, απ’ όσο έχει γίνει γνωστό, δεν έχει παραχθεί μέχρι τώρα καθόλου έργο, η δε επιτροπή συναντήθηκε διαδικτυακά άπαξ τον περασμένο Μάιο.

Επίσης η ΑΝΙΜΑ επισήμανε ότι δεκαετίες τώρα τα ΚΕΠΕΑΠ περιθάλπουν και επανεντάσσουν είδη της άγριας πανίδας, πολλά από αυτά αυστηρά προστατευόμενα, χωρίς καμία ουσιαστική βοήθεια από την πολιτεία, η οποία έχει την ευθύνη της προστασίας τους. Την τελευταία περίοδο, λόγω της πανδημίας και των απαγορευτικών μέτρων, το έργο τους έχει δυσκολέψει ιδιαίτερα και αντιμετωπίζουν σοβαρό θέμα επιβίωσης. Τα Κέντρα Περίθαλψης ζητούν να υπάρξει άμεσα έκτακτη οικονομική ενίσχυση από το κράτος και μέσα στο προσεχές έτος να συζητηθεί το θέμα της σταθερής οικονομικής υποστήριξης από την πολιτεία  μέρους της δραστηριότητά τους.

4. Φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν ήδη εκφράσει την αντίθεσή τους στην ανατροπή (αντί βελτίωσης) του συστήματος διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας με τους 36 φορείς διαχείρισης. Μετά την ψήφιση του ν. 4685/2020, έστω με τον τρόπο που έγινε αυτή, εν τω μέσω πανδημίας, οι λειτουργούντες φορείς διαχείρισης βρίσκονται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη φάση, καθώς διανύουμε τη μεταβατική περίοδο από το υφιστάμενο προς το νέο σύστημα διακυβέρνησης που προβλέπεται στο νόμο.

Σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του νόμου αυτού, οι φορείς διαχείρισης εξακολουθούν να ασκούν τις αρμοδιότητές τους, ωστόσο στην πραγματικότητα καλούνται να λειτουργήσουν σε καθεστώς αβεβαιότητας και χωρίς την απαιτούμενη στήριξη προκειμένου να μπορέσουν να επιτελέσουν αποτελεσματικά και ουσιαστικά το σημαντικό τους έργο. Ιδιαίτερα προβληματικό είναι το κενό που έχει δημιουργηθεί στη διαχείριση των περιοχών ευθύνης των οκτώ νέων φορέων διαχείρισης, που δημιουργήθηκαν με τον ν. 4519/2018, οι οποίοι έχουν οδηγηθεί σε πλήρη αδράνεια λόγω έλλειψης χρηματοδότησης.

Επιπλέον, δεν έχουν διευκρινιστεί σημαντικές πλευρές εφαρμογής του νόμου, όπως ο τελικός αριθμός των μονάδων διαχείρισης υπό τον ΟΦΥΠΕΚΑ, η διοικητική θέση τους στη διάρθρωση του οργανισμού, ο τρόπος και ο χρόνος σύνταξης των νέων οργανογραμμάτων, ο αριθμός του προσωπικού που θα στελεχώσει τις μονάδες, η ενδυνάμωση και η δημιουργία πρόσθετων δομών διαχείρισης (αναγκαίων για την κάλυψη όλων των περιοχών ευθύνης τους), το χρονοδιάγραμμα πρόσληψης προσωπικού και η μοριοδότηση του υπάρχοντος, ο τρόπος άσκησης αρμοδιοτήτων τους, όπως η γνωμοδότηση επί έργων και δραστηριοτήτων και η φύλαξη στις περιοχές ευθύνης τους, καθώς και ο τρόπος και εξασφάλισης συμμετοχικών διαδικασιών στην διακυβέρνηση των περιοχών, που θα εξασφαλίζουν διαδικασίες συνεχούς και ουσιαστικής διαβούλευσης, διαφάνειας και λογοδοσίας στον τρόπο διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών, μέσω των προβλεπόμενων από το νόμο «Επιτροπών Διαχείρισης».

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΚΑΛΛΙΣΤΩ, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, MΟm, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, WWF Ελλάς  ζήτησαν από τον Υπουργό να διευκρινίσει τα παραπάνω και να μεριμνήσει άμεσα για την έμπρακτη στήριξη των φορέων διαχείρισης κατά το μεταβατικό στάδιο, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεπής και χωρίς κενά μετάβαση στο νέο σχήμα διακυβέρνησης, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για προστασία των ευαίσθητων οικοτόπων και ειδών και τις σχετικές ενωσιακές υποχρεώσεις της χώρας μας.

5. Χωροταξικό ΑΠΕ

Το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο των ΑΠΕ, το οποίο είναι το πλέον απαραίτητο εργαλείο για την περιβαλλοντικά σωστή ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στον δρόμο προς την κλιματική ουδετερότητα, καθυστερεί αδικαιολόγητα.

