Από τη μικρότητα του τόπου ο οποίος παλεύει
με μεγάλες ενάντιες δύναμες
θέλει έβγουν οι μεγάλες ουσίες.
Διονύσιος Σολωμός
Ως απόγονος Βενετών πειρατών κι έπειτα εξεγερμένων Μεσολογγιτών, σπόρος μιας γενιάς που έθρεψε με το πικρό της αίμα τους πολιορκημένους αλμυρόβαλτους το ’22, το ’25, το ’26, ανθιστάμενη –κι επιτιθέμενη αυτοκτονικά– στον κυρίαρχο (και όχι απλώς –το τονίζω– κατακτητή), νιώθω ένα επιπλέον χρέος να στέκομαι ενεργά στο πλευρό των Παλαιστινίων, καθώς και την ευθύνη να τοποθετηθώ δημόσια ως (αυτόκλητος, έστω) εκπρόσωπος των απογόνων –ιδιαίτερα σε μια τέτοια συγκυρία εθνικιστικού κορδώματος και πατριδεμπορίας εν όψει της επετείου της Εξόδου– πάνω στην πρόταση αδελφοποίησης του Μεσολογγίου με κάποια πόλη της Παλαιστίνης και κήρυξης μποϊκοτάζ στο κράτος του Ισραήλ (https://secure.avaaz.org/community_petitions/el/demotiko_sumboulio_i_p_mesologgiou_adelphopoiese_tou_demou_i_p_mesologgiou_me_demo_tes_palaistines/).
Πρόκειται, φυσικά, για κινήσεις συμβολικές. Κι αν ακόμα δεν ευοδωθεί, η πρόταση αποτελεί από μόνη της μια αξιόλογη συμβολική απόπειρα. «Μα ποια η χρησιμότητα;» θα σπεύσουν ν’ αντιτείνουν πολλοί «ορθολογιστές», («)καλοπροαίρετοι(») πλην «πρακτικοί» («)φίλοι(») μας, οι οποίοι («)αναγνωρίζουν(») μεν την απανθρωπιά και την αδικία αλλά σηκώνουν τα χέρια ψηλά μπρος στο μεγάλο γεγονός. «Και τι θα γίνει;»
Οι πάμπολλες και πολυπληθείς διαμαρτυρίες, οι δράσεις, τα κείμενα, γενικώς οι κινήσεις υπέρ της Παλαιστίνης σε ολόκληρο τον κόσμο (με πρόσφατα κι εντυπωσιακά παραδείγματα στη χώρα μας τις κινητοποιήσεις ενάντια στους τουρίστες σιωνιστές και στρατιωτικούς του γενοκτόνου IDF), παρά την κραταιά δυτική προπαγάνδα αντιστροφής της πραγματικότητας προς χάριν του Ισραήλ, φανερώνουν –τουλάχιστον– τρία τινά:
- Η αλήθεια καταφέρνει να επιβιώνει ακόμα και μέσα στ’ αποπνικτικά πλοκάμια ενός παντοκράτορα μηχανισμού ελέγχου κι επιβολής, ο οποίος γιγαντώνεται εξαπλωνόμενος προς κάθε σπιθαμή του βίου και της πραγματικότητας. Για να συλλάβετε το μέγεθος της τερατωδίας: «Από τον Οκτώβριο του 2023 <έως τις 11/8/25> το Ισραήλ έχει δολοφονήσει 237 δημοσιογράφους, περισσότερους από όσους είχαν δολοφονηθεί αθροιστικά στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους και τις επεμβάσεις των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία» (πηγή: Rosa). Τι λόγο έχει άραγε η «δημοκρατία του Ισραήλ» να σκοτώνει δημοσιογράφους αν όχι να συσκοτίζει την πραγματικότητα; «Τα νέα φτάναν γρηγορότερα την εποχή της Τροίας» λέει ένας στίχος του Έζρα Πάουντ, ηχώντας τόσο τραγικά επίκαιρος την εποχή αυτή της παραπληροφόρησης και υπερπληροφόρησης, όπου οι ειδήσεις –όσες φτάσουν– πρέπει να περάσουν από εφτά, οχτώ, εννιά κρησάρες προκειμένου να επαληθευτούν. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η εναντίωση στο Ισραήλ και τους συμμάχους του ισοδυναμεί με εναντίωση στην καθαυτό αίσχιστη και ολέθρια διαστρέβλωση της πραγματικότητας – ισοδυναμεί με υπεράσπιση της αλήθειας. Μένει λοιπόν η παρήγορη διαπίστωση ότι πολλές ψυχές ακόμα διατηρούν ένα ένστικτο αναγνώρισης της αλήθειας.
