Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 18 Μαΐου 2025 στο Αγρίνιο η συνεδριακή ημερίδα που διοργάνωσε η Επιτροπή Αγώνα για την υπεράσπιση της Τριχωνίδας, με θέμα:
«ΤΡΙΧΩΝΙΔΑ. ΤΟ ΒΙΩΣΙΜΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ».

Η ημερίδα αποτέλεσε σημαντικό βήμα διαλόγου για το μέλλον της μεγαλύτερης φυσικής λίμνης της χώρας, σε μια περίοδο που το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος αναδεικνύεται σε μείζονα κοινωνική και πολιτική πρόκληση. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν προβληματισμοί και προτάσεις για μια ήπια, αειφόρο ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή της Τριχωνίδας.

Την εναρκτήρια εισήγηση έκανε η Ανθή Παπαθανασίου, φιλόλογος και μέλος της Επιτροπής Αγώνα.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της εισήγησής της:

Το έτος 1773, επί Οθωμανικής ακόμη κυριαρχίας, χτίζονται τα περίφημα «γεφύρια του Αλαήμ μπέη», 360 τον αριθμό, που στηρίζουν οδογέφυρα η οποία συνδέει την περιοχή Παναιτωλίου με τη Συκιά. Αυτό αποτελεί το πρώτο μεγάλο τεχνικό έργο κοινής ωφελείας στην Αιτωλοακαρνανία. Ακολουθεί η οδική και σιδηροδρομική δικτύωση της περιοχής επί Χαρίλαου Τρικούπη και, τέλος, οι εξυγιάνσεις – αποξηράνσεις ελών σε Λυσιμαχεία και Λεσίνι επί Ελευθερίου Βενιζέλου.

Πολίτες του Δήμου Αγρινίου και των όμορων Δήμων,

Σας καλωσορίζουμε στην παρούσα συνεδριακή ημερίδα, η οποία τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και του Δήμου Αγρινίου και υλοποιείται με ενέργειες της Επιτροπής Αγώνα για την Υπεράσπιση της Τριχωνίδας, η οποία συγκροτήθηκε στα πλαίσια της ενεργειακής απειλής των ΑΠΕ, στις 5 Μαρτίου 2025 από μαχόμενους πολίτες και φορείς των Δήμων Αγρινίου, Θέρμου και Μεσολογγίου.

Για να σας υποδεχτούμε σήμερα, ανοίξαμε τη σελίδα της ιστορίας της Αιτωλοακαρνανίας στα μεγάλα έργα υποδομής, τέσσερα συνολικά τα τελευταία 250 χρόνια, όπου το πρώτο έφερε την υπογραφή του Σουλτάνου, και τα άλλα τρία Ελλήνων Κυβερνητών. Κανονικά, έπρεπε να μετρήσουμε και την Ιόνια Οδό και τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου, αλλά το κόστος χρήσης τους τα αποκλείει προς το παρόν από τον χαρακτηρισμό τους ως έργων κοινής ωφελείας, αφού το κόστος μετάβασης με επιστροφή από το Άκτιο στο Λονδίνο είναι 35 ευρώ, ενώ το κόστος μετάβασης από Αγρίνιο στην Πάτρα με επιστροφή είναι 40 περίπου ευρώ, μόνο για τη διέλευση, σύνολο 70 ευρώ μαζί με τα καύσιμα.

Από την περίοδο λοιπόν του Μεσοπολέμου, ο πλουσιότερος σε έκταση και φυσικές δυνατότητες νομός της χώρας, η Αιτωλοακαρνανία, δεν έχει δει ένα έργο πνοής, ένα έργο κοινής ωφελείας.

Αντίθετα, από το 1950 και μετά, η πληθυσμιακή συρρίκνωση (εμφύλιος – μετανάστευση), η ερήμωση, οι μετακινήσεις πληθυσμών (φράγματα) και ο συνεπαγόμενος αφανισμός κοινοτήτων, η εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα, ο απομονωτισμός κ.ά., οδηγούν στο τελικό αποτέλεσμα: από το 1950 και μετά, ο νομός Αιτωλοακαρνανίας κατέχει σταθερά την τελευταία ή προτελευταία θέση σε ανάπτυξη στους νομούς της χώρας.