Ζητώντας από τον υπουργό σχετική ενημέρωση, οι οργανώσεις Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, ΑΝΙΜΑ, Καλλιστώ, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Greenpeace, και WWF Ελλάς προέταξαν την ανάγκη της τάχιστης ολοκλήρωσης της αναθεώρησης του ειδικού χωροταξικού για τις ΑΠΕ αξιοποιώντας κατά την εκπόνησή του το σύνολο της διαθέσιμης επιστημονικής γνώσης και βέλτιστες πρακτικές όπως η χαρτογράφηση ευαισθησίας, που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες χώρες με επιτυχία. Επιπλέον, επεσήμαναν την υποχρέωση να εξαντληθεί κατά τη διαδικασία κάθε περιθώριο διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

6. Παράνομη θανάτωση – Εμπορία άγριας ζωής

Μετά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις του ΥΠΕΝ και των αρμοδίων τμημάτων του για την πάταξη του φαινομένου της λαθροθηρίας στο Ιόνιο, αλλά και της παράνομης εμπορίας σε χαρακτηριστικά παράνομες αγορές όπως εκείνη του Σχιστού στην Αττική, οι οργανώσεις ΑΝΙΜΑ και Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία ζήτησαν από τον Υπουργό να κάνει τις δεσμεύσεις πράξεις ως προς την πάταξη της λαθροθηρίας εκπληρώνοντας παράλληλα τις υποχρεώσεις της χώρας μας για τη διατήρηση των άγριων πουλιών όπως προκύπτουν και από διεθνείς συμβάσεις τις οποίες και έχει επικυρώσει.

7. Ζάκυνθος – Κυπαρισσία

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγείρει πολλάκις τις σοβαρές ανησυχίες της για το συνεχιζόμενο καθεστώς ελλιπούς προστασίας και ανεπαρκούς εφαρμογής των προβλεπόμενων στην κείμενη νομοθεσία ρυθμίσεων για την προστασία των ευαίσθητων οικοτόπων και ειδών, ειδικότερα της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta, στη Ζάκυνθο και στην Κυπαρισσία. Ενδεικτική της σοβαρότητας της κατάστασης και της ελλιπούς προστασίας του σημαντικού αυτού είδους στην περιοχή του Κυπαρισσιακού κόλπου, είναι η πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εκκινήσει διαδικασία επί παραβάσει, με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής, για την επιβολή προστίμου κατά της χώρας μας για μη συμμόρφωση με την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ (απόφαση της 10ης Νοεμβρίου 2016, υπόθεση C-504/14) σχετικά με τη διατήρηση των οικοτόπων και ειδών.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΡΧΕΛΩΝ και WWF Ελλάς κάλεσαν τον Υπουργό όπως μεριμνήσει άμεσα για την αποτελεσματική και ουσιαστική εφαρμογή των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων τόσο στη Ζάκυνθο και στον Κυπαρισσιακό κόλπο, και για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της θεσμοθέτησης λειτουργικών σχεδίων διαχείρισης, προκειμένου να ανταποκριθεί η χώρα μας στις διεθνείς και ενωσιακές της υποχρεώσεις για προστασία των ευαίσθητων αυτών περιοχών και οικοσυστημάτων.

8. EΠΜ

Το έργο των ΕΠΜ αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα για τη θεσμοθέτηση, προστασία και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στη χώρα μας. Ωστόσο, οι σημαντικές καθυστερήσεις, καθώς και τα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί κατά την υλοποίησή του, εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για την επίτευξη των στόχων του και για την ανταπόκριση της χώρας μας στις διεθνείς και ενωσιακές υποχρεώσεις της, ειδικότερα λαμβάνοντας υπόψη την εκκρεμή υπόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της Ελλάδας ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ για μη συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικοτόπους, και την επικείμενη απόφαση του δικαστηρίου αυτού. Ενδεχομένως οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου να οφείλονται στις τροποποιήσεις του ν. 4685/2020 σε ό,τι αφορά το καθεστώς θεσμοθέτησης των προστατευόμενων περιοχών και ειδικότερα τα θέματα ζώνωσης και χρήσεων γης.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου επηρεάζουν αρνητικά τόσο την προστασία και διατήρηση προστατευόμενων οικοτόπων και ειδών, όσο και τη συμμόρφωση της χώρας μας με τις σχετικές διεθνείς και ενωσιακές υποχρεώσεις της, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ζήτησαν από τον υπουργό ενημέρωση σχετικά με την πορεία εξέλιξης του έργου, καθώς και το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίησή του και ζήτησαν τη δημοσιοποίηση των επιστημονικών προδιαγραφών του έργου, όπως ισχύουν την τρέχουσα περίοδο, καθώς και των μελλοντικών αλλαγών σε αυτές. Κάλεσαν επίσης τον υπουργό όπως διασφαλίσει ότι το έργο θα υλοποιηθεί με τον βέλτιστο δυνατό επιστημονικό τρόπο και εντός προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος με αποτελεσματικό συντονισμό από το Υπουργείο.

9. Δασικοί χάρτες

Οι οργανώσεις που κατέθεσαν την αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας για το θέμα των δασικών χαρτών ζητούν από το υπουργείο να μην καθυστερεί την αποστολή του φακέλου στο δικαστήριο. Η ημερομηνία εκδίκασης έχει ήδη μεταφερθεί λόγω μη αποστολής στοιχείων στο ΣτΕ από το ΥΠΕΝ. Ζητούν επίσης να δώσει στη δημοσιότητα αποδεικτικά στοιχεία για την πορεία της διαδικασίας “αναμόρφωσης” των δασικών χαρτών που αναθεωρούνται με βάση την απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956/03.07.2020 (ΦΕΚ Β΄ 2773). Σημειώνεται πως σύμφωνα με πρόσφατη τοποθέτηση του ευρωπαίου επιτρόπου για την οικονομία Π. Τζεντιλόνι, τυχόν παραβίαση από την Ελλάδα της υποχρέωσης για κύρωση των δασικών χαρτών θα οδηγούσε σε οικονομικές συνέπειες εις βάρος της.

