Γράφει η Παναγιώτα Π. Λάμπρη
Κάθε που πλησιάζει ο εθιμικός εορτασμός της Εξόδου του Μεσολογγίου, ο οποίος δεν τιμάται στις 10 Απριλίου που συνέβη, αλλά κάθε Κυριακή των Βαΐων, επειδή το 1826 έτυχε να ταυτίζονται η εν λόγω ημερομηνία με τη γιορτή, η ψυχή μου πλημμυρίζει με συγκίνηση!
Πέραν της δραματικότητας και της σημασίας αυτού καθαυτού του γεγονότος, η σκέψη μου ταξιδεύει στο Μεσολόγγι, όπου έτυχε να βρεθώ μια Κυριακή των Βαΐων, όπου είχα βιωματική εμπειρία του γιορτασμού, του οποίου σημαντική εκδήλωση αποτελεί η παρέλαση προς τιμήν των ηρώων. Παρέλαση ξεχωριστή, που δεν έχει σχέση μ’ άλλες, καθώς πρόκειται για συντεταγμένη πομπή, με πολίτες όλων των ηλικιών, οι οποίοι βηματίζουν αργά και υπό τους ήχους πένθιμης μουσικής, λες και ξεπροβοδίζουν νεκρό, ενώ στο τέλος της μια απλάδα με κόλλυβα, που με σεβασμό μεταφέρεται στα χέρια, δηλώνει τη λήξη της. Την εμπειρία αυτή την κουβαλώ σαν ακριβό φυλαχτό και θαρρώ πως αξίζει ο καθένας να τη ζήσει, έστω και για μία φορά!
Κάτι άλλο, το οποίο αναθυμούμαι αυτές τις μέρες, είναι κάποια αλλοδαπή μαθήτριά μου, για την οποία πολλά θα μπορούσα ν’ αναφέρω, αλλά δεν είναι του παρόντος. Σε μια διδακτική ώρα, λοιπόν, έχοντας ολοκληρώσει τη διδασκαλία αποσπασμάτων από τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Διονυσίου Σολωμού, τα ανέγνωσα αργά, θεατρικά, θα έλεγα, στο σύνολό τους. Στο τέλος της ανάγνωσης, περιφέροντας το βλέμμα μου στην τάξη διαπίστωσα πως η εν λόγω μαθήτρια ήταν δακρυσμένη! Φυσικά, δεν δίστασα να ρωτήσω τι της συμβαίνει, για να λάβω την απάντηση που μ’ έκανε κι εμένα να δακρύσω: «Αυτό το κείμενο, κυρία, δεν είναι μόνο για τους Έλληνες! Είναι για όλους τους ανθρώπους!». Για όλους τους ανθρώπους! Η διδασκαλία, συγχωρήστε μου την αναφορά, είχε επιτελέσει τον σκοπό της.
Έτσι, τώρα που πλησιάζει η Κυριακή των Βαΐων και το πιθανότερο είναι πως λόγω της πανδημίας δεν θα λάβουν χώρα οι σχετικοί γιορτασμοί στο Μεσολόγγι, ας κάνουμε όλοι ένα μνημόσυνο για κείνους τους γενναίους, οι οποίοι ήρθησαν πάνω από την ευτελή σάρκα τους και αναδείχθηκαν ήρωες!
Ας τους σκεφτούμε, λοιπόν! Ας μπούμε για λίγο στην ανθρώπινη ύπαρξή τους, την οποία πολέμησαν μαζί με τον εχθρό, αφού αντιστάθηκαν σε πειρασμούς, τους οποίους με την ξεχωριστή πένα του κατέστησε αιώνιο σύμβολο για κάθε αγωνιστή ο Διονύσιος Σολωμός στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους». Διότι, όταν μιλούμε από χρονική απόσταση για ήρωες, συχνά λησμονούμε ότι ήταν άνθρωποι σαν κι εμάς! Είχαν αγαπημένους, για τους οποίους νοιάζονταν, όπως κι εκείνοι γι’ αυτούς, και ήταν καμωμένοι από θνητό σώμα! Με μία διαφορά! Την ψυχή τους τη δυνάμωνε η διακαής επιθυμία να ζήσουν ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ, με το αίτημά τους «Ελευθερία ή Θάνατος!» να γίνεται σημαία και πολεμική ιαχή τους, να τους χαρίζει ξεχωριστά φτερά, τα οποία τους έκαναν να χρησιμοποιήσουν τον σαρκικό εαυτό τους ως όχημα για πράξεις, με τις οποίες κατατάχθηκαν στη χορεία των ηρώων.
