Γράφουν οι Γρηγόρης Τσίγκας* και Γεώργιος Βασιλάγκος*
“Ακόμη και στη εποχή του κορωνοϊού το έμφραγμα δεν μπορεί να περιμένει’’. Αυτό είναι το μότο με το οποίο η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία προειδοποιεί το κοινό για τους κινδύνους ενός εμφράγματος, οι οποίοι ενώ συνεχίζουν να ελλοχεύουν για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, τείνουν να παραμελούνται στα πλαίσια του φόβου μετάδοσης της COVID-19.
Η ισχαιμική καρδιακή νόσος αποτελεί την πιο συχνή αιτία θανάτου, αναλογώντας στο 31% των ετήσιων θανάτων παγκοσμίως, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και το 10% των ετήσιων θανάτων στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Ο όρος «στεφανιαία νόσος» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη στένωση των στεφανιαίων αρτηριών του καρδιακού μυ, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση αθηρωματικού υλικού στην έσω επιφάνεια των αρτηριών λόγω αλληλεπίδρασης με τα στοιχεία του αίματος και τα λίπη που μεταφέρονται με αυτό. Η αθηρωματική πλάκα με την πάροδο των ετών «σκληραίνει» από την εναπόθεση ασβεστίου, το οποίο μικραίνει τον αυλό των αρτηριών. Εξαιτίας της στενώσεως, ο καρδιακός μυς δεν τροφοδοτείται επαρκώς με αίμα και έτσι προκαλείται η «μυοκαρδιακή ισχαιμία».
Ο στηθαγχικός πόνος, αποτελεί τη συνήθη εκδήλωση της ανεπαρκούς- φτωχής αιμάτωσης του μυοκαρδίου και εκδηλώνεται συνήθως με δυσφορία στο κέντρο του θώρακα. Ωστόσο, όλα τα ανατομικά στοιχεία του θώρακα μπορούν να προκαλέσουν προκάρδιο άλγος.
Όντας μια οξεία και δυνητικά επικίνδυνη αιτία προκάρδιου άλγους, το έμφραγμα του μυοκαρδίου πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στη διαφοροδιάγνωση κάθε ασθενούς που εμφανίζει πόνο στον θώρακα. Ένας τέτοιος πόνος μπορεί να έχει χαρακτήρα σφιξίματος, καψίματος ή πίεσης, δεν ανακουφίζεται με συγκεκριμένη θέση του σώματος και η επιφάνεια του είναι μεγαλύτερη του ενός δακτύλου (όχι σημειακό άλγος). Η στηθάγχη μπορεί να αντανακλά στα δυο χέρια, στην περιοχή του τραχήλου, της κάτω γνάθου, στη μεσοπλάτια χώρα και στο επιγάστριο. Ορισμένες φορές, όταν ο πόνος είναι έντονος, παρουσιάζονται ιδρώτας, ναυτία ή εμετός.
Παρόλο που τα ανωτέρω συμπτώματα θα έπρεπε να θορυβήσουν έναν ασθενή προς αναζήτηση βοήθειας, την εποχή του κορωνοϊού παρατηρείται έντονα το φαινόμενο ολιγωρίας μέχρι τη μετάβαση του ασθενούς στην πρώτη ιατρική βοήθεια. Το γεγονός αυτό προβλημάτισε ιδιαίτερα τους καρδιολόγους παγκοσμίως οι οποίοι παρατήρησαν κατά τη διάρκεια της πρώτης έξαρσης της πανδημίας την άνοιξη μια, μείωση της επίπτωσης των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων η οποία ενδεικτικά ανερχόταν κατά 70% στην περιοχή της Λομβαρδίας της Ιταλίας και κατά 40% στην Ισπανία.
Στο φαινόμενο αποδόθηκε τελικώς στο φόβο των ασθενών ότι θα κολλήσουν COVID-19 στην περίπτωση που καλέσουν ασθενοφόρο ή καταλήξουν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Οδηγούνται έτσι σε σημαντική αργοπορία στην αντιμετώπιση του εμφράγματος η οποία έχει οδυνηρά αποτελέσματα, διότι αυξάνονται οι επιπλοκές και οι θάνατοι.
Δεδομένου ότι η αναγνώριση ενός απειλητικού για τη ζωή οξέος στεφανιαίου συνδρόμου μπορεί να πραγματοποιηθεί με ένα απλό ηλεκτροκαρδιογράφημα, η ταχύτητα που επιφέρει στην περαιτέρω αντιμετώπιση με επαναιμάτωση του στεφανιαίου αγγείου είναι μέγιστης σημασίας στον καθορισμό της έκβασης και συνοψίζεται στη φράση ‘’ο χρόνος είναι μυοκάρδιο’’
Συνεπώς μια απλή, γρήγορη και αναίμακτη εξέταση που θα πραγματοποιηθεί από έναν ειδικό είναι ικανή να περιορίσει δραματικά τη νοσηρότητα και τη θνητότητα ενός επεισοδίου.
Τονίζεται αναντίρρητα η αναγκαιότητα αναζήτηση επείγουσας ιατρικής βοήθειας, έστω και τηλεφωνικά, σε περίπτωση δυσκολιών στην μετακίνηση, σε περίπτωση εμφάνισης οξέων συμπτωμάτων όπως θωρακικό άλγος και δύσπνοια που παρατείνονται πέραν των μερικών λεπτών.
*Ο Γρηγόριος Τσίγκας είναι Επεμβατικός Καρδιολόγος, Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, Π.Γ.Ν. Πατρών
*Ο Γεώργιος Βασιλάγκος, τελειόφοιτος Ιατρικής σχολής Πανεπιστημίου Πατρών