10. Επιθεωρητές περιβάλλοντος – Περιβαλλοντικοί έλεγχοι

Ο έλεγχος της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και η αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής παραβατικότητας είναι κρίσιμος θεσμός για τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, αλλά και θεμελιώδες στοιχείο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας. Η αποτελεσματική πάταξη της περιβαλλοντικής παραβατικότητας προσφέρει ισονομία και χρηστή διοίκηση, αλλά και βεβαίως ενίσχυση της εφαρμογής του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ, οι παραβιάσεις του οποίου σε πολλές περιπτώσεις έχουν αποτέλεσμα την επιβολή χρηματικών ποινών και κυρώσεων και βεβαίως τον διεθνή διασυρμό της Ελλάδας ως χώρας ανομίας και ανισοτήτων έναντι του νόμου.
Κατά τα τελευταία χρόνια, με μεγάλη απογοήτευση βλέπουμε μια ασταμάτητη αποψίλωση του σώματος επιθεωρητών περιβάλλοντος από στελεχιακό δυναμικό και αρμοδιότητες. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απαραίτητη πλέον η αναβάθμιση της υπηρεσίας επιθεωρητών περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ σε ανεξάρτητη αρχή, ώστε ο έλεγχος της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης να μην αποτελεί επιλογή των πολιτικών ηγεσιών του αρμόδιου σήμερα υπουργείου, αλλά να υπόκειται στον έλεγχο της Βουλής.

Όπως επισημαίνουν το WWF Ελλάς και η Greenpeace, είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να εφαρμοστεί η σύσταση της Επιτροπής Πισσαρίδη.  Συγκεκριμένα, στο Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία “προτείνεται η Επιθεώρηση Περιβάλλοντος (που ονομάζεται, πλέον, Σώμα Επιθεωρητών και Ελεγκτών Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας) να μην υπάγεται πλέον στο ΥΠΕΝ αλλά να καταστεί Ανεξάρτητη Αρχή, στην οποία να υπαχθούν και οι περιφερειακές υπηρεσίες επιθεώρησης”.»

Από την πλευρά του υπουργείου Περιβάλλοντος για την συνάντηση εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση τύπου:

Στο πλαίσιο των τακτικών συναντήσεων με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις που έχει καθιερώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, πραγματοποιήθηκε σήμερα τηλεδιάσκεψη με επίκεντρο το νομοσχέδιο για την Ανακύκλωση, του οποίου η ηλεκτρονική διαβούλευση ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες. Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν και ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος και ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Κωνσταντίνος Αραβώσης.

Ο κ. Χατζηδάκης ενημέρωσε αρχικά τις περιβαλλοντικές οργανώσεις για την πρωτοβουλία της Ελλάδας να συνυπογράψει σήμερα μαζί με 9 ακόμη κράτη – μέλη της ΕΕ και να καταθέσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κείμενο θέσεων που υποστηρίζουν τον στόχο για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 55% έως το 2030.

Αναφορικά με το νομοσχέδιο του υπουργείου για την Ανακύκλωση, ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε ορισμένους από τους βασικούς του στόχους, όπως η υιοθέτηση 4 ρευμάτων διαλογής, ο εκσυγχρονισμός του τέλους ταφής, η εισαγωγή από τους δήμους της αρχής «Πληρώνω όσο Πετάω» (ΠοΠ). Ζήτησε δε από τους εκπροσώπους των περιβαλλοντικών οργανώσεων να καταθέσουν -πέραν των σχολίων τους στην ηλεκτρονική διαβούλευση-  εμπεριστατωμένες προτάσεις που θα βελτιώνουν τη συνολική ρύθμιση για τη διαχείριση αποβλήτων, καθώς  το νομοσχέδιο αναμένεται να έρθει στη Βουλή μέσα στον Ιανουάριο.

Στη συνέχεια, ο κ. Γραφάκος παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση προανήγγειλε ότι μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα τεθεί σε διαβούλευση και το Εθνικό Σχέδιο Πρόληψης Αποβλήτων, τονίζοντας ότι με αυτές τις δύο δράσεις συνδυαστικά δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αποφυγή δημιουργίας αποβλήτων και στην επαναχρησιμοποίηση.

Στην τηλεδιάσκεψη συζητήθηκαν επίσης και θέματα άγριας πανίδας, βιοποικιλότητας και προστατευόμενων περιοχών. Σε αυτό το σημείο τονίσθηκε από τον κ. Χατζηδάκη ότι το Υπουργείο έχει αιτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης για τις περιοχές Natura χρηματοδότηση ύψους 160 εκατ. ευρώ, ποσό -που όπως είπε χαρακτηριστικά- δεν έχει προϋπάρξει ποτέ για αυτές τις περιοχές.

H αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή αποτελεί μία παγκόσμια προσπάθεια των κυβερνήσεων, των διεθνών οργανισμών, των τραπεζών αλλά και της κοινωνίας εν γένει.

Η Τράπεζα Πειραιώς με πολυετή εμπειρία σε θέματα περιβάλλοντος και βιώσιμης ανάπτυξης πρωτοστατεί ως μέλος του UNEP FI (United Nations Environment Programme Finance Initiative) και μάλιστα ως συν-διαμορφωτής των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής, στην κοινή αυτή προσπάθεια.

Υπό το πρίσμα της εναρμόνισης της λειτουργίας της με τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής, η Τράπεζα Πειραιώς συμμετέχει στη μεγαλύτερη διεθνή και φιλόδοξη πρωτοβουλία του τραπεζικού τομέα, που υποστηρίζει τη σταδιακή μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών έως το 2050. Πρόκειται για το Collective Commitment to Climate Action (CCCA), μια συλλογική δέσμευση 38 τραπεζών από όλο τον κόσμο που αντιπροσωπεύουν περισσότερα από 15 τρισεκατομμύρια δολάρια ενεργητικού από 6 ηπείρους, να ευθυγραμμίσουν την επιχειρηματική τους στρατηγική με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.