Εκείνους τους ανθρώπους, η Άνοιξη τους κατέτρυχε ανελέητα, αφού συνοδευόταν από την απερίγραπτη ομορφιά και τα αρώματα της φύσης, καθώς και από τα κελαδήματα των πουλιών, το ζουζούνισμα των εντόμων,…, που κυριαρχημένα από τον αρχέγονο Έρωτα, έγνεφαν σ’ όλους, ειδικά στους νέους, γυναίκες κι άνδρες, να χαρούν τη ζωή, τη στιγμή που τα συμβαίνοντα τους στερούσαν κάθε ικμάδα της και τους καλούσαν στον θάνατο. Για πού αλλού, άλλωστε, τους προόριζαν η στενή από θαλάσσης και στεριάς πολιορκία, το σαρκοβόρο θεριό της πείνας και η από αυτή προκληθείσα σωματική εξάντληση, καθώς και οι μυρουδιές από φαγιά, οι οποίες έφθαναν από το εχθρικό στρατόπεδο και αποτυπώνονταν στα ζωηρά σαλπίσματα του σαλπιγκτή, που και τα δυο μαζί στόχευαν τις αισθήσεις και το σθένος τους;
Ας τους σκεφτούμε, λοιπόν, και για έναν άλλο λόγο! Να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας και να δούμε τι από τον αγώνα εκείνων των ανθρώπων κρατούμε ως διαχρονικό δίδαγμα. Διότι μπορεί να μην έχουμε απέναντί μας απτά τα κανόνια του εχθρού, αλλά καθημερινά υπάρχει πλήθος προκλήσεων, στις οποίες καλούμαστε να πούμε το μεγάλο «ναι» ή το μεγάλο «όχι»! Και τώρα, ο γνωστός ιός δεν αποτελεί μιας μορφής εχθρό, και μάλιστα αόρατο, φανερό μόνο από τα θύματά του; Κι εμείς τι ακριβώς πράττουμε εν καιρώ πανδημίας, που, αν δεν υπήρχε, οφείλαμε, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Επανάσταση, να τιμούμε καθημερινά τη μνήμη όλων εκείνων, επώνυμων και ανώνυμων, οι οποίοι αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση για την ελευθερία μας; Αντιθέτως, ενώ πεθαίνουν καθημερινά άνθρωποι από τον ιό, πολλοί από μας αμφισβητούμε την ύπαρξή του, κάποιοι άλλοι καλούμε τους πολίτες να μην εμβολιαστούν, προτάσσοντας μεσαιωνικής λογικής επιχειρήματα, και άλλοι περί άλλων τυρβάζουν, αδιαφορώντας για το αποτύπωμά τους στα συμβαίνοντα!
Στ’ αλήθεια, στερεύουν τα λόγια, όταν κάνει κανείς τις συγκρίσεις. Κάποιοι από μας δεν μπορούμε να ζήσουμε περιορίζοντας για ένα χρονικό διάστημα μερικές επικίνδυνες για το κοινωνικό σύνολο, ίσως και για μας, συμπεριφορές. Εκείνοι, στερούμενοι τα πάντα, έδωσαν αυτό που τους απέμενε, τη ζωή τους, για την ελευθερία όλων! Φυσικά, γι’ αυτό αναδείχθηκαν ήρωες! Μόνο που υπάρχουν πολλοί μικροί, ελάχιστα οδυνηροί ηρωισμοί, των οποίων το αποτέλεσμα, όχι μόνο για την πανδημία, είναι καθοριστικό. Δική μας η ευθύνη, δικά μας και τα επίχειρα της συμπεριφοράς μας!
Ζήτω το δοξασμένο Μεσολόγγι!