Πριν μερικά χρόνια, στο αναπτυξιακό Forum της Ναυπάκτου Nostos, ανακοινώθηκε ότι η Αιτωλοακαρνανία απορροφά μόνο το 1% του ετησίου τουριστικού προϊόντος της χώρας.

Σ’ αυτή τη σταθερή εικόνα σήμερα, προστίθενται οι ερειπιώνες των χωριών μας και η απόγνωση των απομεινάντων κατοίκων, που δεν έχουν νερό να ποτίσουν τα χωράφια τους, και αυτό σε χωριά της Μακρυνείας δίπλα στη λίμνη.

Η ερήμωση επιβεβαιώθηκε εμπράκτως στην προ ημερών προειδοποιητική ανακοίνωση της κοινότητας Λαμπιρίου για ύπαρξη αρκούδας στην ευρύτερη περιοχή. Δηλαδή, μέχρι τώρα η «αρκούδα της ερήμωσης» μάς έτρωγε μεταφορικά. Τώρα η αρκούδα θα μας φάει και κυριολεκτικά.

Αντίθετα, ο κεντρικός σχεδιασμός από το 1979 άρχισε να μας εκπλήσσει με τη συστηματική υπονόμευση του τόπου μας και της ζωής μας, μέσα από τις «αναπτυξιακές» προτάσεις υπέρ κάποιων ιδιωτικών συμφερόντων, οι οποίες κατά σειράν είναι:

  • 1979-1981: Υπόθεση Πετροχημικών στο Νιοχώρι. Η τότε κυβέρνηση προώθησε τα συμφέροντα μιας εταιρείας πετρελαιοειδών. Ο αγώνας των κατοίκων απέτρεψε το έργο.

  • 1989: Εγκατάσταση καυστήρων τοξικών αποβλήτων στο Πλατυγιάλι Αστακού. Αυτός ήταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τον νομό και τη χώρα, που θα σήμαινε θάνατο της Αιτωλοακαρνανίας, ολοσχερή καταστροφή του βιοτόπου, καθολική μόλυνση του υδάτινου ορίζοντα και υποβάθμιση της χώρας. Η καθολική κινητοποίηση όλων των Αιτωλοακαρνάνων και της χώρας απέτρεψε τον κίνδυνο. Με το Προεδρικό Διάταγμα 130/1990 του υπουργού Αναστάση Πεπονή «κλείδωσε» δια παντός η υπόθεση του Πλατυγιαλίου από τέτοιου είδους «επενδύσεις»-εγκλήματα. Η περιοχή ορίστηκε για βιομηχανική-εμπορική ζώνη και δράσεις συμβατές με το περιβάλλον.

  • 1991: Υπόθεση εκτροπής του Αχελώου στη Θεσσαλία. Η τεράστια κινητοποίηση των πολιτών, η μετατροπή του ζητήματος σε εθνικό, απέτρεψε τον κίνδυνο. Από τότε, ανάλογα με τους τριτοκοσμικούς σχεδιασμούς υπέρ κατασκευαστικών ομίλων, η πολιτική του μπαλκονιού ανοίγει εκ νέου την υπόθεση για εντυπωσιασμό.

  • Σταθερό παραμένει το θέατρο του παραλόγου με το επιχείρημα να σταλεί ένα ποτάμι στη Θεσσαλία, μία περιοχή με μεγάλη παράδοση στα πλημμυρικά φαινόμενα, όπου κάθε τόσο πνίγεται κόσμος από το πολύ νερό.

  • Δίκαια η Νίκη Γουλανδρή δήλωσε τότε ότι το έργο αυτό είναι «η εκτροπή της λογικής» στη χώρα μας.