Την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου, το UNEP FI παρουσίασε την έκθεση που συνοψίζει την πρόοδο που έχουν σημειώσει οι τράπεζες που συμμετέχουν στο CCCA από τότε που ανέλαβαν τη φιλόδοξη δέσμευση για το κλίμα, δηλαδή τον Σεπτέμβριο του 2019. Η έκθεση παρέχει μια επισκόπηση των δράσεων που έλαβαν οι τράπεζες τους πρώτους 12 μήνες για να επιτύχουν τη δέσμευσή τους για μείωση των άμεσων και έμμεσων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα CO₂ και ευθυγράμμιση των χαρτοφυλακίων τους και των επιχειρηματικών τους πρακτικών.

Όπως αποτυπώνεται στην έκθεση,  η Τράπεζα Πειραιώς με τη χρήση ειδικής εφαρμογής που διαθέτει, είναι σε θέση να αποτιμά  τον κλιματικό κίνδυνο των πιστούχων επιχειρηματικών δανείων αλλά και κλάδων της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον, η Τράπεζα μέσω των χρηματοδοτήσεων σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, οι οποίες συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, καθώς  και σε δραστηριότητες εξοικονόμησης ενέργειας αποσκοπεί στην ευθυγράμμιση με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα συνεισφέροντας με τον τρόπο αυτό στη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα.

Γράφει η Ανδριανή Χαλαζιά – Σύμβουλος Κοινότητας Μεσολογγίου.

Εκπαιδευτικός – Φυσικός. 

ΜSc Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος Καταστροφών και Κρίσεων.

Η τραγωδία με τίτλο “Η διαχείριση απορριμμάτων στην Ελλάδα” συνεχίζεται για πάνω από τρεις δεκαετίες. Ο δρόμος για την λύση της εξίσωσης, εξακολουθεί να είναι δύσβατος, παρόλο που υπάρχουν ευρωπαϊκές οδηγίες στις οποίες οφείλει να εναρμονιστεί η εθνική πολιτική, υπάρχουν διεθνείς “καλές πρακτικές” και φυσικά υπάρχει ένα ιδιαίτερου κάλλους φυσικό περιβάλλον, που οφείλουμε να προστατεύσουμε και να σεβαστούμε.

Τι πρόκειται άραγε να συμβεί; Θα αρκεστούμε πάλι στις ανακοινώσεις και στη θέσπιση νόμων και κανόνων χωρίς να μας ενδιαφέρει το πραγματικό αποτελεσμα; Τι μέλλει γενέσθαι με τους μεγαλύτερους ρυπαντές που εμφανίζονται και ως πρωταγωνιστές της αειφόρου ανάπτυξης; Θα επιδοτούμε ενέργειες, όπως την καύση απορριμμάτων και την παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, ενώ ενδιαφερόμαστε για τη μείωση των αέριων ρύπων, που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη; Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Χατζηδάκης, υπογράμμισε ότι το νέο νομοσχέδιο, που τροποποιεί και συμπληρώνει παλαιότερους νόμους, έχει στόχο να κάνει την ανακύκλωση μέρος της καθημερινότητας όλων των Ελλήνων. Γεγονός που αποτελεί μια πραγματικότητα για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, κι έχει ως  αποτέλεσμα την προστασία του περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας και τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία.

Θυμόμαστε καλά, πως σε όλα τα προηγούμενα νομοσχέδια υπήρχε ακριβώς ο ίδιος στόχος και οι πολίτες έδειξαν ενδιαφέρον για την ανακύκλωση συσκευασιών και υλικών. Εντούτοις, η οργάνωσή της δεν ήταν αποτελεσματική. Πριν περίπου 20 χρόνια, το έργο είχε ανατεθεί στην Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης, με τους μπλε κάδους να μπαίνουν στη ζωή μας. Ο σχεδιασμός όμως σε επίπεδο Δήμων και λοιπών αρμόδιων φορέων, σχεδόν απέτυχε. Μάλιστα σε μερικούς τόπους, οι μπλε κάδοι, δεν τοποθετήθηκαν ποτέ.

Στο νέο νόμο για τη διαχείριση των απορριμμάτων, αναφέρεται ότι θα ακολουθείται η παρακάτω ιεράρχηση:

1. Πρόληψη

2. Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση

3. Ανακύκλωση

4. Άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας

5. Διάθεση

Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να χρεώνουν τους δημότες με χαμηλότερα δημοτικά τέλη όταν παράγουν λιγότερα απόβλητα ή/και ανακυκλώνουν περισσότερο. Αυτό σημαίνει το: “πληρώνω, όσο ρυπαίνω”.

Σύμφωνα με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό της Δυτικής Ελλάδας θα λειτουργήσουν:

Ένα Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στο Αγρίνιο και μία Μονάδα Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) στην Ναύπακτο.

Δημιουργούνται παράλληλα, τέσσερα μεγάλα πράσινα σημεία σε δύο Δήμους της Αιτωλοακαρνανίας. Ένα στο δήμο Ναυπακτίας, έκτασης τεσσάρων στρεμμάτων συμπεριλαμβανομένης αίθουσας εκπαίδευσης και τρία πράσινα σημεία στο Δήμο Αγρινίου.

Τι χρειαζόμαστε στον Δήμο Μεσολογγίου για να εναρμονιστούμε στη σύγχρονη πραγματικότητα, διατηρώντας καθαρό το περιβάλλον μας και ταυτόχρονα πετυχαίνοντας σημαντική μείωση στα δημοτικά μας τέλη;

Προτείνουμε λοιπόν:

• Δημιουργία Πράσινων σημείων σε κάθε κοινότητα ανάλογα με τον πληθυσμό της. (Υπάρχει ανοιχτό πρόγραμμα της Περιφέρειάς μας, για χρηματοδότηση των σημείων).

