Με μια αιχμηρή παρέμβαση για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την ανάγκη «νέας, έξυπνα διεκδικητικής στρατηγικής», ο Γιάννης Βαληνάκης μίλησε το βράδυ της Τετάρτης 19 Νοεμβρίου 2025 στο Αγρίνιο, ανοίγοντας τον νέο κύκλο διαλέξεων 2025-2026 του «Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγρινίου».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου (πρώην κτήριο Τράπεζας της Ελλάδος) με συνδιοργανωτές το 4ο και 6ο ΓΕΛ Αγρινίου, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και την Ακαδημία Πολιτών. Ο καθηγητής διεθνών σχέσεων και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας στο ΕΚΠΑ, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Βαληνάκης, παρουσίασε βασικά σημεία του νέου βιβλίου του «Για μια νέα στρατηγική απέναντι στην Τουρκία».
Ο κ. Βαληνάκης, ο οποίος διατηρεί στενούς δεσμούς με την περιοχή – μέσω της συζύγου του Χριστίνας, της οικογένειας του παιδίατρου Μιλτιάδη Χαρατσάρη – ευχαρίστησε για την πρόσκληση και τόνισε ότι η ομιλία του είναι «απότοκο της ανησυχίας» του για τη διαρκώς διογκούμενη τουρκική απειλή. «Γύρω μας αναδύεται ένας κόσμος άναρχος, ασταθής και συγκρουσιακός, την ώρα που μέρος του πολιτικού συστήματος και της κοινής γνώμης εφησυχάζει», επεσήμανε.
«Η αποτροπή δεν απέδωσε – η Τουρκία κάνει άλματα»
Ο ομιλητής υποστήριξε ότι η στρατηγική αποτροπής που ακολουθεί η Ελλάδα «ούτε απέτρεψε ούτε περιόρισε» τις αναθεωρητικές αξιώσεις της Άγκυρας. Αντίθετα, όπως είπε, οι τουρκικές διεκδικήσεις διευρύνθηκαν θεαματικά, με αποκορύφωμα το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και τις έμμεσες ή άμεσες αμφισβητήσεις ελληνικής κυριαρχίας ακόμη και σε μεγάλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Παραδέχθηκε ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξαν σημαντικές ελληνικές πρωτοβουλίες –όπως η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία, η μερική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο, η ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας με Rafale και οι παραγγελίες φρεγατών–, σημείωσε όμως ότι «την ίδια ώρα η Τουρκία κάνει συνολικά περισσότερα» σε επίπεδο εξοπλισμών, πολεμικής βιομηχανίας και διεθνών συμμαχιών.
«Στρατιωτικά συγκρίνουμε ό,τι μας ευνοεί, κυρίως τα μαχητικά αεροσκάφη, και αφήνουμε έξω όπλα όπου υστερούμε, όπως τα drones, οι πύραυλοι μακρού πλήγματος και τα μη επανδρωμένα συστήματα. Η ανισορροπία σε δημογραφία, ΑΕΠ και στρατιωτική ισχύ καθημερινά διευρύνεται», υπογράμμισε.
Ο κ. Βαληνάκης άσκησε έντονη κριτική στις «επικίνδυνες ψευδαισθήσεις» που, όπως είπε, καλλιεργούνται στην ελληνική κοινή γνώμη: ότι η Τουρκία είναι απομονωμένη, ότι η επιθετικότητά της αφορά μόνο την εσωτερική της κατανάλωση ή ότι «η πάροδος του χρόνου μας ευνοεί».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη σχεδόν «μαγική» πίστη στην απόλυτη υπεροχή του διεθνούς δικαίου. «Ενώ ορκιζόμαστε στο διεθνές δίκαιο, δεν το αξιοποιούμε πλήρως, απέχοντας από δυνατότητες που μας παρέχει σε θαλάσσιες ζώνες. Η διπλωματία μας έχει γίνει ράθυμη, αυτοχαρακτηρίζεται ‘μη συναλλακτική’ και περιορίζεται σε ενημερώσεις και ανταλλαγές επισκέψεων», σημείωσε.