- Ο άνθρωπος δεν έχει χάσει το αίσθημα της ντροπής, το οποίο μες στη σύγχρονη κερδοσκοπική και καταναλωτική αλλοτρίωση συνιστά ίσως το ύστατο ανάχωμα ανθρωποσύνης. Ενόσω ο φιλήσυχος κόσμος πλένει τα χέρια του απέχοντας, μία –μικρότερη, σαφώς, αλλά υπολογίσιμη– μερίδα προσπαθεί δονκιχωτικά να ξεπλύνει τη ντροπή ολόκληρης της ανθρωπότητας. Και η προσπάθεια τούτη συντελείται μ’ όποιο μέσο, όσο απελπισμένο, όσο συμβολικό, όσο «ανούσιο» – συχνά και ακρότατα επικίνδυνο. Υπόκεινται, επίσης, αναντίρρητα, και κίνητρα εγωιστικά: συμπαραστεκόμαστε στους Παλαιστίνιους επιθυμώντας να καθησυχάσουμε τη συνείδησή μας απ’ τις ενοχές για τη δική μας άνετη και ασφαλή (τουλάχιστον σε σχέση προς τη δική τους) ζωή. Μα δεν είναι κακό απαραίτητα – είναι φυσικό και υγιές. Να ντρεπόμαστε και λίγο. Πρέπει να ντρεπόμαστε. Όπως ποιητικά το αποτύπωσε κάποτε ο Παλαμάς (τον οποίον οι συντοπίτες μας μνημονεύουν κατά βάσιν για τους λάθος λόγους):
Στην αργατιά, στη χωρατιά: το χιόνι, η γρίπη, η πείνα, οι λύκοι,
ποτάμια, πέλαγα, στεριές, ξολοθρεμός και φρίκη.
Χειμώνας άγριος – κι η φωτιά: καλοκαιριά στην κάμαρά μου.
Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου.
- Αν υποθέσουμε πως δεν υπήρχαν αυτές οι –ισχνές, και γελοίες, κι ασήμαντες, κι ό,τι άλλο θέλετε– αντιδράσεις, τι λέτε να είχε γίνει; Απλούστατα, το Ισραήλ θα είχε αφανίσει την Παλαιστίνη. Υπό την πίεση των εκδηλώσεων αλληλεγγύης, η Δύση προσπαθεί να συγκρατεί –προσχηματικά, έστω– τη σαδιστική μανία των πωρωμένων φονιάδων του IDF και να τείνει –υποκριτικά, έστω– χείρα βοηθείας προς τους Παλαιστίνιους. Το σύγχρονο πρωτεϊκό κατεστημένο, αναλόγως τις συνθήκες, επελαύνει άλλοτε βάναυσο κι άλλοτε πράο: συχνά θωπεύει στοργικά τα θύματά του πριν τα κατασπαράξει. Κι ενδεχομένως αυτή η «βραδύτητα» της γενοκτονίας ν’ αποτελεί κομμάτι του όλου σχεδίου. Μα ακόμα κι έτσι, το αντέχουμε να μένουμε θεατές; Αμέτοχοι; Αδιάφοροι; Απάνθρωποι εντέλει;… Όταν κάποτε η πόλη μας βρέθηκε σε αντίστοιχη θέση, όταν ο θάνατος είχε πλέον καταστεί το ένα και μοναδικό ορατό ενδεχόμενο για τους πολιορκημένους, τότε στη Ζάκυνθο, καθώς μαρτυρεί ο Σολωμός, «και οι πλέον πάμπφτωχοι εβγάνανε το οβολάκι τους και το δίνανε <στις Μεσολογγίτισες> και εκάνανε το σταυρό τους κοιτάζοντας κατά το Μισολόγγι και κλαίοντας»… Όπως και τότε, έτσι και τώρα, ό,τι έχουμε είναι ο ένας τον άλλον. Μπρος σε τούτη την ισοπεδωτική εφόρμηση του Καιρού, η αλληλεγγύη θ’ απομείνει το ύστατο ανάχωμα αξιοπρεπούς επιβίωσης.