• Δημιουργία σταθμού μεταφόρτωσης, όπου θα οργανώνεται η μεταφορά των ανακυκλώσιμων υλικών, είτε προς Αγρίνιο, είτε προς Ναύπακτο, ανάλογα με την κατηγορία τους.

• Διαχείριση από τον Δήμο των αδρανών υλικών οικοδομών (μπάζα), ώστε με επαναχρησιμοποίηση των υλικών για τις δικές του ανάγκες, να έχει τελικά οφέλη.

• Δημιουργία Κέντρου Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (ΚΔΕΥ). Ένα χώρο δηλαδή, διαχείρισης παλαιών αντικειμένων (έπιπλα, ρούχα, συσκευές, και άλλα) με δυνατότητα επιδιόρθωσης ή τροποποίησης και επαναχρησιμοποίησης.

• Μια σταθερή και μια κινητή μονάδα εκπαίδευσης, με αρμοδιότητες την εκπαίδευση, οργάνωση και έγκυρη πληροφόρηση των πολιτών, για θέματα διαχείρισης απορριμμάτων. Να ενημερώνει τους πολίτες για τα πολλαπλά οφέλη που θα προκύψουν, εάν επιτευχθεί ο στόχος για μια πόλη χωρίς απορρίμματα, καθώς και να δημιουργεί την απαραίτητη κουλτούρα ανακύκλωσης.

• Κανονισμό καθαριότητας και τοπικό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων, που να περιλαμβάνει σχέδιο χωροθέτησης κάδων, με ξεκάθαρο συμβόλαιο για την καλή συνεργασία  με τους πολίτες.

• Ενημέρωση για ορθότερη διαχείριση από τους πολίτες του φυτικού υλικού από τα κλαδέματα σε αγροτεμάχια, κήπους και κατοικίες.

• Μια καλά στελεχωμένη και οργανωμένη Υπηρεσία Καθαριότητας – Περιβάλλοντος και Πρασίνου, που μεταξύ των άλλων θα διαθέτει σύστημα καταγραφής και μέτρησης απορριμμάτων.

• Ενεργοποίηση και οργάνωση των σχολικών μονάδων ώστε να γίνουν φορείς εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών μέσω περιβαλλοντικών προγραμμάτων και δράσεων στο χώρο του σχολείου, όπως δημιουργία πράσινων σημείων για ανακύκλωση χαρτιού και πλαστικού.

• Δημιουργία νέων κυττάρων και έλεγχο στη λειτουργία του ΧΥΤΑ για τη σταδιακή μετατροπή του σε ΧΥΤΥ.

• Εξέταση δημιουργίας βιώσιμης μονάδας κομποστοποίησης στο Δήμο μας, αφού τα οργανικά απορρίμματα είναι της τάξης του 50% του συνόλου των απορριμμάτων. Σε κάθε περίπτωση, επιβάλλεται να προχωρήσουμε στην οικιακή κομποστοποίηση, ώστε να μειωθεί ο όγκος των βιοαποβλήτων που θα μεταφέρονται προς την Ναύπακτο και έτσι να απαλλαγεί η κάθε οικογένεια από τα έξοδα μεταφοράς και διαχείρισης μεγάλου όγκου απορριμμάτων.

• Δημιουργία ενός σύγχρονου δικτύου ύδρευσης με νερό καλής ποιότητας σε όλο το Δήμο. Δίκτυο ενισχυμένο με βρύσες σε κομβικά και κεντρικά σημεία για χρήση πολιτών και τουριστών, με στόχο την εξαιρετική μείωση στο πλαστικό μπουκάλι μιας χρήσης.

Ο συνδυασμός “Για την Κοινότητα Μεσολογγίου” θέλοντας να συμβάλει στον τοπικό σχεδιασμό της διαχείρισης των απορριμμάτων του Δήμου, έχει ανοίξει μέσω ενός ερωτηματολογίου, δημόσια διαβούλευση για το θέμα. Η γνώμη σας θα μας δώσει τη δύναμη και τον τρόπο διεκδίκησης των αιτημάτων. Ήδη πολλοί συμπολίτες  συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο κατά την διάρκεια  συνελεύσεων γειτονιάς του Συμβουλίου Κοινότητας Μεσολογγίου. Η μείωση των απορριμμάτων και η καθαριότητα στην πόλη μας είναι ευθύνη όλων.

Σας καλούμε, να πείτε την γνώμη σας απαντώντας στο ερωτηματολόγιο (ανώνυμα), σε μια προσπάθεια καταγραφής των συνηθειών και των αναγκών. Το ερωτηματολόγιο μπορείτε να το βρείτε στο σύνδεσμο: https://forms.gle/i58SzXeFphbwzTgx5

Σας γνωρίζουμε ότι ο Συνδυασμός μας κατέθεσε προτάσεις στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση επί του σχεδίου νόμου “Προώθηση της Ανακύκλωσης …” , που έληξε στις 4 Δεκεμβρίου 2020. Η συμμετοχή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαβούλευση κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική αφού αυτοί θα κληθούν να εφαρμόσουν τους κανόνες που προωθεί το νομοσχέδιο με αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων.