Παράλληλα κατέκρινε την ελληνική στάση μετά τη «Διακήρυξη των Αθηνών» με την Τουρκία, επισημαίνοντας ότι, ενώ η Αθήνα την εξέλαβε ως εγγύηση για «ήρεμα νερά», η Άγκυρα εκμεταλλεύτηκε την περίοδο αυτή για να ενισχύσει την πολιτική της, να αποκαταστήσει σχέσεις με συμμάχους της Ελλάδας και να άρει διεθνή εμπάργκο όπλων σε βάρος της.
Ενεργειακά σχέδια, θαλάσσιες ζώνες και «χαμένες ευκαιρίες»
Με εκτενείς αναφορές στα ενεργειακά και τις θαλάσσιες ζώνες, ο κ. Βαληνάκης χαρακτήρισε «ιδιαίτερα ανησυχητική» την υπαναχώρηση της Ελλάδας από σχέδια που υπερέβαιναν τα 6 ναυτικά μίλια, όπως ο αγωγός EastMed, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, τα θαλάσσια πάρκα και η ηλεκτρική διασύνδεση GSI Κρήτης-Κύπρου.
Κατά τον ίδιο, η τουρκική παρεμπόδιση ερευνητικών σκαφών στην περιοχή της Κάσου «διεμβόλισε στο πεδίο» όχι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, αλλά τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου, θέτοντας σε κίνδυνο τη διεκδίκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αναφερόμενος στη θέση της Ελλάδας στην Ε.Ε., υπογράμμισε ότι η χώρα πρέπει να αξιοποιήσει πολύ πιο δυναμικά τα ευρωπαϊκά της εργαλεία, ιδίως τώρα που, όπως είπε, προωθείται σταδιακά μια «ειδική σχέση» Ε.Ε.–Τουρκίας, με σημαντικά οικονομικά, τεχνολογικά και αμυντικά οφέλη για την Άγκυρα.
«Χρειαζόμαστε επειγόντως ένα mega deal Ε.Ε. – Τουρκίας στα μέτρα μας»
Ο καθηγητής τόνισε ότι ο Ελληνισμός έχει «κάθε δικαίωμα» να μπλοκάρει ή να καθυστερήσει αυτά τα οφέλη, εφόσον δεν συνδέονται με σαφή εγκατάλειψη των τουρκικών διεκδικήσεων για αλλαγή συνόρων. «Αν τα ανταλλάγματα προς την Τουρκία δεν δοθούν από την Ε.Ε. με όρους που διασφαλίζουν τα ελληνικά συμφέροντα, τότε θα κληθούμε να τα δώσουμε εμείς οι ίδιοι», προειδοποίησε, κάνοντας λόγο για ανάγκη ενός «mega deal Ε.Ε.–Τουρκίας στα μέτρα μας».
Παράλληλα άσκησε κριτική στον τρόπο που η Ελλάδα διαχειρίστηκε τη στήριξή της στην Ουκρανία, σημειώνοντας ότι θα μπορούσε να έχει συνδέσει την παροχή βοήθειας με ρητές εγγυήσεις αμοιβαίας συνδρομής για κάθε πιθανή επίθεση στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.
«Νέα, έξυπνα διεκδικητική στρατηγική»
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Γιάννης Βαληνάκης υπογράμμισε ότι «τα σύννεφα στον εθνικό ορίζοντα πυκνώνουν» και ότι η Τουρκία «πλέον εποφθαλμιά ελληνικά εδάφη και γιγαντώνεται».
«Δεν διαθέτουμε άλλα περιθώρια εφησυχασμού, απώλειας ευκαιριών ή αναβολών με την ψευδαίσθηση ότι κάποτε μόνη της ή υπό διεθνή πίεση θα παραιτηθεί από τις παράλογες αξιώσεις της», τόνισε.
Κάλεσε, τέλος, σε υιοθέτηση μιας «νέας και έξυπνα διεκδικητικής στρατηγικής», με ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο που θα συνδυάζει διπλωματία, άμυνα, ενέργεια, συμμαχίες και αξιοποίηση της ευρωπαϊκής διάστασης, ώστε «η Ελλάδα να επιδιώκει κέρδη και όχι απλώς ήρεμα καλοκαίρια» στη δύσκολη αντιπαράθεση με την Τουρκία.
Πηγή φωτό: sinidisi.gr