Αδελφοποίηση, λοιπόν. Δε θα ’πρεπε να διστάζουμε καν. Και μποϊκοτάζ στο κράτος δολοφόνο. Να τιμήσουμε την ιστορία μας όπως πράγματι της αρμόζει και προπάντων να κουβαλήσουμε –όλοι μαζί κι ο καθένας ξεχωριστά– την εκφυλισμένη αξιοπρέπεια του ανθρώπινου είδους.
Το Μεσολόγγι, εξάλλου, να θυμίσω, έχει και μια δεύτερη –όχι ευκαταφρόνητη– ντροπή να ξεπλύνει: την πρόσφατη εκλογή ενός προερχόμενου απ’ τον ευρύτερο Δήμο μας βουλευτή νεοναζιστικού κόμματος. Ευκαιρία να δείξουμε πως δεν έχουμε παραδοθεί γονυκλινείς στον εκφασισμό της κοινωνίας.
Όσο για τα κοινά σημεία Μεσολογγίου και Παλαιστίνης που τυχόν θ’ αναζητήσει κανείς για να δικαιολογήσει την αδελφοποίηση, δε χρειάζεται να ψάξει και πολύ. Υπάρχει ένα – και αρκεί: ο δίκαιος αγώνας γι’ απελευθέρωση.
ΥΓ: Για το τέλος, ας ελαφρύνουμε την ατμόσφαιρα ρίχνοντας μια ματιά στην ευτράπελη πλευρά της τοπικής μας κοινωνίας: Σε μια προσπάθεια απαξίωσης της πρότασης (κι ίσως επίσης προλειαίνοντας το έδαφος για την απόρριψή της), ένας δημοσιολόγος στο Facebook και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής για τους εορτασμούς των 200 χρόνων της Εξόδου, αναρτώντας ένα κείμενο καταφανέστατα γραμμένο από πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης ως «καθαρά προσωπική» του «άποψη» (τρομάρα του), «ανασκευάζει» την όποια συσχέτιση Μεσολογγίου-Παλαιστίνης…
Αν, τώρα, τον αποκαλέσω –επιεικώς– κουτό, άραγε θα ξεπεράσω τα όρια της κοινωνικής ευπρέπειας;… Ε, ας τον αποκαλέσω απλώς –επιεικέστατα– φαιδρό. Και θ’ αρκεστώ σ’ αυτό.
Κανένας επί της ουσίας διάλογος. Δεν πρόκειται, φυσικά, να καταδεχτώ για συνομιλητή μου έναν άνθρωπο τόσο πνευματικά ανάπηρο ο οποίος ζητά από ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης (ομολογώντας, πρακτικά, τη δική του ανεπάρκεια γνώσεων και νοημοσύνης) να του υπαγορεύσει «άποψη»!
Και μάλιστα με τι σκοπό; Να παραστήσει τον διανοούμενο στις μάζες του Facebook!… Κλείνοντας, λοιπόν, έχω να προτείνω κάτι ριζοσπαστικό: να τοποθετούμαστε όσοι έχουμε δικές μας απόψεις και μπορούμε να γράφουμε μόνοι μας τα κείμενά μας. Εσύ τι λες, Χρήστο; Για ρώτα το ChatGPT.
Άκης Καρατζογιάννης
Έμπορος, μεταφραστής, απόγονος Ελεύθερων Πολιορκημένων
*Το έργο που συνοδεύει το άρθρο είναι ένα πρωτότυπο χειροποίητο κολάζ του εικαστικού καλλιτέχνη Δημήτρη Μαρίνη, το οποίο αγόρασα πριν από λίγο καιρό και το βρίσκω απόλυτα ταιριαστό στο πνεύμα του κειμένου μου.
Παρατίθεται ολόκληρη η προαναφερθείσα ανάρτηση, εναποκείμενη στην κρίση των αναγνωστών:
Θα εκφράσω καθαρά προσωπική άποψη γιατί διαβάζω στο διαδίκτυο προτάσεις για την αδελφοποίηση της Γάζας με την ΙΠ του Μεσολογγιου (!!!!!)