Κυρίαρχο ζήτημα, που θίξαμε στην διαβούλευση με σχόλιο μας και που οφείλουμε να προσέξουμε για την περιοχή μας, είναι η προστασία της αγροτικής παραγωγής από τις διοξίνες που θα προέλθουν από ενδεχόμενη -μη επιθυμητή – καύση των απορριμμάτων. Οι διοξίνες διαλύονται εύκολα στο λάδι και υπάρχει ο κίνδυνος να ρυπανθεί ο ελαιόκαρπος στις περιοχές κοντά στο εργοστάσιο. Ενδεχόμενη ανίχνευσή τους στον ελαιόκαρπο θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στην αγροτική οικονομία της περιοχής μας.

Τέλος αναφερθήκαμε με σχόλιό μας για το πώς τα σχολεία και οι σχολικές επιτροπές θα μπορούσαν να συμβάλουν στην οργάνωση ανακύκλωσης των σχολείων. Μπορείτε να δείτε εδώ κάποια από τα σχόλια μας:

http://www.opengov.gr/minenv/?c=32016

http://www.opengov.gr/minenv/?c=32049

Με 2,5 εκατ. ευρώ χρηματοδοτείται η κατασκευή πράσινων σημείων και γωνιών ανακύκλωσης, σε τρεις Δήμους της Δυτικής Ελλάδας, καθώς με απόφαση του Περιφερειάρχη Νεκτάριου Φαρμάκη εντάσσονται στο Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη».

Ειδικότερα, στο Δήμο Ναυπακτίας δημιουργείται Μεγάλο Πράσινο Σημείο σε έκταση 4.150,97 τ.μ, μαζί με αίθουσα εκπαίδευσης Κ.Α.Ε.Δι.Σ.Π., όπου θα συγκεντρώνονται ανακυκλώσιμα και άλλα υλικά (ηλεκτρικές -ηλεκτρονικές συσκευές, συσσωρευτές, ελαστικά, βρώσιμα έλαια, ογκώδη αντικείμενα, πράσινα/κλαδέματα, μπάζα) που δεν κατευθύνονται στους κάδους. Στο πλαίσιο της δράσης προβλέπεται η προμήθεια του απαιτούμενου εξοπλισμού για την κάλυψη των αναγκών της εγκατάστασης. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 1 εκατ ευρώ.  

Στο Δήμο Αγρινίου δημιουργούνται τρία Πράσινα Σημεία. Στο Ανατολικό Αγρίνιο (προς Καμαρούλα) το οποίο θα εξυπηρετεί τη ευρύτερη και τις τοπικές Κοινότητες Καμαρούλας, Άγιου Νικόλαου, Κοκκινοπύλιων, Παραβόλα, Νέας Αβορανής και Καινούργιου. Θα εξυπηρετεί περίπου 30.000 δημότες.

Στη νότια πλευρά (πλησίον ΚΤΕΛ) θα εξυπηρετεί την ευρύτερη περιοχή,  τη Δημοτική Κοινότητα Αγρινίου, τις Δημοτικές Κοινότητες Παναιτωλίου και Μακρυνείας, δηλαδή 40.000 περίπου κατοίκους.

Το  τρίτο έργο θα δημιουργηθεί στη Δημοτική Ενότητα Νεάπολης το οποίο θα εξυπηρετεί τη Δημοτική Ενότητα καθώς και την ευρύτερη βόρεια περιοχή εξυπηρετώντας περίπου 30.000 δημότες. Η πράξη περιλαμβάνει την κατασκευή και την προμήθεια του εξοπλισμού των πράσινων σημείων, τις συνδέσεις ΟΚΩ και τις δράσεις ευαισθητοποίησης και δημοσιότητας του κοινού.  Είναι συνολικού προϋπολογισμού 901.716 ευρώ.

Πράσινο σημείο δημιουργείται και στο Δήμο Ανδρίτσαινας – Κρεστένων. Θα κατασκευαστεί στη θέση « Λάκκες», στο Δ.Δ. Σκιλλούντος. Εκεί θα συλλέγονται χαρτόνι συσκευασίας, χαρτί, PET, σκληρό πλαστικό, νάιλον, αλουμίνιο, μέταλλο, γυαλί, ογκώδη, λαμπτήρες και Απόβλητα Ηλεκτρικού –Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού. Θα εξυπηρετεί τις ανάγκες όλου του Δήμου Ανδρίτσαινας –Κρεστένων, ενώ για την εξυπηρέτηση των πολιτών που κατοικούν σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 9 χλμ έχει προβλεφθεί η δημιουργία κατάλληλου αριθμού γωνιών ανακύκλωσης ανά οικισμό. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 424.118 ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας χρηματοδοτεί με άλλα 3,5 εκατ ευρώ από το Ε.Π. «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» τη δημιουργία πράσινων σημείων στους Δήμους της Δυτικής Ελλάδας. Η πρόσκληση είναι ανοικτή για την κατάθεση προτάσεων εκ μέρους των δικαιούχων.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ»

Εξάλλου, με απόφαση του Περιφερειάρχη Νεκτάριου Φαρμάκη τροποποιήθηκε η πρόσκληση «Διαχείριση Βιοαποβλήτων Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας» ως προς τους ειδικούς κανόνες επιλεξιμότητας, δίνοντας τη δυνατότητα και σε μικρότερους Δήμους να ενταχθούν με νέα έργα και δράσεις για τη διαχείριση βιοαποβλήτων. Ο συνολικός προϋπολογισμός είναι 4 εκατ ευρώ και η πρόσκληση παραμένει ανοικτή έως το τέλος του χρόνου για την κατάθεση προτάσεων.

Γράφει ο Παναγιώτης Κατσούλης*

Στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως τις 4/12/2020, αντικαθίσταται το άρθρο 228 του “Κλεισθένη” για τις  “Αρμοδιότητες των Δήμων επί Αστικών Στερεών Αποβλήτων”.