  • 1992: Ζήτημα εκτροπής του Ευήνου στην Αθήνα. Το έργο πραγματοποιήθηκε.

  • 1993: Ζήτημα λήψης νερού από την Τριχωνίδα για την Αθήνα από την εταιρεία Μπόμπολα, με νόμο από το θερινό τμήμα της Βουλής. Το αποτρέψαμε!

Τα ανωτέρω εγκλήματα στον τόπο μας από το κράτος της Αθήνας μας αναγκάζουν, και αυτό δεν είναι εθνική μειοδοσία, να πούμε ότι κανένας κατακτητής στους αιώνες δεν έκανε τόσο κακό στην Αιτωλοακαρνανία όσο αυτοί που επιχείρησαν τα παραπάνω. Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί αν ανήκουμε στην Ελληνική Επικράτεια.

Η συσπείρωση και η μαχητικότητα των κατοίκων, στο πλαίσιο μιας κοινωνικής συλλογικότητας, της «Αιτωλικής Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος», απέκρουσε όλα τα ανωτέρω. Με συγκεντρώσεις, συνέδρια, ενημερωτικές καμπάνιες επί σειρά ετών σε όλη την κοινωνία, την πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας, τοπικούς και πανελλήνιους φορείς, θεσμικούς όλων των βαθμίδων, προσωπικότητες, την τοπική εκκλησία, τον τοπικό και αθηναϊκό τύπο και στα θεσμικά όργανα της Ευρώπης μέχρι τον Επίτροπο της ΕΟΚ Ρόρυ Μακκένα, και κυρίως με την αρωγή των τοπικών δήμων, γίναμε ρυθμιστές της ζωής μας στον τόπο αυτό.

Σημαντικό είναι να αναφερθούμε στις ανά την Ελλάδα υπάρχουσες παρόμοιες επιτροπές και κινήσεις πολιτών με θέμα την υπεράσπιση της Τριχωνίδας και του νομού μας από τις ΑΠΕ. Στην Πάτρα, τον Πύργο, την Αιγιάλεια, το Μεσολόγγι, το Θέρμο, το Αγρίνιο, τη Ναύπακτο και τα Καλάβρυτα, έχει σημάνει συναγερμός, αφού για πρώτη φορά ο νομός μας δέχεται πολυμέτωπη επίθεση από την αιολική βιομηχανία και τα φωτοβολταϊκά.

Η ανοχή μας έχει εξαντληθεί!

Δεν θα αφήσουμε κανέναν να παραβιάσει το μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό μας κεφάλαιο, την Τριχωνίδα!

Επιμένουμε και επιμείνουμε στη διατύπωση:

  • Τριχωνίδα σημαίνει ζωή.

  • Η Τριχωνίδα είναι η πιο μεγάλη και όμορφη λίμνη της χώρας, με παγκόσμια οικολογική και πολιτιστική σημασία, προστατευόμενη από τη Συνθήκη Ramsar και την Οδηγία Natura 2000.

  • Ο νομός μας είναι από τους πιο φτωχούς της χώρας, οι κάτοικοί του δεν έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά, όπως το νερό.

  • Η εγκατάσταση ΑΠΕ αλλοιώνει και υποβαθμίζει τον φυσικό χώρο, τη βιοποικιλότητα, την αισθητική και καταστρέφει τη δυνατότητα διατήρησης παραδοσιακών παραγωγικών μεθόδων.

  • Το πρόσχημα της «πράσινης ανάπτυξης» καλύπτει την επιβολή επιχειρηματικών συμφερόντων που σχεδιάζουν την εμπορευματοποίηση της φύσης και την υποταγή των τοπικών κοινωνιών.

  • Ο αγώνας μας είναι αγώνας ζωής και αξιοπρέπειας.

Αυτή η ιστορία δεν θα γραφτεί μόνο από εμάς. Είναι η ιστορία της Τριχωνίδας, η ιστορία της Αιτωλοακαρνανίας, η ιστορία ενός ολόκληρου λαού.

Ευχαριστώ.