Η Έξοδος του Μεσολογγίου το 1826 αποτελεί ένα από τα πιο ηρωικά και τραγικά κεφάλαια στην ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης. Είναι το σύμβολο της αντίστασης, της αυτοθυσίας και της διεκδίκησης της ελευθερίας ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία, που καθόρισε την πορεία της ελληνικής ανεξαρτησίας. Η ιστορία αυτή είναι βαθιά ριζωμένη στον ελληνικό πολιτισμό και έχει μια συγκεκριμένη γεωπολιτική και κοινωνική αναφορά που συνδέεται με τα δεινά και τις αγωνίες ενός λαού υπό ξένη κατοχή.
Αντίθετα, η περιοχή της Παλαιστίνης, και ειδικότερα η Γάζα, έχει μια εντελώς διαφορετική ιστορική εξέλιξη. Η έννοια της Παλαιστίνης ως εθνικού κράτους είναι σχετικά σύγχρονη, διαμορφώθηκε κυρίως τον 20ό αιώνα μέσα από μια σειρά γεωπολιτικών εξελίξεων, συγκρούσεων και μεταναστεύσεων. Πριν από την ίδρυση του σύγχρονου Ισραήλ, η περιοχή κατοικούνταν από διάφορους λαούς, συμπεριλαμβανομένων εβραϊκών κοινοτήτων όπως οι θηλαίοι και άλλες ομάδες. Η πολυπολιτισμική και θρησκευτική σύνθεση της περιοχής σε συνδυασμό με το διαρκές ενδιαφέρον ισχυρών διεθνών δυνάμεων έχει δημιουργήσει ένα περίπλοκο και φορτισμένο γεωπολιτικό τοπίο.
Η σύγχρονη κρίση στη Γάζα, με την επιβολή του αποκλεισμού (blockade) από το Ισραήλ, έχει οδηγήσει σε μια βαθιά ανθρωπιστική καταστροφή. Λιμοκτονία, έλλειψη βασικών αγαθών, μαζικές απώλειες αμάχων και διαρκείς συγκρούσεις έχουν καταστήσει τη Γάζα μια από τις πιο τραγικές ζώνες του πλανήτη. Παρόλο που διαφωνούμε πλήρως με τις μεθόδους και τα μέτρα που εφαρμόζονται εκεί από το Ισραήλ και καταδικάζουμε τη βία και την καταπίεση, δεν μπορεί κανείς να συνδέσει ιστορικά ή πολιτισμικά αυτή την κατάσταση με την Έξοδο του Μεσολογγίου.
Ως Έλληνες, υποστηρίζουμε πάντα το διεθνές δίκαιο και είμαστε κάθετα αντίθετοι σε κάθε κίνηση που προκαλεί απώλειες αμάχων, βασανιστήρια και λιμοκτονία. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προστασία των αμάχων αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους της εξωτερικής μας πολιτικής. Παράλληλα, πρέπει να επισημανθεί ότι η Παλαιστινιακή πλευρά συχνά ακολουθεί πολιτικές που βρίσκονται σε αντίθεση με τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Ιδιαίτερα, οι στενές της σχέσεις με την Τουρκία και τον πρόεδρο Ερντογάν, σε ζητήματα όπως η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και η κυπριακή υπόθεση, εκδηλώνουν μια στάση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως εχθρική προς την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η σύνδεση του Μεσολογγίου με τη Γάζα δεν βασίζεται σε ιστορικά ή γεωπολιτικά δεδομένα, αλλά φαίνεται να προκύπτει από επιθυμίες πολιτικής ή ιδεολογικής φύσης που θέλουν να βρουν κοινά σύμβολα αντίστασης ή καταπίεσης. Ωστόσο, η ιστορική μοναδικότητα κάθε περιοχής πρέπει να γίνεται σεβαστή και να διατηρείται, ώστε να μην παραποιούνται οι αλήθειες και να μην δημιουργείται σύγχυση.
Σε έναν κόσμο όπου οι συγκρούσεις και οι πόνοι είναι συχνά σύνθετοι και πολύπλευροι, η αλήθεια και ο σεβασμός προς την ιστορία κάθε λαού είναι το πρώτο βήμα για μια ουσιαστική προσπάθεια ειρήνης και δικαιοσύνης.