Πλέον με το νέο νόμο, οι δήμοι αναλαμβάνουν το ρόλο του “χαμάλη” της συλλογής των απορριμμάτων, μετακυλώντας το κόστος στις τσέπες των δημοτών. Αναδιοργανώνεται συνολικά το σύστημα διαχείρισης των σκουπιδιών με το κράτος να αναλαμβάνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Το υπουργείο αναλαμβάνει βάσει του άρθρου 31 “μελέτες, χωροθέτηση, δημοπράτηση, κατασκευή και λειτουργία των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων…το συντονισμό και την εποπτεία υλοποίησης αυτών… καθορίζει τη δυναμικότητά τους, τις εξυπηρετούμενες από τις μονάδες περιοχές… και κάθε ειδικό όρο και προϋπόθεση για τα παραπάνω”. Στο δε άρθρο 38 παρακάμπτεται ο όρος “ενεργειακή αξιοποίηση” και αναφέρεται “ότι για κάθε άδεια που αφορά αποτέφρωση ή συναποτέφρωση με ανάκτηση ενέργειας είναι προϋπόθεση να πραγματοποιείται η ανάκτηση ενέργειας με υψηλό επίπεδο ενεργειακής απόδοσης”.

Ότι δεν κατάφερε ο κ. Χατζηδάκης στην προηγούμενη θητεία του, στο ίδιο υπουργείο (2011 – 2014), λόγω των σφοδρότατων αντιδράσεων της αυτοδιοίκησης και των περιβαλλοντικών οργανώσεων, ετοιμάζεται να το υλοποιήσει τώρα εν μέσω πανδημίας. Μία ήταν και παραμένει η επιλογή της κυβέρνησης και του υπουργού:

Η πανάκριβη καύση των σκουπιδιών και η εξυπηρέτηση μεγάλων εργολαβικών συμφερόντων αλλά και επιχειρήσεων που έχουν ήδη πτωχεύσει όπως η Χαλυβουργική, αφού οι νέες μονάδες “ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων” θα κατασκευαστούν με συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), αφού η Ε.Ε. δεν χρηματοδοτεί τέτοιες μονάδες.

Οι πόροι θα προέρχονται από δύο πηγές, αλλά στην ουσία από μία,  ΕΜΑΣ.

Τον κρατικό προϋπολογισμό, ήτοι τη φορολογία μας, καθώς και τα εις διπλούν δημοτικά τέλη, όπως  Α) Το “τέλος ταφής”, το οποίο ορίζεται από την 1/1/2021 και θα εκκινεί από 15 ευρώ/τόνο για κάθε δήμο που θα θάβει και δεν θα ανακυκλώνει απόβλητα Β) Τα υπολείμματα των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων (ΚΔΑΥ), τα οποία θα χρεώνονται οι δήμοι με 35 ευρώ/τόνο. Πρόκειται για τα γνωστά ΚΔΑΥ που εντελώς τυχαία τελευταία “καίγονται” στην Αττική…

Φυσικά ουδόλως νοιάζονται τόσο για το περιβάλλον όσο και για την κυκλική οικονομία και την ανακύκλωση. Διότι πως γίνεται να προωθείς:

1. Τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όταν έχει αποδειχτεί πως η καύση των σκουπιδιών εκλύει σημαντικές ποσότητες CO₂ (580 gr CO2eq/kWh)⁶, οι οποίες είναι κατά πολύ περισσότερες από τις εκπομπές των μονάδων ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου;
2. Την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, ώστε τα σκουπίδια να μη θάβονται και πολλά εξ αυτών να επαναχρησιμοποιούνται, ενώ ταυτόχρονα φτιάχνεις κερδοφόρες μονάδες καύσης τους;

Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει αποδείξει με τον πρώτο περιβαλλοντοκτόνο νόμο Χατζηδάκη, πως για ένα πράγμα μόνο ενδιαφέρεται μέσω και της καύσης των σκουπιδιών. Να στήσει πανελλαδικά 3-5 μονάδες καύσης και περίπου 15 μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων, οι οποίες θα χρηματοδοτούνται από τους δημότες για να κερδίζουν οικονομικά μεγαθήρια. Η καύση των σκουπιδιών στην ΑΓΕΤ στο Βόλο, είναι αποκαλυπτική για το τι μέλλει γενέσθαι…

Η αυτοδιοίκηση; Αποδέχεται αυτό το ρόλο; θα εφαρμόσει αυτή την επιλογή;

Γιατί χωρίς την ενεργή συμμετοχή των Περιφερειών και των Δήμων το νομοσχέδιο είναι ανεφάρμοστο, αφού οι περιφέρειες θα πρέπει να συντάξουν με ορίζοντα δεκαετίας τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) και οι δήμοι τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ). Δίχως αυτά, το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων θα είναι κενό περιεχομένου.

Αυτές τις μέρες υλοποιούνται οι δέκα συνεδριακές διασκέψεις της ΚΕΔΕ σε όλη την Ελλάδα, στη βάση του νομοσχεδίου για την πολύ-επίπεδη Διακυβέρνηση. Μία εκ των εισηγήσεων που συζητούνται, αφορά το περιβάλλον και το ρόλο της αυτοδιοίκησης. Πρόεδρος δε της αντίστοιχής επιτροπής της ΚΕΔΕ, είναι ο Δήμαρχος Αγρινίου Γ. Παπαναστασίου.

