Την ιστορία της πολιορκίας του Μεσολογγίου από τον Κιουταχή, και από κοινού με τον Ιμπραήμ, από τον Απρίλιο του 1825 ως την ηρωική Έξοδο της 10ης Απριλίου 1826 αφηγείται γλαφυρά ο κύπριος φιλόλογος Μίκης Ι. Κιτρομηλίδης (1914-1961) στο κομψό και πλούσια εικονογραφημένο τομίδιο Η Δευτέρα Πολιορκία του Μεσολογγίου (Εκδόσεις Καλλιγράφος, 2021).
Πρόκειται για ομιλία που εκφωνήθηκε σε επετειακή εκδήλωση που διοργάνωσε ο Ελληνικός Πνευματικός Όμιλος Κύπρου στις 12 Απριλίου 1952 στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Ο συγγραφέας αντλεί από τα δημοσιεύματα των Ελληνικών Χρονικών του Ιάκωβου Μάγερ, πηγή συγχρονική των γεγονότων της πολιορκίας, αλλά και από τις Ιστορίες του Σπυρίδωνα Τρικούπη και του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου και συνθέτει μια ζωντανή αφήγηση διανθίζοντάς την με στίχους του Σολωμού και των δημοτικών τραγουδιών.
Στη διακοσιετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης φέτος, το κείμενο αποτελεί συμβολή στη βιβλιογραφία για το Μεσολόγγι και τη διαχρονική πρόσληψή του ως συμβόλου θυσίας και ελευθερίας.
«Η συγκυρία είναι χαρακτηριστική», σημειώνει στον πρόλογό του ο ακαδημαϊκός Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, γιος του συγγραφέα: «η Κύπρος βίωνε τον αναβρασμό του εθνικού κινήματος και διεκδικούσε την ελευθερία με τον τερματισμό της βρετανικής αποικιακής κατοχής και την ένωσή της με την Ελλάδα […] Μέσα σ’ αυτό το κλίμα των διεκδικήσεων και των ελπίδων το Μεσολόγγι και προσφέρεται ως το μέγιστο μάθημα για την εμπέδωση των εθνικών ιδεωδών: η αντίσταση μέχρις εσχάτων, η υπέρτατη θυσία, η ελευθερία προβάλλουν ως τα ιδεώδη που θα εμπνεύσουν και θα καθοδηγήσουν και τους Κυπρίους στον δικό τους αγώνα».
Λαμπρινή Κουζέλη