Στην εισήγηση του που αποτελεί και θέση της ΚΕΔΕ, δικαίως δεν υπάρχει η ελάχιστη αναφορά περί “λειτουργίας μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων”, αφού στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο φέτος (Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92 Α’), δεν υπήρχε αναφορά περί καύσης απορριμμάτων! Με το νέο νόμο έρχεται από “το παράθυρο”.

Αποτελεί μια πρώτης τάξης ευκαιρία ΤΩΡΑ:

• Η ΚΕΔΕ και η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.)
• Οι συνελεύσεις και τα συμβούλια των ΠΕΔ
• Τα Περιφερειακά και Δημοτικά Συμβούλια

Να λάβουν αποφάσεις κατηγορηματικά αντίθετες σε αυτό το νομοσχέδιο.

*O Παναγιώτης Κατσούλης είναι εκπαιδευτικός, πρώην δήμαρχος Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου και μέλος της Ν.Ε. Ανασυγκρότησης “ΣΥΡΙΖΑ – ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΊΑ” Αιτωλοακαρνανίας 

Σύμφωνα με ανακοίνωση από τον Σύλλογο Απανταχού Αστακιωτών αναβάλλεται η προγραμματισμένη δράση για τον καθαρισμό του λιμανιού από την ομάδα Aegean Rebreath.

Αναλυτικά η ανακοίνωση έχει ως εξής:

“Ο Σύλλογος Απανταχού Αστακιωτών (Σ.Α.Α) ενημερώνει όλους τους φίλους Αστακιώτες ότι για λόγους δημόσιας υγείας (covid 19) δυστυχώς αναβάλλεται ο προγραμματισμένος για την επόμενη εβδομάδα καθαρισμός του λιμανιού μας από την συνεργαζόμενη εθελοντική ομάδα Aegean Rebreath.

Όπως είναι σε όλους γνωστό με τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί τόσο στις δραστηριότητες όσο και τις μετακινήσεις. έχει καταστεί αδύνατον να υλοποιηθεί προς το παρόν, η όλη δράση

Ωστόσο κατόπιν συνεννοήσεως με την εθελοντική ομάδα θα προσπαθήσουμε να αποσπάσουμε μια σύντομη ημερομηνία με πιο πιθανή να την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου(?).

Σε κάθε περίπτωση η πραγματοποίηση του καθαρισμού αποτελεί προτεραιότητα για το σύλλογό μας όχι μόνο για λόγω της αναγκαιότητα της αλλά και λόγω της μεγάλης απήχησης και στήριξης που είχε από όλους σχεδόν τους Αστακιώτες.

Αναμένεται βέβαια και η συμβολή του Δημάρχου μας κ. Τριανταφυλλάκη σε συνεργασία με τις αρμόδιες Δημοτικές Υπηρεσίες ο οποίος θα έρθει σε συνεννόηση με τους υπευθύνους της A/R τόσο για τον ακριβή ορισμό της ημερομηνίας όσο και των λεπτομερειών που χρειάζονται για την διεξαγωγή του καθαρισμού.

Εμείς από την πλευρά μας θα εργαστούμε με όλες μας τις δυνάμεις για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας….”

Οι πολίτες μπορεί να βρίσκονται σε κατ΄οίκον περιορισμό λόγω της πανδημίας όμως η φύση παίρνει ανάσες και δεν μπαίνει σε καραντίνα. Ο Φορέας Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Ακαρνανικών Ορέων ως αρμόδιος για την διατήρηση, την προστασία των ενδιαιτημάτων και την διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής παρακολουθεί εν ώρα κορονοϊού και καταγράφει την κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata) στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΥΜΕΠΕΡΑΑ (Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη).

Η Ελλάδα φιλοξενεί 3 είδη χερσαίων χελωνών: τη Μεσογειακή (Testudo hermanni), την Ελληνική (Testudo graeca) και την Κρασπεδωτή (Testudo marginata) εκ των οποίων η τελευταία χαρακτηρίζεται ως ενδημικό είδος της Βαλκανικής χερσονήσου. Αποτελεί αντικείμενο δράσης καταγραφής και παρακολούθησης στις περιοχές του Φορέα Διαχείρισης με εκτίμηση την γεωγραφική εξάπλωση του πληθυσμού αλλά και του βαθμού διατήρησης του είδους.

Η Κρασπεδωτή ή Βουνίσια χελώνα όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι της Αιτωλοακαρνανίας απαντάται σε διάφορους τύπους οικοτόπων και την συναντάμε σε σημεία με φρύγανα και μακία, σε αμμοθίνες με παράκτια βλάστηση και σε βουνοπλαγιές.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο είδος χερσαίας χελώνας της Ευρώπης καθώς το μέγεθος της μπορεί ξεπεράσει τα 40 εκατοστά στην ενηλικίωση. Ως ημερόβιο ερπετό δραστηριοποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν ο καιρός είναι ηλιόλουστος και οι θερμοκρασίες το επιτρέπουν. Στα τέλη της άνοιξης τα θηλυκά γεννούν 4 με 12 στρογγυλά αυγά που εναποθέτουν στο χώμα σε έναν επιφανειακό αυγοθάλαμο που έχουν ανοίξει με τα πίσω πόδια τους. Οι μικροί νεοσσοί εκκολάπτονται ύστερα από δύο μήνες και φέρουν έναν αρκετά κρυπτικό χαρακτήρα τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Τα μικρά χελωνάκια είναι ευάλωτα και μπορούν να αποτελέσουν εύκολη λεία για τους θηρευτές.

Τα τελευταία χρόνια οι πληθυσμοί της κρασπεδωτής χελώνας φαίνονται να έχουν μειωθεί αρκετά από τον κατακερματισμό των βιοτόπων της αλλά και την παράνομη συλλογή για εμπόριο.